64307 skanuj0030 (33)

132 4. Przyrodnicze aspekty turystyki zrównoważonej

turystyka ekologiczna polegająca na obserwowaniu ptaków w ich naturalnym środowisku może faktycznie być ważnym czynnikiem pobudzającym miejscową gospodarkę.

Turystyka ornitologiczna lub też, jak się najczęściej określa tę kategorię turystyki ekologicznej, birdwatching (od angielskich stów „bird” - ptak i „watch” - oglądać, czyli oglądanie ptaków) lub birding, co prawda dosyć rzadko staje się ważnym czynnikiem rozwoju obszarów odwiedzanych przez turystów, ale jest bez wątpienia zgodna z ideą turystyki zrównoważonej rozumianej jako turystyka, która nie powoduje degradacji środowiska przyrodniczego (fot. 21 i 22 na wkładce).

Turystyka ornitologiczna ma kilka charakterystycznych cech. Przede wszystkim jest na ogól uprawiana przez osoby w średnim i starszym wieku. Przeprowadzone w 2000 r. w prowincji Nowa Szkocja (Kanada) badania kwestionariszowe wykazały, że aż 42% osób interesujących się turystyką ornitologiczną jest w grupie wiekowej 45-54 lat (podczas gdy wśród ogółu turystów odwiedzających w tym czasie Nową Szkocję w tym wieku było jedynie 24% osób). Łącznie z innymi starszymi grupami wiekowymi miłośnicy birdingu w wieku powyżej 45 lat stanowili 75%, podczas gdy wśród wszystkich turystów osób w tej grupie wiekowej było jedynie 53% [Birding as a tourism product 2003]. Z racji specyfiki „podglądania” życia ptaków w ich naturalnym środowisku, uprawiający birdwatching turyści na ogół dłużej przebywają w danym miejscu, niż inne kategorie turystów [Birding as a tourism product 2003]. Inną cechą charakterystyczną turystyki ornitologicznej - czego dowiodły cytowane wyniki badań kandyjskich - jest to, iż aż 63% respondentów podróżowało w towarzystwie innej osoby, a jedynie 25% w grupach liczących ponad 3 osoby (wydaje się to zrozumiałe, gdyż większa liczba osób płoszy ptaki). Jednak najważniejszym spostrzeżeniem zawartym we wnioskach z badań prowadzonych w Nowej Szkocji było to, iż osoby uprawiające birdwatching w znacznie większym stopniu niż pozostali turyści wydawali posiadane środki finansowe najedzenie i rozrywkę, odwiedzanie muzeów i galerii sztuki oraz nabywanie wyrobów miejscowych rzemieślników. Średnio wydatki turysty interesującego się ptakami wyniosły 1815 doi. kanadyjskich, a pozostałych turystów jedynie 1216, można więc przyjąć, iż z punktu widzenia założeń leżących u podstaw koncepcji rozwoju zrównoważonego, efekt mnożnikowy turystyki ornitologicznej był w Nowej Szkocji większy niż wielu innych form turystyki [Birding as a tourism product 2003].

Dosyć podobne wyniki przyniosły badania przeprowadzone w hrabstwie Essex w prowincji Ontario (Kanada), w której głównym celem przyjazdów osób zainteresowanych oglądaniem ptaków jest Point Pelee National Park. Jest on odwiedzany głównie wiosną, czyli w okresie godowym i lęgowym ptaków. Badania przeprowadzone przez T. Hince’a [2007, 3] wykazały, że tę formę turystyki najchętniej wybierają kobiety w wieku 40-50 lat, dysponujące wyższym wykształceniem oraz mające średnie dochody.

Nieporozumieniem byłoby jednak utożsamianie turystyki ornitologicznej z państwami wysoko rozwiniętymi, jak Stany Zjednoczone, Kanada, czy państwa Europy Zachodniej. Turyści interesujący się tą formą turystyki ekologicznej bardzo często wyjeżdżają do krajów rozwijających się Ameryki Południowej oraz - nieco rzadziej - Azji i Afryki. Do państw, w których birdwatching tourism staje się coraz bardziej popularny, należą Indie (np. stany Gujarat, Orisa, czy też terytorium Pondicherry) [Omithology