65488 str 146 147 (2)

4. Adam Mickiewicz: Konrad Wallenrod (1828).

5.    Stanisław Maykowski: Czarownica. (Antologia poezji polskiej, 1962.)

6.    Jan Kochanowski: Pieśń świętojańska o sobótce (1586).

7.    Julian Tuwim: Do Marii Pawlikowskiej. (W serii Poeci polscy. Julian Tuwim, 1963.)

8.    Artur Oppman: Snuj się o baśni... (Wiersze wybrane, 1958.)

9.    Szymon Szymonowicz: Czary. (Sielanki, 1614.)

10. Bolesław Leśmian: Bajdala. (Ze zbioru Łąka, 1922.)

Z LUDOWEJ KSIĘGI MĄDROŚCI

1.    Groch powstał z łez Adama wylanych po stracie raju. Wyjaśnia to określenie: łzy jak groch.

2.    Słowiki milkną w połowie czerwca, ponieważ przeszkadzały Panu Bogu w rozmowie ze-św. Witem, wysłanym na zwiady, czy zboże już dojrzewa. Rozmowa ta miała miejsce 15 czerwca, a brzmiała tak:

Pytał Bóg: — Wicie! Czy jest piętka w życie? -

—    Nie słyszę Panie, niech słowik ustanie.

—    I rzekł Bóg: Słowiku cyt. bo nie słyszy Wit.

(Zob. J. Krzyżanowski: Święty Wit i słowiki. W: Mądrej głowie dość dicie słowie, t. II. s. 352.)

3.    Wedle ludowych wierzeń, jaskółki zimują śpiąc pod lodem. Uwiecznił to Słowacki w Balladynie, przystrajając wodnicę Goplanę w wieniec ze śpiących jaskółek.

4.    Stworzone przez szatana myszy zniszczyły świece palące się przy grobie Chrystusa, za co groziła im

zagłada. Wtedy piekielny stworzyciel, obdarzył małe gryzonie skrzydłami, by mogły ujść karze.

(Zob. B. Gustawicz: Podania, przesądy, gadki i nazwy ludowe w dziedzinie przyrody, „Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej” 1877—1894, t. 5, s. 150, nr 3.)

5. Podczas silnego mrozu słowa zamarzają w powietrzu. W ten sposób wiosną, gdy słońce przygrzeje, dowiedzieć się można, o czym w zimie mówiono. Pomysł ten znany literaturze antycznej i ludowej odnajdujemy w wierszu C. K. Norwida Znów legenda. Opracowanie naukowe motywu dał J. Krzyżanowski (Paralele, 1961, s. 407—411).

4. Z wielu bajek dowiadujemy się o tym, jak to próbowano śmierć uwięzić i nawet się to spryciarzom udawało. Cóż z tego, kiedy z biegiem lat starość tak im dojadła, iż sami powlekli się, by śmierć z zamknięcia uwolnić.

(Zob. np. Sabałowe bajki, 1969, s. 51.)

7.    Kwiat paproci kwitnie o północy w wigilię św. Jana, ale tylko przez mgnienie oka.

(Zob. O. Kolberg: Lud, t. 15, s. 64, nr 6.)

8.    Zwierzęta mówią ludzkim głosem o północy w dzień wigilijny.

(Zob. L. Siemieński: Podania i legendy... 1845, s. 93. Bogatą bibliografię wątku gromadzi J. Krzyżanowski: Polska bajka ludowa, t. 2, Typ 8200.)

9.    Jak księga ludowej mądrości głosi w wielu opowieściach, niegdyś było inaczej. Niegdyś ludzie znali przyszłość i wiedzieli o godzinie swojej śmierci, ale dla wielu było to powodem niesumiennego wypełniania obowiązków i dlatego wiedza o przyszłości została ludziom odjęta. Opowiadają o tym w Poznańskiem, Sieradzkiem, Krakowskiem, w Sokalu i Zakopanem, a także na Białorusi. W literaturze motyw wykorzystał Henryk Sienkiewicz w noweli Dwie łąki.

(Zob. J. Krzyżanowski: Polska bajka ludowa, t. 2, Typ 2465).

10.    Dlaczego człowiek ma życie długie i nie najlepsze? Sprawę tę tak gruntownie wyjaśnił już *Tan Krzeptowski Sabała, że najlepiej będzie jemu oddać głos: „Kiedy Pan Bóg życie ozdawał ludziom i sytkiemu stworzeniu, to kciał świni — przepytujem — dać nadługse życie. Świnia przysła i dziękuje, co ona nie stoi o dłu-

10* 147

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Obraz (56) Doliny piękne zostawmy szczęśliwym ADAM MICKIEWICZ KONRAD WALLENROD
str 146 147 saskiemu, Aleksandrowi I, na koniec Mikołajowi. Teraz obleczony w mundur carski, mianowa
Lachur zarys jezykoznawstwa ogolnego0 UZUPEŁNIENIA 1 KOMENTARZE. Kiedy Mickiewicz w Konradzie Walle
str 146 147 11. ŻOŁNIERZE BEZ MUNDURÓW 1.    Wiktor Heltman (1796—1874). Syn administ
Adam Mickiewicz - Pan Tadeusz W stęp Stanisław Pigoń I.    Droga do epopei Autor wstę
Konrad Wallenrod - Adam Mickiewicz Akcja Konrada Wallenroda toczy się w XIV wieku w krzyżackim zamku
str 6 147 146 OGRÓD. ALE NIE PLEWIONY Chociaż rzecz o kim inszym. I tu sobie śpiewa O ktosiu moja M
IMGX34 (3) CXVIII CHARAKTER «WSTĘPU» Grażyną nazwał Mickiewicz „powieścią litewską”, a Konrada Walle
22435 Obraz4 (2) 156 Jarosław Ławski Także Konrad Wallenrod brzydzi się ostatecznie przecież wojną.
zeszyt ćwicz str 6 Adam Mickiewicza Świteź: REJENT O Uzupełnij zdania, odnosząc je do zamieszczonych
tragizm29 Tragizm « Konrada Wallenroda» 37 po Konradzie Rylejewie, być może, odziedziczy Konrad Mick
str6,147 146 146 ■ *,ł.KaziłS 3. Ratyfikacja Stan faktyczny: W okresie od stycznia do maja 1993 r.
Adam Mickiewicz “tr- Sh*?!! iŚtflŚlfj
P1010951 Adam Mickiewicz: [Pieśń Konrada], fragment z Dziadów części III 266 Aleksiej K. Tołstoj: Ro

więcej podobnych podstron