67901 skanuj0003 (359)

czasownika, czyli orzeczenie, zaś oś krystalizacyjną zdaniu podmiot i orzeczeniu, wokół których układają się ich określenia: przydawka jako określenie podminlii (rzeczownika) oraz dopełnienie i okolicznik jako określenie orzeczenia. Czynnikiem wyróżniającym zdanie w strumieniu mowy jest intonacja, /danie stanowi calołi' intonacyjnie zamkniętą.

Ten pobieżny opis systemu językowego daje pojęcie o stopniu jego kom plikacji. Przedstawia on system złożony z pięciu podsystemów: fonologie ■■ nego, morfologicznego, leksykalnego, składniowego i prozo, dyjnego. Układają się one hierarchicznie, to znaczy niższe podporządkowane ■ i wyższym, a z kolei owe wyższe podsystemy są czymś więcej niż sumą systemów składowych i nie dają się do nich zredukować: wyraz to coś więcej niż suitni tnorfemów, a zdanie to nie tylko składające się na nie wyrazy. Jednostki systemu językowego łączą się ze sobą poprzez najrozmaitsze wzajemne relacje, które okini łają ich funkcje w całości.

Ponad systemem składniowym nadbudowany jest system prozodyjny, „ml powiedzialny” za segmentację tekstu. Elementami składowymi tego systemu s>| intonacja, akcent i pauza. Zjawisko segmentacji prozodyjnej tekstu jest również formą organizowania znaczeń tekstowych. Warunkiem rozumienia tekstu jol umiejętność jego właściwego podziału na jednostki leksykalne za pomocą akcentu, mt człony składniowe za pomocą intonacji. Pauza — zero dźwięku w s y h aj ternie znaków akustycznych —jest również obciążona funkcjami sem.m tycznymi.

Zdanie może spełniać funkcje komunikacyjne dlatego, że z jednej strony znaki językowe morfem, słowo — stanowią symbole elementów rzeczywistości po/u językowej, z drugiej zaś strony owe znaki pozostają we wzajemnych relacjm li systemowych. Zdanie Jaś kocha Kasię znaczy, czyli posiada wartość informacyjna dlatego, że każdy z tych wyrazów coś oznacza: Jaś chłopca, Kasia dziewczynę, kocha pewien charakterystyczny stan uczuciowy, ale znaczy to zdanie również dlatego, ih istnieje między tymi trzema wyrazami określona relacja oparta na obecności i nieolie eności morfemów. To z owej relacji między znakami językowymi wynika, kto kogo kocha. Jeśli nie wiemy, jaką funkcję w zdaniu pełni wyraz, którego znaczenie słownikowe jest nam nawet znane, nie potrafimy określić znaczenia tego zdaniu Słowem, znaczenie zdania, powiadomienia wynika z podwójnej relacji, w jakiej znak językowy występuje: znak — rzeczywistość pozajęzykowa, znak — system znakowy, Wynika także z jakości intonacji — innej dla zdania twierdzącego, innej dla py tajnego.

l)o charakterystyki znaku językowego należy to, że możemy w nim wyróżnię dwa aspekty, jakby „dwie strony tej samej monety”: element znaczący, zwany dgnifittnlj i element znaczony signijia, plan wyrażania i plan treści, Przyjmuje się powszechnie, że znak językowy łączy w sobie wartość akustycy," u a i pojęcie przedmiotu, na który znak wskazuje (pojęcie przedmiotu nie sam przedmiot!), Po drugie, znak językowy ma charakter całkowicie konwencjonalny

łh

¹ "* i • >|iulrt/ihi właśnie łączy wartość akustyczną znaku /. pojęciem jSflllitUltliegu, utlę)tIzy którymi nic istnieje żaden realny związek.

I *'' i tim my językowej, rozumianej jako zbiór reguł określają* y< b ^! HUllji) maków w większe zcspoly-sckwcncjc, to jest ona chroniona sank-‘♦••ttmi |ę#yk |i ’ii dobrem chronionym i wymagającym ochrony: rodzina, ••miiii liiniyiiirje chronią język a w każdym razie powinny to robie '' i' i |i ni u .o linkiem istnienia społeczeństwa i warunkiem jego kultury.

j mi ♦•hłtn

Wiit»i hiii z m i/u ni iri problematykę stylistyczną, a więc zarówno prób* !<♦••• i ik i stylistyki, należy koniecznie wiedzieć, że jakkolwiek narzędziem Nljl •puli i >ni | i, i,i Język, to jednak społeczne porozumienie polega u.i I lik tu.. komunika |,ÓW językowych i zawartych w nieb treśei. Klasyczne ♦*•1 m |.. u u y > |< i im/poznawanie systemu językowego na zdaniu (wypowie I Mli ulu limU[K go iiiiiikiury pomulzdaniowc, tymczasem cechy :ilyllHlyezne ■ iłr 11 im ii ii z vv całościach tekstowych większych od zdania i nie sposób I IMmIm | to/mallyi li i liwylÓYŻ stylistycznych bez uwzględnienia całego koultiks W jillilm /ostały użyte.

llfllNl na oi|nl test wiadome, że zdunie to tylko pewien poziom organizowania i i itHilt jiiinit iiiii są wysiłki zmierzające do określenia reguł kompozycyjnych u |Hłiłitd*tliiiiliiwyi h opisania gramatyki tekstu. W spełnieniu lęgu Bhjjjj jjfiglljllyl)| się zliyl daleko: wciąż nie wiadomo, jakie reguły muszą być ■Ul ęę nimisii iwnr/enia tekstu, aby zapewnić mu spójność, nie wiemy BłM< | | •> ni i a 11 \ /daniem a tekstem jako całością nic występują strukluiy

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
skanuj0218 (2) •160 ARETOLOGIA CZYLI NAUKA O CNOTACH MORALNYCH Rozdział I. Ogólna teoria cnót, czyli
skanuj0008 (359) pies zaczyna wydzielać ślinę. Przed eksperymentem dzwonek nigdy nie wywoływał reakc
skanuj0011 (359) 4. Uraz czaszkowo-mózgowy, prowadzący do wystąpienia objawów wstrząsu neuro-gennego
skanuj0018 (235) Hprowanków, czyli ich ubogacaniu się wewnętrznym; nurt społeczny Bk nawołuje do pos

więcej podobnych podstron