62195 SCAN0665

Księga pierwsza - Dusza tłumu 29

wpływu rasy, bo faktem jest, że sztuka, którą w jednym kraju zachwycają się tłumy, w drugim nie ma najmniejszego powodzenia, nie uruchamia bowiem tych impulsów, jakie są konieczne do poderwania nowej publiczności.

Przesada w tłumie dotyczy tylko uczuć, w żadnym zaś razie inteligencji. Dlatego jednostka należąca do tłumu cofa się w swym rozwoju intelektualnym, co wykazałem powyżej. Do tego samego wniosku doszedł Tarde. Tylko zatem w sferze uczuć tłum może wznieść się bardzo wysoko albo bardzo nisko upaść.

§ 4. Nietolerancja, autorytaryzm i konserwatyzm tłumu

Tłum, będąc zdolnym do uczuć tylko prostych i przesadnych, przyjmuje lub odrzuca sugerowane mu poglądy, wierzenia i idee albo jako absolutną prawdę, albo jako absolutną nieprawdę. Dotyczy to przede wszystkim wierzeń, które nie powstają na drotize rozumowania, lecz są narzucone za pomocą sugestii. Każdy wie dobrze, jak nietolerancyjne są wierzenia religijne i jak przemożny wpływ wywierają na duszę tłumu. Opierając się na owym poczuciu siły i na braku wątpliwości, co jest prawdą, a co nieprawdą, tłum jest w tym samym stopniu autorytarny, co nietolerancyj-ny. Jednostka może uznawać zdania przeciwne i nawet podejmować decyzję, tłum zaś nie czyni tego nigdy. Na zgromadzeniach ludowych najmniejsze wystąpienie przeciw tłumowi zostaje przyjęte ze wściekłością i gwałtownymi obelgami, po których szybko dochodzi do rękoczynów, i dany mówca musi niepostrzeżenie opuścić zebranie, jeżeli nie potrafi w odpowiedni sposób odwrócić uwagi tłumu w innym kierunku. Mówca najczęściej naraża się tłumowi niezależnością swych poglądów, a nieraz tylko dzięki ochronie władz bezpieczeństwa uchodzi z życiem.

Autorytaryzm i nietolerancja to cechy wspólne wszystkim kategoriom tłumów, chociaż natężenie tych cech bywa różne, w czym zasadniczą rolę odgrywa rasa jako władczyni wszystkich uczuć i myśli człowieka. Autorytaryzm i nietolerancja rozwinięte są w bardzo wysokim stopniu u tłumów pochodzenia romańskiego; rozwój ten doszedł do takiego stopnia, że zabił w nich wszelkie poczucie osobistej niezależności, owego zasadniczego rysu duszy anglosaskiej. Tłum pochodzenia romańskiego jest wrażliwy tylko na niezależność odłamu społeczeństwa, do którego sam należy, przy czym z ową niezależnością łączy on dążność do natychmiastowego i bezwzględnego narzucenia swych przekonań wszystkim innym grupom. W tym tkwi źródło wielkiej ekspansywności narodu francuskiego i francuskiej kultury. W powyżej opisany sposób pojmują wolność jakobini ludów romańskich, poczynając od czasów inkwizycji aż po dzień dzisiejszy.

Autorytaryzm i nietolerancja są uczuciami dla tłumu jasnymi, tak że skwapliwie je przyjmuje i dąży do jak najszybszego ich urzeczywistnienia. Wobec siły tłum staje się potulny, a na uczucie dobroci jest zupełnie niewrażliwy, gdyż dobroć uważa za objaw słabości. Tłum nigdy nie wielbił dobrych władców; kochał na ogół despotów, którzy uciskali go z całą bezwzględnością. Srogim tyranom tłum buduje oka-

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
SCAN0653 Księga pierwsza - Dusza tłumu 19 Chcąc należycie zrozumieć to zjawisko, należy sobie uświad
13511 SCAN0651 Księga pierwsza - Dusza tłumu 17 powstają nowe i specyficzne właściwości, a wszystkie
SCAN0663 Księga pierwsza - Dusza tłumu 27 watorów do najpewniejszych dowodów istnienia danego faktu.
SCAN0669 Księga pierwsza - Dusza tłumu 33 Każda idea, aby zawładnęła tłumami, musi być im podana w f

więcej podobnych podstron