69114 skanuj0013 (336)

Andrzej Meissner

W szkołach zawodowych najważniejszą rolę spełniały podręczniki do przedmiotów kierunkowych. W szkołach handlowych były to opracowania do buchalterii, rachunkowości, prawa han-, dlowego i prowadzenia korespondencji handlowej. W szkołach przemysłowych podręczniki dostosowane były do danej dziedziny produkcji, w rolniczych zaś poświęcone były uprawie roli, produkcji roślinnej, sadownictwu i ogrodnictwu, hodowli zwierząt. Z kolei w szkołach technicznych obejmowały naukę budownictwa, maszynoznawstwa itp.²¹

Podręczniki jako źródło drukowane odgrywają ważną rolę w rekonstruowaniu tej dziedziny rzeczywistości szkolnej, która odnosi się do procesu dydaktyczno-wychowawczego. W podręcznikach znajdują bowiem odbicie główne tendencje ideowe i wychowawcze upowszechniane przez władze szkolne. Miały one też kształtować odpowiednie postawy moralne oparte na kanonach religii katolickiej. Zgodnie z przyjętą polityką oświatową szkoła galicyjska miała wychować obywatela lojalnego wobec władzy państwowej, akceptującego istniejący porządek społeczny. W podręcznikach zawarte były również założenia dydaktyczne edukacji szkolnej, na które składają się takie elementy, jak np. dobór i zakres treści, układ treści, sposób prezentacji i interpretacji zamieszczonego materiału. Tak jak w szkole galicyjskiej, tak i w podręcznikach obowiązywała zasada materializmu dydaktycznego, która prowadziła do przerostu treści, prymatu pamięci nad myśleniem, słowa drukowanego nad mówionym. Ta tendencja występująca w ówczesnej dydaktyce nakazywała szczególną dbałość o poziom podręczników i dostarczenie tego środka dydaktycznego każdemu uczniowi. Jeżeli więc rozpatrujemy kwestie podręczników szkolnych w omawianym okresie, musimy wziąć pod uwagę wszystkie uwarunkowania natury politycznej, społecznej, oświatowej i pedagogicznej,; bowiem decydowały one o takim a nie innym kształcie tych wydawnictw. Pogłębienie

²¹ Analizę niektórych podręczników przeprowadził J. Krawczyk, Galicyjskie szkolnictwo zawodowe w latach 1860—1918, Kraków 1995.

tej oceny umożliwią analizy porównawcze podręczników w innych zaborach, jak i w innych krajach europejskich. Ten postulat metodologiczny, jak dotąd zrealizowany został w niewielkim stopniu.

Przechodząc do opracowań przeznaczonych dla nauczycieli, powinniśmy skoncentrować się na opracowaniach metodycznych. Pojawia się pytanie o rozwój ilościowy tych publikacji, a więc jak duży jest ten dorobek i jakich dotyczy szczebli kształcenia i przedmiotów nauczania. W dalszej kolejności potrzebna jest analiza merytoryczna, która stanowi punkt wyjścia do określenia poziomu naukowego metodyk nauczania poszczególnych przedmiotów. Warto też odpowiedzieć sobie na pytanie o genezę tych poglądów i o przyjęte rozwiązania metodyczne. W jakim stopniu są to opracowania oryginalne, a w jakim stopniu korespondują ze stanem metodyk nauczania wypracowanych przez pedagogów Europy Zachodniej? W kształtowaniu się metodyki nauczania, zwłaszcza szkoły ludowej, największą rolę odegrały Niemcy, gdzie już w pierwszej połowie XIX w. ukazywały się dziesiątki prac metodycznych. Pedagodzy galicyjscy korzystali zatem z wzorów niemieckich wypracowanych przez takich autorów, jak np. Lorenz Kelner, Karl Kehr, Friedrich Gedike, Wilhelm Harnisch czy Bernhard Gottlieb Denzel. Na przełomie XIX i XX wieku docierały też do Galicji koncepcje „Nowego Wychowania”, w związku z tym sięgano do opracowań francuskich, angielskich, włoskich czy amerykańskich. Do prekursorów dydaktyki nauczania w szkole ludowej należy zaliczyć Mieczysława Baranowskiego, Hipolita i Władysława Seredyńskich, Józefa Ciembroniewicza, Władysława Boberskiego, Józefa Chmielewskiego, Juliana Klaciołkowskiego, Stanisława Pallana, Henryka Strokę. Najbardziej jednak znanym pisarzem pedagogicznym w Galicji był Mieczysław Baranowski i to jego należy uznać za prekursora i przedstawiciela dydaktyki szkoły ludowej. Również szkolnictwo średnie dysponuje bogatą literaturą metodyczną obejmująca wszystkie przedmioty znajdujące się w siatkach godzin. Dorobek piśmienniczy obejmuje takie grupy wydawnictw, jak: „przewodniki”, „zasady

-67-

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
skanuj0004 (573) Andrzej Meissner wspólne wydawnictwo, w którym znajdowały się obok siatki godzin i
skanuj0008 (463) Andrzej Meissner Analizę tej grupy źródeł rozpoczniemy od sprawozdań szkolnych lub
skanuj0009 (426) Andrzej Meissner Dienstbereich des Ministeruims fur Cultus und Unterricht, natomias
skanuj0014 (321) Andrzej Meissner nauczania”, „instrukcje”, „materiały”,, „zbiory ćwiczeń”, „praktyc
skanuj0017 (289) Andrzej Meissner teoretyków pedagogiki. Bibliografie przedmiotowe odnotowują te pub
skanuj0018 (278) Andrzej Meissner szkolnego Rzeszowa z przełomu XIX i XX wieku oraz lwowskiego środo
skanuj0003 (594) Andrzej Meissner przede wszystkim w okresie przedautonomicznym, celem tym była kons
skanuj0005 (557) Andrzej Meissner Kontynuaq’ą tego wydawnictwa było Ósterreichischeś Statisti-sches
skanuj0010 (412) Andrzej Meissner z działalności Towarzystwa Pedagogicznego, Stowarzyszenia Nauczyci

więcej podobnych podstron