78137 IMG 1403264842

128 KRZYSZTOF DYBCIAK

Wiemy dziś, że glans piriealis nie jest Siedzibą duszy, jak mniemał Karte-zjusz, aleszczątkiem oka ciemieniowego.*

Wiemy, że nie ciepło jest przyczyną ruchów krwi, jak pouczał w Rozprawę — ale działanie mięśnia sercowego.

Wiemy, że nie stworzył swej Mathesis universaMs, ale — wierny^ 5że jego etyka obowiązuje dziś jeszcze zarówno Hylasa jak ^faFilononousa. [66]

Powtórzenia, paralelicznie skonstruowane zdania, udobitniają przeświadczenie o genialnej pomyłce filozofa, a w pewnej mierze sugerują, iż wielki myśliciel nie myli się nigdy, gdyż jego pomyłki są bardziej inspirujące niż odkrycia innych. W ramach poszczególnych fragmentów Miciński stosuje z upodobaniem zasadę nawrotu słów kluczowych (raz znaczeniowo, innym razem emocjonalnie) w danym odcinku wypowiedzi, transfiguracje obrazów, parafrazy zdań-sentencji. W wyjątkowych wypadkach pojawia się chwyt analogicznej budowy kolejnych akapitów. Np. w zakończeniu eseju zdania otwierające akapity rozpoczyna Miciński czasownikami: pierwsze — „Wątpił”, drugie — „Wątpił”, trzecie —-^„Wybierał”, czwarte wyłamuje się z tej prawidłowości, piąte —-j,Łamał” (69). Jak widać, czasowniki użyte są w identycznej formie 3 osoby liczby pojedynczej trybu oznajmująeego.

Szczególny przypadek powtórzenia stanowi cytat-refren. Obok powracających cytatów, różnorodnie parafrazowanych lub przywoływanych aluzyjnie, trzykrotnie pojawia się fragment Odysei (21, 31—32, 44), który stanowi jeden z kluczowych nośników znaczeń w eksplikowanym eseju. Zrekonstruowanie funkcji przydzielonej temu fragmentowi epopei Homera ma duże znaczenie dla odczytania globalnego sensu Podróży do piekieł — zajmiemy się więc nim przez chwilę. Po raz pierwszy proroctwo Tejrezjasza pojawia się jako motto części 1, nadając określony kierunek narracji tego wstępu. Rola motta jest szczególnie ważna, gdyż jako informacja metatekstowa sugeruje interpretację następujących po nim fragmentów. W analizowanym teraz przypadku cytat z Homera spełnia kilka zadań: a) wprowadza tematykę podróży w zaświaty, b) określa charakter wyobrażeń o piekle stojących u początków europejskiej kultury, c) wprowadza Odyseusza — bohatera pierwszych części, d) nadaje mi-tyczno-archaiczną tonację początkowych faz Podróży do piekieł. Kiedy ten sam fragment księgi XI Odysei powróci pod koniec części 1, stanowi nie tylko „rym kompozycyjny”, klamrę spinającą samodzielny odcinek gdyskursu, ale niesie ze sobą konfigurację nowych znaczeń światopoglądowych. Wyprawa Odysa do piekieł okazuje się konsekwencją jego wyboru polegającego na „afirmacji tragicznej rzeczywistości”:

za życia odrzucił ofiarowaną przez Kalipso nieśmiertelność, aby móc spędzić ostatnie lata na skalistej Itace — po śmierci, wyrzucony przez czas na „Wyspy szczęśliwych”, szamocze się i myśli o ucieczce. [31]

W nowym kontekście te same słowa epopei Homera, lokując się w porządku rozmyślań o ludzkim losie jednostkowym, ujawniają nie przewidywane dotąd możliwości odczytań:

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
IMG 1403264842 128 KRZYSZTOF DYBCIAK Wiemy dziś, że glans piriealis nie jest Siedzibą duszy, jak mn
IMG 1403264820 126 KRZYSZTOF DYBCIAK C - da - e b    <T    (d
IMG 1403265015 132 KRZYSZTOF DYBCIAK wanego) odcinka tekstu, w który został: włączony. Skuteczność
IMG 1403265032 134 KRZYSZTOF DYBCIAK kondensując znaczenia wyłamuje się z wszelkich narzuconych mu
IMG 1403265236 146 KRZYSZTOF DYBCIAK nadorganizaeją przynosić pożądany skutek estetyczny. W partiac
14275 IMG 1403264734 122 KRZYSZTOF DYBCIAK nie (bo w ramach jednej struktury literackiej) autonomic
IMG 1403264452 116 KRZYSZTOF DYBCIAK .Natomiast w ogólnej optyce rozpatrując zgrupowanie wszystkich
IMG 1403264702 118 KRZYSZTOF DYBCIAK 118 KRZYSZTOF DYBCIAK parametry sytuacyjne. W trakcie ewolucji
IMG 1403264734 122 KRZYSZTOF DYBCIAK nie (bo w ramach jednej struktury literackiej) autonomiczną po
IMG 1403264820 126 KRZYSZTOF DYBCIAK C - da - e b    <T    (d
IMG 1403265050 136 KRZYSZTOF DYBCIAK nie obowiązującego schematu. Podróżowanie bohaterów kolejny#,
IMG 1403265157 142 KRZYSZTOF DYBCIAK trecie Kanta narracja przybiera formę opisu przeplatanego rozw
44183 IMG 1403264957 130 KRZYSZTOF DYBCIAK niającej w dużej mierze trafność spostrzeżenia o obcości

więcej podobnych podstron