88489 img871 (2)
50 Aspekty mitu
ceremonii są długie pielgrzymki, które odbywa kapłan do wszystkich miejsc świętych, to znaczy tam, gdzie Nieśmiertelni dokonali sławnych czynów. Owe wyprawy rytualne trwają dziesięć czy dwanaście dni, w trakcie których kapłan wciela się w Nieśmiertelnych. Wędrując, myśli sobie: „Tak szedł niegdyś Ixkareya animas (tzn. jeden z Nieśmiertelnych)”. Gdy dojdzie zaś do jednego z miejsc świętych, zaczyna zamiatać, mówiąc: „Ixkareya yakam (tzn. inny Nieśmiertelny) zamiata dla mnie. Odtąd wszyscy, którzy są chorzy, poczują się lepiej”. Następnie wspina się na górę. Szuka tam gałęzi, z której robi laskę, mówiąc: „Ten świat popękał, ałe kiedy pociągnę tą laską po ziemi, wypełnią się wszystkie szczeliny, a Ziemia znów stanie się twarda i jednolita”.
Następnie schodzi ku rzece. Znajduje tam kamień, a utkwiwszy w nim wzrok, mówi: „Ziemia, która się rozkołysała, znów się ustatkuje. Ludzie będą żyć długo i wzmocnią się”. Następnie siada na kamieniu. „Kiedy siądę na kamieniu” — wyjaśnia Giffordowi — „Świat już się nie poruszy i nie rozkołysze”. Ten kamień znajduje się tu od czasu Nieśmiertelnych, to znaczy od początku Świata7.
Zespól obrzędów, o którym przed chwilą wspominaliśmy, stanowi scenariusz kosmogoniczny. W Czasach mitycznych Nieśmiertelni stworzyli Świat, w którym żyć miały plemiona kalifornijskie: zakreślili jego granice, wyznaczyli środek i ustawili rzędy kamieni, zapewnili dostatek łososi i żołędzi, wypędzili choroby. Ten Świat nie jest już jednak ponadczasowym i niezmiennym Kosmosem, w którym żyli Nieśmiertelni. Jest to świat żywy, zamieszkany i wykorzystywany przez istoty z krwi i kości, poddany prawu stawania się, starzenia i śmierci. Wymaga on również okresowej naprawy, odnowy i umacniania. Świat można jednak odnowić tylko 1 2 przez powtarzanie tego, co Nieśmiertelni uczynili „onego czasu” (in illo tempore), to znaczy przez powtórzenie stworzenia. To dlatego kapłan odtwarza wzorcową (archetypową) wędrówką Nieśmiertelnych, powtarza ich czyny i słowa jest on w końcu wcieleniem Nieśmiertelnych. Innymi słowy, uważa się, że z okazji Nowego Roku Nieśmiertelni znów są obecni na Ziemi. To wyjaśnia, dlaczego obrzęd dorocznego odnawiania Świata jest najważniejszą uroczystością religijną plemion kalifornijskich. Dzięki niemu świat staje się nie tylko bardziej umocniony i odnowiony, ale również zostaje uświęcony symboliczną obecnością Nieśmiertelnych. Kapłan, który jest ich wcieleniem, staje się — na pewien czas — „kimś nieśmiertelnym” i jako taki powinien być chroniony przed spojrzeniami i dotykiem innych. Spełnia on obrzędy z daleka od ludzi, w absolutnym odosobnieniu, ponieważ w czasie, kiedy Nieśmiertelni dopełniali ich po raz pierwszy, nie było jeszcze ludzi na Ziemi3.
Różnice i podobieństwa
Mityczno-rytualny scenariusz okresowego odnawiania Świata odnaleźć można także u innych plemion kalifornijskich; na przykład ceremonia aki u Maidu zamieszkujących wzgórza, hesi u Maidu z równin, kuksu u zachodnich Potno4. We wspomnianych obrzędach odnowa Świata stanowi część pewnej całości kulturowej, na którą składają się ponadto hołd oddawany Istocie Najwyższej, zapewnienie obfitych zbiorów i inicjacja młodych. Obrzędy te można by porównać z rytuałem „Szałasu Nowego Życia” u Czejenów (rytuałem spełniającym się w Tańcu Słońca) i obrzędami „Wielkiego Domu” u Lenape. Tak w jednym, jak i w drugim wypadku mamy do czynienia z kosmogonicznym rytuałem odnowienia Świata i odrodzenia Życia. U Czejenów kapłan odnawia dzieło Stworzenia; u Lenape w trakcie święta Nowego Roku ponawiane
7 A.L. Kroeber, F..W. Gifford, World Renewal, a Cult System of Native Northwest California, „Anthropological Records” XIII, nr 1, University of California, Berkeley 1949, s. 6 i nast., s. 10, 17, 19
nast. Streszczenie w naszej pracy Mefistofeles i androgyn, dz. cyt., s. 149 i nast.
Zob. Eliadc, Mefistofeles i androgyn, dz. cyt., s. 151.
W. Miiller, Weltbild wid Ku/t der Kwakiutl-lndianer, Wiesbaden 1955, s. 120.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
CCF20130409 001 przydatki analne u samców są długie, w postaci szczypcowatych wyrostków służących do
IMGp23 (6) 50 TOMASZ ZAUCHA się dzięki (emu celem pielgrzymek”. Dołączenie czci obrazu do czci miejs
nych korzyści. Aż 62% naukowców deklaruje, że są autorami rozwiązania, które nadaje się do
Narodziny i śmierć są przypisane każdemu człowiekowi, podchodzi się do nich indywidualnie, powoduje
File0031 (2) 50. Jakie informacje podaje RCC kończąc korespondencję niebezpieczeństwa? RCC nadaje d
BM11 I/ 48.Lizosomy są organellami komórkowymi, w których odbywają się przede wszystkim procesy: A.
29670 img894 98 Aspekty mitu Istoty Najwyższej wspaniale przedstawione są w powiedzeniu Gyriamów z A
img898 (2) 106 Aspekty mitu naturalna jest obecna w tych ceremoniach za sprawą świętego wizerunku lu
img885 78 Aspekty mitu czasem zwykło się ich określać — są, wręcz przeciwnie, bardziej zdrowi niż in
img906 (2) I 122 Aspekty mitu wody nie są już miejscem, do którego przybywa dusza,
img926 (2) 162 Aspekty mitu wisko zakłada, że Ewangelia i inne pierwotne świadectwa przesiąknięte są
87718 img908 (2) 126 Aspekty mitu Sen i śmierć W mitologii greckiej Sen i Śmierć, Hypnos i Thanatos,
więcej podobnych podstron