88869 ScanImage0007
18
zaś charakterystyczna dla nich roślinność zamierając, tworzy grube warst\ torfu, które wraz z bagnami pokrywają ogromne połacie kraju (L.S. Ber 1947, s. 244). Wystarczy wspomnieć, że w ziemi nowogrodzkiej bagn moczary i przestrzenie zatorfionc zajmują ponad 20% ogólnej powierzchr
Działanie promieni słonecznych polega bardziej na efekcie świetlnym n cieplnym. W porze letniej, począwszy od południa ku północy dzień prz dłużą się stopniowo. Na krańcach strefy lasów mieszanych dzień kilki nastogodzinny przechodzi w kilkudniowy, w południowej tajdze w tygo niowy lub kilkutygodniowy. W strefie tajgi środkowej dzień letni tnj kilka tygodni, by w' północnej ciągnąć się nieprzerwanie od połowy mai do końca lipca. Przeciwstawieniem dnia letniego jest noc w porze j mowej, trwająca przez taki sam okres, przerywana ciekawym gawiskid zorzy polarnej.
W pierwszych dniach wTzcśnia rozpoczynają się ulewy trwające kili tygodni, przeplatane gwałtownymi burzami z gradobiciem, po czym sto niowo, przy stale ochładzającym się powietrzu i silnych wiatrach półno nych, przechodzą w opady śniegu, topniejącego dopiero w maju. W odro nieniu od krótkiego, lecz upalnego lata, w czasie którego temperatury prz kraczają często 20CC (przy średniej 133 -- 15°C) zima jest długa, choć stosui kow-o łagodna. Sprawia to bliskość mórz - Białego i Bałtyckiego, or wiejące południowo-zachodnie wiatry atlantyckie. Dzięki temu temperatu powietrza zimą rzadko przekracza -30°C, a i to tylko na skrajnej północ Jej średnie wahają się od -5CC do -20°C.
Po optimum klimatycznym okresu subatlantyckicgo, warunki klimatyc ne tej czyści Europy zmierzały do stopniowego ochłodzenia i już w wiekac średnich były wr ogólnych zarysach zbliżone do współczesnych. Okresów podnoszenie się i obniżanie poziomu wód w Bałtyku, powodowało zmian w stopniu nawilgocenia terenu i wpływało na kształtowanie mikroklimató przesuwając nieco bardziej na północ zasięg lasów mieszanych kosztc strefy tajgowej. Zwarta puszcza tajgowa przechodziła niekiedy w krajobr iglasto-liściastych lasów, prześwietlonych polanami międzyleśnymi, lecz ty ko wf nieznacznym stopniu były to zjawiska częstsze, niż obecnie i w praktyO nie miały większego znaczenia dla osadnictwa i gospodarki.
Ubóstwo żyznej ziemi i większych przestrzeni pasterskich rekompen sowały bogactwa, w jakie obfitowały lasy, rzeki i jeziora. Cenne futi odławianych wr puszczy zwierząt przyciągały kontrahentów' z najdalszyc stron, ryby stanowiły codzienne pożywienie nie mówiąc o dziko rosnącyc płodach roślinnych. Bardzo wcześnie mieszkańcy ziem zachodniofińskic nauczyli się wydobywać rudę żelaza występującą obficie w swej darniowe bagiennej i jeziernej postaci. Przerabiano ją w żelazo, z którego robion narzędzia pracy, broń i ozdoby. W pieśniach ludu fińskiego poczesn miejsce zajmują opisy zalegania w „błocie" żelaza, które „spoczywa po darnią łąk, ukrywa się w bagniskach u dna najgłębszych mokradeł (Kalcvala, 1974, s. 113, runo 9).
1.2. RODOWÓD HISTORYCZNY FINÓW ZACHODNICH W BADANIACH ANTROPOLOGICZNYCH I JĘZYKOZNAWCZYCH
Opisując kulturę Finów Zachodnich w wiekach średnich, nie sposób pominąć ich korzeni i nie starać się odpowiedzieć na pytanie: gdzie, kiedy, w jakich uwarunkowaniach i w wyniku jakich procesów doszło do powstania więzi komunikatywnych, określanych jako języki zachodniofińskie. Z tym problemem wiąże się sprawa tradycji kulturowych odziedziczonych przez Finów Zachodnich w czasach poprzedzających wieki średnie.
Problem etnogenezy Finów Zachodnich ma bogatą literaturę i długie dzieje badań, co nic oznacza, że został już jednoznacznie rozwiązany. Studia prowadzone na bazie wielu dyscyplin naukowych, pozwoliły na sformułowanie kilkunastu hipotez i prawdpodobnych przypuszczeń, które wymagają ciągłej weryfikacji w oparciu o dopływające źródła i ich analizy.
Z dotychczasowych badań antropologicznych wynika, że populacja ludzka mówiąca językami finougryjskimi, musiała się sformować w przestrzeni geograficznej zawartej między obszarami zajętymi przez curopeidów z jednej strony i mongoloidów (paleoazjatów), z drugiej. Ta prawdopodobna przestrzeń, to rejon Uralu oraz zachodnia i południowa Syberia (V.P. Aleksiejev, 1969, s. 115). Finowie i Ugrowie, reprezentujący tzw. rasę uralską, antropologicznie uformowali się nie w wyniku prostego przemieszania formacji europoidalnej i mongoloidalnej, lecz w procesie zachowania szeregu nie-różnicujących się cech (V.V. Bunak, 1956, s. 18n). Zwrócono także uwagę, żc w- populacji Finów Zachodnich występuje niewielka liczba cech mongoloidalnych i znaczne ich natężenie w populacji Finów Wołżańskich (V.P. Alcksiejev, 1969, s. 115). Z morfologicznego punktu widzenia, Finowie Wołżańscy są bardziej bliscy Czuwaszom niż Finom Zachodnim. Ostatnio prowadzone badania analityczne wykazały, że fińscy mieszkańcy południowo-zachodnich rejonów Finlandii reprezentują typ antropologiczny zbliżony do populacji Szwedów, a więc najbardziej curopoidalny. Natomiast Finowie zamieszkali na północno-wschodnich krańcach swych ziem reprezentują typ antropologiczny charakterystyczny dla Lapończyków, a więc zawierający bardzo dużo cech mongoloidalnych (K.J. Mark, 1982, s. 112-130). Co wię-ocj, analiza uzyskanego w trakcie badań archeologicznych uzębienia mieszkańców pobrzeży Zatoki Ryskiej oraz obu brzegów Zatoki Fińskiej, pozwoliła na wydzielenie północnej grupy odontologicznej, którą wTiąże się z etnosem zachodniofmskim (R. Gravere, 1985, s. 20-21). Obecność typowych dla tej grupy odontologicznej cech wśród współczesnej populacji mieszkańców Łotwy i Estonii, wskazuje na znaczący udział zachodniofińskiego substratu ludnościowego.
Z językoznawczego punktu widzenia, Finowie Zachodni reprezentują lokalną grupę ugrofińskiej rodziny językowej (ryc. 4). Oznacza to, zgodnie
! z praktyką badań językoznawczych, że współczesne języki fińskie i ugryjskie, wykształciły się ze znacznie starszych form językowych tworzących wspólnotę
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
DSC02088 18. Zmiany charakterystyczne dla zzsk to:ML zapalenie stawów krzyżowo-biodrowych,. ogranicz
IMG18 (2) Przykład 5: Zbadać, dla jakich K stabilny jest układ zamknięty z obiektem: Charakterystyk
IMG18 i Obliczyć charakterystyczną siłę wzbudzającą Pd dla maszyny odziałaniu nieudarowym obrotowym
81604 skanuj077b Roślinność siedlisk leśnych 154 Poziewnik szorstki jest charakterystyczny dla siedl
Obraz7 zakładane po to, aby pokazać architekturę wnętrz, zajęcia ludności i roślinność charakteryst
17325 skanuj0079 (6) 158 Roślinność siedlisk leśnych niej części. Charakterystyczna dla siedlisk LMś
Rośliny charakterystyczne dla parku Jest rośliną typowo górską. Został on wymieniony w najstars
tozsamosc spoleczna 3 M. Augousiino.T, l. Walker „Tatsamoiispołeczna" były dla nich czymś rzecz
4 charakterystycznej dla każdego nich. Tak jak np. tlenek wodoru (H2O), w temperaturze 0°C przechodz
20090223(006) Wrażenia czuciowe powstające w ośrodkach są charakterystyczne dla rodzaju receptora, n
tozsamosc spoleczna 3 M. Augoustinos, I. Walker „Toisamoićspołeczna" 7 były dla nich czymś rzec
więcej podobnych podstron