89785 IMG47

KI DOTĘ A 82

da. Po śmierci Numy pogrążona w rozpaczy nimfa wylata tyle tez, że zamieniła się w źródło, on

Ov.Fast III273 o.;Mn. XV482 a;Sir. V3.12,p.239;!uv. ID lin.; Liv. I 21. 3: Phi. Nama 13; D.H. II 60 n.; Am. V I; G. Dumćzil. Mirra- Fatima, t 39.

EIDOTEA (EiSoOśa) - to imię wielu bohaterek.

1.    Jedną z nich jest córka Proteusa. Ona to poradziła -* Menelaosowi w Egipcie, by zasięgnął rady jej ojca (— Helena).

2.    Druga to córka króla Kani, Eurytosa, a żona Miletosa. założyciela Miletu. Była ona matką -* Kau-nosa i Byblis.

3.    Imię Eidotei nosiła też siostra Kadmosa, druga żona niewidomego króla Fineusa. Co do jej nienawiści do pasierbów oraz kary, jaka ją za to spotkała, -* Finem. Niekiedy druga żona Fineusa nazywa się nie Eidotea. lecz Euryteja lub Idaja. js

1. D.P. 259: OJ IV 365-140:Nonn. 137;43; 102; APIX474. 2. Ant. Lib. 30. 3. Schol. in S. Ant. 972; in A R I! 178; D.S. IV 43; Apd. BibL III 13.3; Sobol, in Od. XU 70.

EJLEJTYJA (EiAcfOma) - to bóstwo żeńskie, opiekujące się kobietami w połogu. Jest córką Zeusa i Hery, siostrą Hebe. Aresa i Hefajstosa. Wiernie służy swej matce. Czasem bywa narzędziem jej zemsty. Nie pozwala na przykład na rozwiązanie — Latony i Alk-meny (— Galin tias).

Poeci wspominają niekiedy o Ejlejtyjach, traktując je jako zespół bóstw, js

n XI271; XIX 119; Hcs. Th 922; Pi V. 7.2; Apd. BibL 13.1; D.S. V 72; Ov. Met IX 285 n.; Ant Lib. 29: A. Nom. Del. 98 n.

ELATOS (EAotoę) -1. Starszy syn Arkasa, eponima Arkadii (tab. 9). Ojciec dzieląc kraj przeznaczył dla niego okolice góry Kyllene. Elat os zajął jeszcze Fokidę, wspomógł jej mieszkańców w walce przeciw Flegejczy-kom i założył miasto Elateję.

2.    Jak wielu herosów arkadyjskich, Ełatos ma tesal-skiego sobowtóra i niewiele różnią się między sobą. Z tym właśnie Elatosem z Larisy bywa czasem łączona postać -* Kajneusa (-» Polifem). an

Apd. BibL Ul 9, I; Paus. VIII4, 2 n.; 48, 6; X 34, 3.

ELEFENOR (’EXe<pf|vcop) - przez ojca, Chalkodon-ta. jest wnukiem Abasa, po którym objął tron na Eubei. Widząc pewnego razu, jak niewolnik znieważa dziadka, podniósł kij, chcąc obronić starca, lecz wymierzony cios trafił w Abasa i uśmiercił go. Zabójca musiał więc opuścić Eubeę. Elefenor występuje jako jeden z zalotników Heleny, z tego tytułu uczestniczy w wyprawie trojańskiej na czele Abantów (szczep z Eubei), wiodąc trzydzieści okrętów. Ponieważ od czasu mimowolnego zabójstwa dziadka noga jego nie mogła stanąć na Eubei, czekał na wojowników na nie opodal sterczącej z morza skale. Za towarzyszy pod Troją miał dwóch synów Tezeusza. Akamasa i Demofonta. Tradycja podaje różne wersje dalszych jego losów: według Homera miał zginąć pod Troją z ręki Agenora: inni twierdzą, że przeżył wojnę i. osiedliwszy się na wyspie Otronos koło Sycylii, został stamtąd wypędzony przez węża. Udał się do Epiru w okolice Abancji (lub Amancji). Inna wersja podaje, że po śmierci Elefenora pod Troją towarzysze jego osiedlili się nad Adriatykiem w Epirze i założyli tam miasto Apollonię. an

Tzcl. in Lyc. 911; 1034; Hyg. Fok. 97; Apd. BibI. III 10,8; Plu. Thtt 33; Paus. I 17, 6; II II 540; IV 463.

ELEKTRA ('HAćicrpa) - Mity wymieniają kilka postaci noszących to imię.

I. Najstarsza jest córką Okeanosa i Tethys. Była żoną Taumasa, syna Morza (Pontos) i Gai (Ziemi). Dziećmi jej były Iris, posłanka bogów, i dwie — harpie. Nawałnica (Aello) i Szybkolotna (Okypete). Elektra występuje jako jedna z towarzyszek zabawy Persefony w chwili jej porwania.

2. Elektra jest jedną z Plejad, siedmiu córek Atlasad Plejonc. które mieszkały na wyspie Samotrake. Ze związku z Zeusem urodziła syna Dardanosa (tab. 7), kióry opuściwszy Samotrakę udał się do Troady, gdzie założył królewską dynastię panującą w Troi. Jej drugi syn. — lasjon, jest związany mitem z Kybele i Demeter. Przypisują jej niektórzy i trzeciego syna, Emationa, który miał panować na Samotrace. Najczęściej jednak za trzecie jej dziecko zrodzone z Zeusa uważa się córkę Harmonię, żonę Kadmosa (w innych wersjach Harmonia jest córką Aresa i Afrodyty). W „italskich'’ wersjach mitu Elektra uchodziła za małżonkę -» Koryt osa, króla Etnisków, a Dardanos i lasjon mieli urodzić się w Italii. Wiążą też Elektrę z mitem o -» palladion: gdy Zeus usiłował ją zgwałcić, dziewczyna szukała schronienia u stóp tego boskiego posągu, na próżno jednak. Rozgniewany Zeus strącił palladion z nieba. Posąg spadł w Troadzie i był przechowywany w jednej ze świątyń Troi. Opowiadano też, że sama Elektra przyniosła posąg synowi, aby stanowił ochronę dla miasta. Później Elektra wraz z siostrami została przemieniona w gwiazdy tworzące konstelację Plejad.

3. Najsławniejszą z postaci, które noszą to imię, jest Elektra, córka Agamemnona i Klytajmestry (tab. 2). Nie występuje u Homera, lecz u poetów późniejszych stopniowo identyfikuje się z Laodike, córką Agamemnona, której imię nie bywa odtąd wymieniane. Po zamordowaniu Agamemnona przez Ajgistosa i Klytaj-mesirę Elektra, ledwie uszedłszy śmierci, traktowana jest jak niewolnica. Życie zawdzięcza matce, która wstawiła się za nią u Ajgistosa. Według niektórych wersji Elektra wyrwała małego Orestesa z rąk morderców i oddała potajemnie staremu opiekunowi, który wywiózł go z Myken. Ajgistos, nie chcąc aby przyszły syn Elektry mógł pomścić Agamemnona, wydał dziewczynę za chłopa mieszkającego z dala od miasta. Ten uszanował dziewictwo żony. Według innych autorów, Elektra, zaręczona najpierw z Kastorem, została następnie przyrzeczona Polymestorowi i była więziona w zamku mykeńskim. Gdy Orestes powrócił, rozpoznała go, spotkawszy na grobie ojca, i wspólnie uknuli zemstę, postanowiwszy zabić Ajgistosa i Klytajmestrę. Elektra współdziała czynnie w obu zabójstwach, a gdy w następstwie zbrodni erynie ścigają Orestesa, jest przy nim. Gra pewną rolę w różnych epizodach mitu o Orestesie rozwiniętego w poezji tragicznej. W Oresiesie Eurypidesa cierpi wraz z bratem, walczy u jego boku z wrogością ludu, który żąda śmierci matkobójców. W niezachowanej tragedii Sofoklesa, Aletes, ona była główną postacią. Gdy Orestes wraz z Pyladesem wyruszyli na Taurydę, by szukać posągu Artemidy Taurydz-kiej, rozeszła się w Mykenach wiadomość o ich śmierci i powtarzano, że Ifigenia własną ręką zabiła brata. Aletes, syn Ajgistosa, zawładnął natychmiast tronem. Elektra udała się wtedy do Delf, gdzie spotkała Ifigenię.

ENEASZ

W przekonaniu, że siostra zabiła Orestesa, Elektra chce ją ukarać i chwyta płonącą na ołtarzu głownię, aby zbrodniarkę oślepić. W tej chwili spostrzega żywego Orestesa. Wraz z bratem Elektra powraca do Myken, tam zabijają Aletesa. Orestes poślubia Hermionę, córkę Heleny, Elektrę bierze za żonę Pylades i wyjeżdża z nia do Fokidy. Elektra urodziła dwóch synów: Medona i Strofiosa. an

1. Hes Th. 266; h.Hom. Cer.418. 2. Apd. BibL III 10,1:12.1; Conon 21; Vcrg- Aen III 163 n.; VIII 135; Serv. in Vcrg. Aen. III 167; 104; VII 207; X 272; Hellanic. fragm. 56. 129: D.S. III 48 n.; E.Pb. 1136. 3. Stesich. fragm.; A. Ag. i Ch. passim;S. £/.; E. El.\ Hyg. Fab. 108; 117; 122; Hellanic. fragm. 43.

ELEKTRYON CHXeKipuciłv)- jeden z synów Per-seusza i Andromedy, ojciec — Alkmeny (tab. 31). Genealogia beocka uważa go jednak za syna Itonosa i ojca Lejtosa, który walczył pod Troją, an

Apd. BibL II4,5 n.; Schol. in II. II494;XIX 116; in A.R. 1747; D.S. IV 67.7.

ELEUSIS ( Eteuotę) lub ELEUSINOS - bohater, eponim miasta Eleusis. Według niektórych tradycji jest synem Hermesa i Daejry, małżonkiem Kotone, z którą miał syna -» Triptolema. Gdy Demeter chciała w cudowny sposób uczynić chłopca nieśmiertelnym i wkładała go do ognia, Eleusis wybiegi z krzykiem z ukrycia, a rozgniewana bogini zabiła go. an

Serv. in Veig. Georg. I 19; Paus. I 38,7; Hyg. Fab. 147.

ELIS (HXię) - syn Eurypyle, córki Endymiona, i boga Posejdona. Po śmierci dziadka Endymiona Elis objął panowanie w Elidzie i założył miasto nadając mu swe imię, Elis. an

Conon 14.

ELPENOR (EA.7rrjvGjp) -jeden z towarzyszy Ody-seusza, przemieniony w wieprza przez Kirke, odzyskał później za jej sprawą postać ludzką. Rankiem w dniu wyjazdu, gdy towarzysze Odyseusza zbierali się, Elpe-nor odsypiał pijacką noc na tarasie pałacu Kirke. Usłyszawszy wołanie na wpół senny spadł z tarasu spiesząc do towarzyszy i zabił się. Odyseusz spotkał później cień jego w Podziemiu. Elpenor błagał wówczas o sprawienie jego zwłokom przyzwoitego pogrzebu. Odyseusz wróciwszy z Podziemia spełnił prośbę i grób Elpenora pokazywano w Lacjum. an

Od. X 550 n.; XI57 n.; XII10 n.; Iuv. XV 22; Ov. Ibis 487; Theophr. Hist. piani. V 8, 3; Scrv. in Veig. Aen. VI 107. Por. M. Mayer, Rhoaier. ChaJkidier und die Odyssec, J.D.A.I 1925, s. 42 n.

ELYMOS (EXujxoę) - nieślubny syn Anchisesa, towarzysz Ajgestesa, z którym założył kilka miast na Sycylii. Nadał swe imię kolonii trojańskiej, z którą przybył i która dała początek szczepowi Elymów. an

D.H. I 52 n. - Egcsla.

EMPUSA (Epnouao)-widmo z otoczenia Hekate. Należy do świata podziemnego i przepełnia grozą noce. Przybiera rozmaite kształty, aby przerażać przede wszystkim kobiety i dzieci. Mówiono, że ma stopę z brązu. Żywiła się ciałem ludzkim i często, aby wabić ofiary, przybierała postać pięknej kobiety, an

Ar. Ra. 294; Ap. Ty. II4; IV 25; El. Magn. s. v. Eiuoura; Suid. s. v,; Schol. in A.R. m 862.

ENAROFOROS CEvapo<pópoę) - jeden z synów Hippokoona. Chciał silą zniewolić młodą -* Helenę, lecz Tyndareos oddał ją Tezeuszowi. an

Apd. BibL III 10,5; Plu. Thes. 31; Paus. III 15. I.

ENDYMION (Ev8up(mv) - autorzy są niezgodni w sprawie jego pochodzenia. Najczęściej uważają go za syna Aetliosa (syna Zeusa) i Kalyke (tab. 24). Niekiedy czynią go synem samego Zeusa. On to wyprowadził Eolów z Tesalii do Elidy i tam panował nad nimi. Następnie ożenił się (autorzy są niezgodni co do imienia jego zony). Miał trzech synów: Pajona, Epejosa i — Aj-tolosa oraz córkę Eurykyde. Niektórzy wspominają o drugiej jego córce, imieniem Pisa, od której pochodzi nazwa miasta Pisa w Elidzie. Najbardziej znany mit przedstawia Endymiona jako kochanka Selene (Księżyca). Endymion, którego przedstawiają jako pięknego młodego pasterza, wzbudził gwałtowną miłość w Selenie i został jej kochankiem. Na prośbę Selene Zeus przyrzekł mu spełnienie jednego życzenia. Endymion pragnął zasnąć snem wiecznym i w ten sposób pozostał wiecznie młody. Niektóre wersje mitu podają, że Selene zakochała się w śpiącym Endymionie. Genezę mitu wiąże się bądź z Peloponezem, bądź z Karią w pobliżu Miletu (-» też Hypnos). Ze związku z Selene miał Endymion podobno 50 córek, an

Apd. Bibl. 17. 5: A.R. IV 57 i schol.; Hyg. Fab 271; Paus. V 1.2; PI. Phaedon 72 c;Cic. Fin. V 20.25; Tuk t 38.92.

ENEASZ (Ajnejas) (Awetaę) - bohater trojański, syn Anchizesa i Afrodyty. Przez ojca, syna Kapysa, potomek Dardanosa, a więc i Zeusa (tab. 7). Jego narodziny -* Anchizes. Od chwili przyjścia na świat Eneasz wychowywał się w górach, gdy skończył pięć lat, ojciec przyprowadził go do miasta i powierzył jego wychowanie Alkatoosowi, mężowi jego siostry. Hippodamei. Eneasz występuje jako najmężniejszy po Hektorze wśród Trojan. Nie jest członkiem rodziny panującej, lecz wróżby związane z jego przyjściem na świat zapowiadają mu dojście do władzy. Afrodyta zakochana w Anchizesie. wyjawiwszy mu, kim jest, oznajmiła: „Będziesz miał syna, który będzie panować nad Trojanami, a z niego zrodzą się następni i tak trwać będzie wiecznie”.

Podczas wojny trojańskiej Eneasz po raz pierwszy zetknął się z Achillesem na górze Ida, gdy ten rabował jego trzody. Eneasz na próżno stawiał opór bohaterowi i musiał szukać schronienia w Lymessos. gdzie ocalił go Zeus, w chwili gdy Achilles zdobywał miasto. Eneasz występuje kilkakrotnie w działaniach wojennych pod Troją. Ża pierwszym razem odnosi ranę z ręki Diome-desa. Afrodyta śpiesząc mu z pomocą sama zostaje ranna.Wtedy Apollon unosi Eneasza w chmurze z dala od pola bitwy. Lecz wkrótce Eneasz powraca i zabija Kretona i Orsilochosa. Odznacza się również odwagą podczas natarcia na obóz Achąjów. Walczy z Idome-neusem — nie mogąc go pokonać. Zabija potem wielu Greków. Jest u boku Hektora, gdy ten zmusza Achąjów do ucieczki. Bije się przy zwłokach Patroklosa i walczy przeciw Achillesowi. Spośród wszystkich Achąjów jeden Achilles mógłby go zabić, lecz Posejdon ratuje go w decydującej chwili, osłaniając obłokiem. Wówczas to Posejdon przypomina wróżbę Afrodyty, która zapowiedziała przyszłe panowanie Eneasza i jego potomków nad Trojanami. Tak więc w epopei homeryckiej Eneasz

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
IMG47 t eJ.t,    -i-=— /w uaę***#- ,e. i" 40* .y/c* r*iue po^wx^-.* hgjjjjj ^
IMG40 (2) 1STROS 166 1STROS 166 Po śmierci Pelarge wyrocznia w Dodonie poleciła, by oddawano jej cz
25 PO ŚMIERCI BOGA Formy przeczenia Przyjmując postać jawnej negacji, przeczenie odnosi się w tej po
NA MORZU Satyra167 Po każdej lepszej awarji, asekuracja fundowała im nowe gracięta, a że zdarzało si
• Po śmierci Wallece a został on uznany za bohatera narodowego i jak uważa się jego poświęcenie
19170 IMG
47 (2) POEMA PIASTA DANTYSZKA Jakby martwica, co po piekle hasa, Wiążę te głowy trupeczków
29459 IMG47 KS. LECH STACHOWIAK IDEA ŻYCIA PO ŚMIERCI W STARYM TESTAMENCIE W Starym Testamencie śmi
IMG 47 228 • Leukippos chat się w niej już po poślubieniu Hery. Zazdrosna Hera ścigała L., nie pozwa
42897 IMG?47 Eg/, nr 1 tuta] podoba, co ja rozumiem, co nie tego, jakie widzę problemy, co będę mówi

więcej podobnych podstron