94289501 djvu

FiZYOLOGIA UKŁADU NERWOWEGO 275

wpływem tej samej podniety, albo tern słabszej będzie potrzeba podniety do wywołania odruchu o tej samej sile. Mówiąc o pobudliwości odruchowej, mamy wprawdzie na myśli pobudliwość tylko samych ośrodków odruchowych, jednak rozumie się samo przez się, że wszelkie zmiany pobudliwości, powstałe w innych częściach łuku odruchowego odbić się muszą także i na wielkości odruchu.

Do mierzenia pobudliwości odruchowej posługujemy się bądź metodą określenia progu pobudliwości t. j. oznaczenia minimalnej podniety, która odruch jest jeszcze w stanie wywołać, albo też staramy się zastosować podnietę o jednakowem natężeniu a wnosimy o pobudliwości z wielkości odruchu.

W badaniu jednak odruchów u człowieka ta druga metoda o wiele częściej jest stosowaną, albowiem wiele jest takich odruchów, które, jak to wyżej mówiliśmy, występują wogóle tylko pod wpływem słabych podniet, a zwiększenie podniety nietylko nie wzmacnia odruchu, lecz owszem osłabia go lub znosi. Inne odruchy okazują często zjawisko znane we fizyologii pod nazwą: „wszystko albo nic^u, t. j., jeżeli podnietę doprowadzimy do siły, która wogóle da odruch, to już odruch ten będzie maksymalny, powiększenie siły podniety już odruchu nie zwiększy.

U żab badamy odruchy najczęściej metodą Tiircka, t. j, w ten sposób, że zanurzamy końce łapek do słabego roztworu fO'5% kwasu siarkowego i mierzymy czas, który upływa od chwili zanurzenia łapki aż do chwili, kiedy zwierzę wyciąga ją z cieczy. Czas ten wynosi zazwyczaj kilka do kilkunastu sekund¹). Jeżeli następnie łapkę opłukamy wodą i powtórnie zanurzymy ją do takiego samego roztworu kwasu siarkowego, to żaba wyciągnie łapkę po upływie mniej więcej takiego samego czasu, który tern jest krótszy, im większą jest pobudliwość odruchowa.

Wpływ różnych czynników na pobudliwość odruchową. Warunkiem niezbędnym utrzymania prawidłowej pobu-

*) Czas, który tu mierzymy, badając metodą Tiircka, nie jest identyczny z omawianym wyżej czasem odruchu. Mamy tu tylko przed sobą to zjawisko, że rozcieńczony kwas siarkowy, działając np. przez jedną sekundę na zakończenie czuciowe skóry, jest za słabą podnietą do wywołania odruchu, do tej jednak podniety przyłącza się druga, t. j. działanie tego kw^rasu przez dalszą sekundę, potem trzecia i t. d. Mamy tu wiec przed sobą zjawisko t. zw. sumowania podniet tak powszechne w fizyologii układu nerwowego środkowego {patrz str. 283j.