94280101 djvu

FIZYOLOGIA UKŁADU NERWOWEGO 281

Wpływ wyższych ośrodków układu nerwowego na odruchy nie zawsze jednak bywa ujemny. Zdarza się niekiedy, że stan czynny tych ośrodków ułatwia właśnie występowa-n i e o druchów. Zjawisko to badał dokładniej E x n e r i nadał mu nazwę torowania Bahnmig). O torowaniu odruchów poucza nas np. następujące doświadczenie: Jeżeli na skórę kończyny królika lub psa stosować będziemy podniety subminimalne, t. j. o takiem natężeniu, które jeszcze nie daje odruchu, to drażniąc równocześnie albo bezpośrednio przedtem lub potem tę część kory mózgowej, która zaopatruje daną kończynę (p. niżej) również podnietą submi nimalną, a więc też jeszcze nie skuteczną, wywołamy przez to prawi dłowy odruch. Mamy tu właściwie do czynienia z pewną formą sumowania, tylko że tu (podobnie jak w hamowaniu) dwie podniety zaczepiają układ nerwowy w dwóch różnych miejscach (w nerwie obwodowym i w układzie nerwowym środkowym), a działają po średnio na jeden i ten sam ośrodek. Podobnego rodzaju torowanie odruchów może się odbyć działaniem podniety i na obwodowe za zakończenia nerwowe. Liczne spostrzeżenia dowodzą, że niektóre podniety, działające na zmysły, jak np. podniety słuchowe i wzrokowe zwiększają odruchy lub sprawiają ich zjawianie się tam, gdzie ich niema. Tyczy się to zarówno zwierząt jak i człowieka, u którego n. p. udaje się czasem łatwiej wywołać t. zw. odruch kolanowy przez równoczesne pocieranie skóry.

Wola, której wpływ hamujący na odruchy poznaliśmy wyżej, może też czasem i odruch torować, jakkolwiek daleko częstszym jest jej wpływ hamujący, tak, że odwrócenie uwagi od odruchu czyni jego wystąpienie pewniejszym i regularniejszem. Są odruchy, które nie występują we śnie, a więc przy zniesieniu świadomości, iak np. kaszel?lub kichanie.

W ogólności mogą te same wpływy, które hamują odruchy, w innych przypadkach działać wprost przeciwnie, t. j. odruchy torować, i nie zawsze jesteśmy w stanie wpływ ten przewidzieć z góry lub określić, od czego on zależy. Nie zależy on od siły podniety, albowiem zarówno silne, jak i słabe podniety mogą i hamować i torować odruchy. Nie zależy też i od miejsca działania, albowiem oba rodzaje wpływów osiągnąć można z drażnienia różnych okolic ciała bez względu na to, czy należą do tego samego łuku odruchowego, czy są od niego mniej lub więcej odległe. To tylko można powiedzieć, że wpływ, jaki wywrze owa dodatkowa