DSC�45

oskich. Sędziwy antropolog angielski dowiedział się. że i o w>kryli w* Australii plemiona u ic ..cc nic w „spirt-.: y “*w” (istoty duchowe), lecz w „Spiritual Bcing” (Istotę zwaną prwt nich teł Istotą Najwyższą (Stiprctni . i rwórca animizmu początkowo |xxidawał w wątpliwość jrgodao .    Uw iżał je za wymysł misjonarski.

< y. doniesienia się mnożyły. Wiara w Istotę Najwyższą na-. i cech faktu. A była nie do pogodzenia z teorią ewolucjf, .‘gwadzającej rcligię od wiary w duchy.

' •> » zdobyczy Tylora wc.szlo na stałe do skarbca wiedzy • licznej. „Określenie <wsurvivaU... pochodzi od Tylora. Za-itfwnim pogląd o własnym życiu tworu kulturowego należy ^Anością do najpłodniejszych myśli kulluroznawstwa”^2ł. p:cnną zasługą jego pracy jest dalej argumentacja przeciw degeneracji, która w życiu duchowym ludów niepiśrmcn-c chciała tylko doszukiwać się upadłych dóbr kulturowych rocch cywilizacji” Precyzyjnie wydobył przeżytkowy' cha-ł-er wielu obrzędów katolickich. Pisał: „Rzymski obrządek to ?sn tak interesujący dla etnografa przez swe zachowanie : -u\v nr.Ieżących do kultury barbarzyńskiej” (Prlmiiwe Cul-e.1913, t. 2, s. 450), co tak oburzyło ks. Pinard de la Boullaye :go obszernej L'etude comparee des religions. Znakomicie ujął_ .-ra terminy „The Continuance Theory” i „The Retribution czyli „teoria ciągłości ’ i „teoria zapłaty”, proces etycy-r. wyobrażeń eschatologicznych ludzkości (Primitiue Cultnre, U 92).

rsuątkowo na bardzo wczesnych etapach rozwoju świadomości wieka niższych kultur zaświaty wyobrażano sobie z reguły u dalszy ciąg egzystencji doczesnej (teoria ciągłości). Byto-ae pośmiertne zależało w przekonaniu tych ludzi od umic-;sci z chowania iskry życia. Natomiast, w miarę kompliko-j>2 sic l'r có ./ społecznych i rosnącej rozpiętości warun-t życia, na „tamtym święcie” miało nastąpić wyrównanie -T*d i r. prawa ziemskiego zła (teoria zapłaty). Poglądy te aaj< sobie rosnące uznanie badaczy marksistowskich.

•yr*fc*y współczesnej krytyki zagłuszają to sj>oradyczne wygnania. Rozi nas dziś to samo, co od razu bystro wydobył aotepie do ls Suussaye, mianowicie uznanie przez Tylora re-

i ?ligii wiary w duchy różnych przejawów przyrody i łzłn życia wyjaśnić religioj jako rodzaj pierwotnej wiedzy, która pyta : :q o przyczyny i sądzi, że te przyczyny odkryła v i.rtotach r o-bowych. Ta teoria animistyczna nłe da się utrzymać (i&t u~ihalt-bar)*' ^M, „Szereg rozwojowy Tylora od dusz przez duchy do V ;tw

doprowadziły do odkrycia tych islol duchowych”^2I. „Teoria ta całym swoim ujęciem pasuje znacznie lepiej do druipej połowy XIX wieku niż do świata pierwotnego" - - z właściwym sobie „fenomenologicznym” darem chwyta istotę rzeczj 1/a.¹?" d*.r Lceuw²⁵. Nie warto przytaczać wszystkich kontrargumentów, które zebrał ten autor w oparciu o krytykę animizmu przez Soderbloma, Maretta, Durkheima, Preussa, Kruyta. Ogólnie, na tle animizmu staje się niezrozumiały kult dusz zmarłych. Ani-mizm ignoruje ideę bezosobowej siły, prowadzi do jednostronnie racjonalistycznego ujęcia mentalności człowieka niepiśmiennego, który przecież nie ma czasu i warunków do filozofowania, traktuje pierwotnego człowieka jak dziecko ożywiające przedmioty martwe itp. Podobnie i animizm Wundta został oskarżony o fałsz psychologiczny. „Nowsza psychologia rozwojowa wykazała, że uduchowienie względnie duchowość jest pierwotnym- przeżyciem dziecięcej psychiki, a abstrakcje rzeczy « martwych* i •ożywionych* stanowią zdobycz dorosłego na podstawie nauki. To odkrycie stoi w sprzeczności z podstawą psychoh g.czną animizmu dta. Nie d/.iecko, lecz dorosły jest «<animistą». Etnologicznie, historycznoreligijnie i psychologicznorozwojowo wyobrażę nia animistyczne znajdują się nie na początku rozwoju, b ez sa a-wiskami późnymi i pochodnymi" ^2rt.

Animizm jest dziś martwy, jest ciałem bez duszy, jakby to można powiedzieć we właściwej mu terminologii. I to nrówr.o w oryginale, jak i w swych formach pochodnych. Nic już nie uratuje tezy o powszechnej wierze w duchy 3. ko o -iw’. > rt^,Tr *"

Zasługi twórcy teorii nie przepadają jedn.tk ra mm r teorią. Teoria nie ginie, lecz zostaje przezwyciężona. Pr yezyn a s ę do

do nowych odkryć. Edward Burnett Ty lor pc tos tanie w.c

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
DSC?45 ,>:<kiVh Sędziwy antropolog angielski dowiedział sir. że * Nykvyli w Australii plemiona
162 IZ SIEMION dy po jakimś czasie zatelefonował do mnie Olek. - Ty wiesz - powiedział - dowiedziałe
page0048 40 a synem Rebeki. Rachel pobiegła natychmiast powie* dzieć to swemu bratu, który dowiedzia
KI5 południu Paul dowiedział się, że szef egipskiej spółki skarżył się głośno do swych kolegów na
mowisz masz (169) 173 WRÓĆ DO PODSTAW wiek języku. Wszyscy dowiedzieliśmy się, że rozwijanie talentu
W czasie ostatniej wizyty u urologa dowiedziałem się, że wykryto u mnie raka gruczołu krokowego. Co
k Z PIERWSZEJ RĘKI Karolina Polaszek, Urok Leśnictwa Od kiedy dowiedziałem się, że istnieje tak
uzdrowienie
6 nować nad chłopcem. Doktor McAll dowiedział się, że ojciec Johna od 15 lat przyjaźni s
mowisz masz (169) 173 WRÓĆ DO PODSTAW wiek języku. Wszyscy dowiedzieliśmy się, że rozwijanie talentu

więcej podobnych podstron