IMGt99 (2)

Siary t wwy sw%śt

mulowaraa zjawisk cywilizacyjnych. Stąd też dla regionu tego charakterystyczne byjn niewielkie tempo zmian oraz konserwatyzm wzorców i zachowań kulturowych. źj_a. wiska kulturowe epoki brązu wykazują na tych terenach większą jednorodność i sta-biinosc rozwoju

—•* w aKfaodKaj

EawęiB

U progu epoki brązu tereny zachodniej Europy, a zwłaszcza Półwyspu Iberyjskie.

co, hH miejscem wielkiego esodusu, który w znacznym stopniu zintensyfikował i nadał charakter przemianom kulturowym na wielkich obszarach. Chodzi tu o roz-przestrzenknie się przed połową HI tysiąclecia BC kultury pucharów dzwonowatych,

śd dzielących poszczególne skupiska zespołów tej kultury, wykazują one zadziwiającą zbieżność cech. Zazwyczaj są to niewielkie cmentarzyki z pochówkami szkieletowymi w prostych jamach, złożonymi w silnie skurczonej pozygi (zapewne z nogami podwią. zammi do tułowia) mężczyźni na boku lewym, kobiety na prawym. Jednolity jest też standard wyposażenia, w którym obok podobnych zestawów naczyń (z pucharem dzwo-nowatym na czele), w grobach męskich występują miedziane sztylety, grodki strzał do luku i charakterystyczne płytki łucznicze do osłony przegubu przed uderzeniami cięciwy oraz guzv kościane i bursztynowe z otworami w kształcie litery V. Zbliżona też

oaserae ^,ry&m była struktura antropologiczna rozsianych na wielkich terytoriach populacji, w Euro

pie Środkowej różna od cech typowych dla ludności autochtonicznej. Zjawisko to było

zapewne efektem szybkiego przemieszczania się niewielkich grup pasterzy i myśliwych, trudniących się też górnictwem metali i metalurgią, handlem, a być może nawet rozbojem. Mimo krótkotrwałośd i niewielkiego potencjału demograficznego tego zjawiska, jego udział w osłabieniu wcześniejszych struktur i wkład w genezę wielu kultur

wczesnobrązowych na terenie Europy Środkowej był ogromny. Widać to choćby

w charakterystycznej dla wielu środowisk wczesnobrązowych w środkowej Europie strukturze gospodarowania (pasterstwo) i formach grzebania zmarłych.

Tradycje kultury pucharów dzwonowatych utrzymywały się przez całą właściwie epokę brązu na większości obszarów Półwyspu Iberyjskiego, poza jego południowo* -wschodnią częścią, zajętą przez kulturę El Argar. Ta ostatnia, związana z prężnym ośrodkiem metalurgicznym, reprezentowana jest przez umocnione osiedla w typie pro-comigskim, zlokalizowane w pobliżu złóż rud metali. Charakterystyczne jest, zwłaszcza w fazie El Argar A, występowanie w obrębie osiedli pochówków w kamiennych

%c. JM

^ grobach skrzynkowych. Ich wyposażenie nawiązuje do standardów kultury pucharów i, 1 dzwonowatych. Bogactwo inwentarza metalowego podkreśla obecność złotych ozdób.

Z fazy El Argar B znane są groby w pitosach wyposażone w charakterystyczne srebrne diademy, a także wąskie sztylety, miecze i płaskie siekierki. Kultura ta rozwijała się aż po VIII wiek BC, tj. do momentu nasilenia się w tej strefie kolonizacji fenickiej.

Oryginalne oblicze kulturowe wykazują też obszary południowo-zachodniej części Półwyspu, zajmowane przez ugrupowanie określane mianem południowo-za-chodnioiberyjskiej kultury epoki brązu. Na terenie tym występują bogate złoża miedzi eksploatowane powierzchniowo. Obok osiedli z kamienną architekturą (Cascros), spotyka się oddzielne cmentarzyska z grobami skrzynkowymi , nakrywanymi sukcesywnie w miarę składania pochówków nasypami otoczonymi kamiennymi murkami U schyłku epoki brązu (iX/VIil wiek BI.) pojawił się zwyczaj nakrywania grobów płytami kamiennymi z reliefowymi przedstawieniami broni.

Na północ od zasięgu tych kultur znaleziska epoki brązu znane są z osiedli z ka-•nenną zabudową oraz z grobów skrzynkowych, a także pitosowych. Wytwórczość irtetaltt^czna tego regionu była silnie konserwatywna- Brak innowacji, a wczesnobrą-_'\w formy wyrobów, np. krótkich sztyletów czy płaskich siekierek utrzymywały się - irdzo długo. Sporadycznie tylko pojawiły się formy nawiązujące typologicznie do [ tworów Sodkowoeuropejskich (np. siekiery z piętką czy miecze ze sztabą do rękojeści) przejmowane pośrednio ze środowisk kulturowych z obszaru dzisiejszej Francji.

zespoły tzw. kultury aZantydnej

Kontynuowanie Wcześniejszych tradycji widoczne jest również na terenie Francji. DoiyOW to zwłaszcza regionów atlantyckich, gdzie silne były nadal tradycje megali-I czne. Typowym tego przykładem są zespoły tzw. kultury atlantyckiej znane zwłaszcza z terenów Akwitanii. Miejscem składania zbiorowych (i jednostkowych) pochów-ków były groby skrzynkowe i podkurhanowe z pochówkami szkieletowymi w pozycji ^arczonej. Środowisko to wykazuje powiązania ze strefą atlantyckich wybrzeży Pół-aspu Iberyjskiego i Bretanią. W środkowym brązie, w rejonie Medoc u ujścia Garon-uaktywnił się lokalny ośrodek metalurgiczny, udokumentowany min. licznymi coozytami wyrobów brązowych (w 44 skarbach zgromadzono min. ponad 930 siekier z podniesionymi brzegami i 320 siekier z piętką).

tzw. fcu&ira amerykańska

Szczególnie silnie tradycje megalityczne utrzymywały się w tzw. kulturze armo-r\-kańskiej zajmującej Bretanię i Normandię. Rozwijała się ona przez całą epokę brą-•u. zachowując daleko idącą niezależność stylistyczną i oryginalny charakter zjawisk społeczno-kulturowych. We wczesnym brązie wznoszono nadal wielkie kurha-v z komorą kamienną, obstawami z głazów itp., zawierające zbiorowe lub jednost-..-we bogato wyposażone pochówki szkieletowe. W inwentarzu grobowym wyróżnią się brązowe sztylety, siekiery, wyroby złote i srebrne, paciorki bursztynowe, ale :kze licznf grociki strzał do luku z krzemienia charakterystyczne dla tradycji kulom pucharów dzwonowatych

ośrodek metalupgrczny na Pófcwyspe Bresonstom i w Normandi

Półwysep Bretoński i Normandia z bogatymi złożami rud metali (miedzi, cyny, c \>wiu), był>^r równocześnie jednym z największych ośrodków metalurgicznych w skali : dej Europy. Charakteryzował go lokalny, oryginalny styl wytwórczości brązowniczej. Aktywność tego ośrodka w środkowym brązie ilustruje np. horyzont skarbów cvpu boul (Bretania), reprezentowany przez ponad 50 skarbów, zawierających min. po-;.:j 2000 siekier z piętką o łącznej wadze około 700 kg. Gigantyczne rozmiary osiąg-h tu produkcja brązownicza w młodszym brązie. W skarbach tego okresu masowo prezentowane są masywne siekiery z tulejką o czworokątnym przekroju, zaopatrzo-\v uszko, tzw. typu armorykańskiego. Z Bretanii, z ponad 220 skarbów pochodzi io 11 500 okazów tego typu, a z Normandii, z ponad 130 depozytów - około 000. Siekiery te wykonywane były z tzw. brązów ołowiowych i w większości nie i>v Azywały żadnych śladów użytkowania. Bardzo ciężkie, ale miękkie, pełniły raczej .keję płacidła, jako zestandaryzowana forma dystrybucji surowca.

kuZM

natZodwnsfia

Nieco odmienny charakter rozwoju wykazują ugrupowania nad dolnym Roda-m, określane mianem kultury nadrodańskiej. Znaczenie Rodanu, jako osi wzdłuż u»rej rozwijały się intensywne kontakty na linii Północ-Południe. juz we wczesnym brązie wywarło piętno na rozwoju miejscowych ugrupowań. Na bazie zachodnioal-tcjsktdl złóz rudy miedzi ukształtował się tam ośrodek metalurgiczny, który* srvłi-znie nawiązywał do metalurgii unietyckiej. Znaczenie tego „szlaku” będzie się urr/ymywało również w okresie późniejszym. W tej strefie rozprzestrzeniły się zja-ka nawiązując* do kręgu mogiłowego; wzdłuz tej „drogi* przenikały tez grupy tnosci, króre z c/asem przeniosły środkowoeuropejski model kultury pół popiel-na Półwysep Iberyjski. W efekcie tereny północno-wschodniej \ wschod-"cj Francji, w środkowej i młodszej epoce brązu zostały włączone w krąg cywilizacji !>dkowoeuri*|'ejsk ie) Poza tymi obszarami, wzdłuz wybrzeży Atlantyku i na ich

409

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
IMGr53 i VAT » prtM* * c*c,*cK ;. w3W*WWy s»w«r«cs^> *■ , SKSMffi^y sowieary&n
IMGt98 (3) Monte Bćgo i Va) Ca mon i ca Oryginalnym zjawiskiem cywilizacyjnym, ewenementem na skale
2014 SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI WARSZTATU TERAPII ZAJĘCIOWEJ „CARITAS’ PRZY PARAFII ŚW. ST.
64016 IMGt98 (3) Monte Bćgo i Va) Ca mon i ca Oryginalnym zjawiskiem cywilizacyjnym, ewenementem na
IMGt98 (3) Monte Bćgo i Va) Ca mon i ca Oryginalnym zjawiskiem cywilizacyjnym, ewenementem na skale
w Wz Ww s Sz Sw st Sc Scw Kd Ke Z SmDodatek ASkrótowy zapis nazw
skanuj0060 (44) •wypowiedzi afatyka jest oczywisty. Oto jeszcze dwa przykłady dla ilustracji tego in
SNB14126 od siebie, jest najistotniejszą składową zjawiska wychowania, Trzeba też zdawać sprawę, że
page0243 233 Alenie wolno jest oświadczać, że wrażenie jest zjawiskiem duchowem, ani też przeciwstaw
Streszczenie. Jest to wykład na temat symulacji zjawisk losowych. Obejmuje też wstęp do metod Monte
Przestępczość: -zjawisko społeczne stanowiące zagrożenie dla obowiązującego porządku prawnego

więcej podobnych podstron