40261 JAN PAWEŁ II PAPIEŻ KULTURY I NAUKI 19

Ten sam poeta, rozgoryczony encykliką Grzegorza XVI potępiającą Powstanie Listopadowe, w Pieśni I „Bie-niowskiego” nie zawahał się napisać o Polsce: „Krzyż twym papieżem jest - twa zguba w Rzymie!

Jan Paweł U, w typowy dla siebie sposób, nawiązał do tych słów wieszcza podczas swej trzeciej pielgrzymki do Ojczyzny. W Gdańsku, na Zaspie, powiedział: „...Polsko, twa zguba w Rzymie. Zgubił się w Rzymie... Pojadę do Krakowa, pomodlę się na grobie wieszcza Słowackiego. Pojadę go przeprosić. Chyba się nie pogniewa, jak myślicie?”

Podczas tej samej pielgrzymki, na Błoniach Krakowskich, Jan Paweł n jeszcze raz „dworował” sobie z poety: „Wiemy, że Juliusz Słowacki napisał te słowa, na które się nieraz różni powoływali. Polsko... «twa zguba w Rzymie». Jest to ten sam Juliusz Słowacki, który napisał też wiersz o słowiańskim papieżu. I teraz ja, dzisiaj właśnie tu przybywszy do Krakowa, pomyślałem sobie: miał rację, twoja zguba w Rzymie. Zgubił się człowiek z Polski, z Krakowa, i jest w Rzymie. Zgubił się! Bardzo przepraszam wieszcza narodowego za to, że tak wypaczyłem jego myśli. Teraz pójdę go przeprosić w katedrze na Wawelu”.

Generał Wojciech Jaruzelski wspominał, że podczas jednej z rozmów z Jan Paweł II sypał cytatami z Norwida i Wyspiańskiego. O tym, że ceni sobie tego ostatniego twórcę, świadczy wydarzenie z ostatniej pielgrzymki do Polski. Kiedy premier Jerzy Buzek podarował mu komplet dzieł Juliusza Słowackiego, wydanych z okazji 150 rocznicy śmierci wieszcza, papież przypomniał, że w tym roku przypada także 130 rocznica urodzin Stanisława Wyspiańskiego.

PAPIEŻ CZYTA MIŁOSZA

Papież nie ujawnia swoich lektur, zwłaszcza literackich. Jednak liczne cytaty z klasyki polskiej, zwłaszcza z Norwida, Mickiewicza i Słowackiego, świadczą, że właśnie do ich utworów zagląda najczęściej.

W pierwszych latach pontyfikatu - jak wyznał w słynnych rozmowach z Andre Frossardem - czytał także Czesława Miłosza i niemieckiego poetę Rainera Marię Rilkego.

Ceni też Dantego Alighieri. Dwa lata temu w swojej letniej rezydencji w Castel Gandolfo uczestniczył w wieczorze poetyckim, podczas którego przedstawiono „Raj” - trzecią i ostatnią księgę „Boskiej Komedii”. Jan Paweł II wygłosił wówczas przemówienie, podkreślając, że mimo upływu stuleci sztuka Dantego zdolna jest zrodzić w człowieku naszych czasów odwagę i nadzieję, pozwalającą mu szukać prawdy, „która nie zna zmierzchu”.

Ojciec Święty stwierdził, że w ostatniej pieśni „Raju” wielki poeta ukazuje „ostateczną przystań egzystencji, gdzie uspokajają się namiętności i człowiek odkrywa swe ograniczenie oraz swe wyjątkowe powołanie do kontemplacji Bożej Tajemnicy”.

OD BACHA DO DYLANA

Oprócz klasyki literackiej z młodzieńczych upodobań do sztuk pięknych pozostała Papieżowi miłość do muzyki. Zetknął się z nią po raz pierwszy w domu swego żydowskiego przyjaciela, Jurka Klugera. Kiedy chłopcy odrabiali lekcje, z sąsiedniego pokoju dochodziły nieraz dźwięki z prób kwartetu, prowadzonego przez ojca kolegi, Wilhelma. Od tamtego czasu młody Karol Wojtyła zainteresował się muzyką klasyczną. Później, w domu państwa Szkockich w Krakowie, których poznał za pośrednictwem Juliusza Kydryńskiego, słuchał Bacha i Chopina.

Odkąd został papieżem, Pałac Apostolski w Wa-Ten koncert i ta gitara tykanie jest miejscem wspaniałych koncertów mu-Boba Dylana byty zyki klasycznej, a także rockowej. W 1993 roku

hołdem godnym barda słynna Londyńska Królewska Orkiestra Symfoniczna dała koncert poświęcony pamięci ofiar Holocaustu, a w roku 1997 w „Koncercie Bożonarodzeniowym”

G. GIANSANRTI / SYGMA / FREE

KSIĘGA IX, STRONA 19