80892 Obraz0 (58)
28 JEDNOSTKA A SPOŁECZEŃSTWO
dziele tym zawarta jest analiza wkładu dwóch następnych papieży: Pawła VI i Jana Pawła II, w dalsze rozwinięcie praw człowieka; mieści się w nim także wykład tych praw27.
Idąc za dawnym, tradycyjnym podziałem praw człowieka na prawa do bytu i prawa do rozwoju, przedstawmy niektóre szczegółowe rodzaje praw, jakie się zawieraj4 w tej systematyzacji.
Jak już stwierdziliśmy, tylko osoba ludzka jest bytem substancjalnym, istnieje in se et per se. Człowiek jest istot4 rozumną, ma swój cel do osiągnięcia i kieruje się swoją wolą28. Osobę ludzką charakteryzuje samoistność w bycie i samoistność w działaniu29. Jest „samoistnym podmiotem natury rozumnej”30 i oznacza najdoskonalszy byt w całej naturze31. Duchowo-cielesna natura istoty ludzkiej, wyrażająca się w jej wolnym i rozumnym działaniu, podnoszona jest słusznie jako konstytutywna właściwość człowieka32. Z tych względów osoba ludzka jest wyższa od społeczeństwa, gdyż jest twórcą swych czynności. Nie traci swej ontologicznej wyższości przez połączenie się z innymi osobami dla osiągnięcia wspólnego dobra.
Społeczność jako byt przypadłościowy istnienie swoje czerpie od człowieka. Skoro społeczeństwo nie daje osobie ludzkiej bytu substancjalnego, ale samo zawdzięcza jej swe istnienie, zatem prawo do bytu jest zasadniczym prawem jednostki, którego społeczność pogwałcić nie może i dotąd sięgają granice podporządkowania jednostki. Prawo do bytu gwałcą: odbieranie życia, stosowanie kary śmierci (z wyjątkiem kary za dokonanie zabójstwa), nakazy zabijania dzieci o pewnych cechach, nakazy lub presja w kierunku ograniczania potomstwa. Ale nie tylko tego rodzaju ingerencje godzą w prawo do bytu człowieka. Gwałci je również wszelkiego rodzaju pogarda dla człowieka, deptanie jego godności, fizyczne znęcanie się nad nim, dokonywanie eksperymentów przez pozbawianie człowieka części organizmu bądź działanie na jego władze psychiczne, wolę lub rozum. Prawo do życia oznacza przysługujące osobie ludz-
27 F. Mazurek, Prawa człowieka w nauczaniu społecznym Kościoła, Lublin 1991.
28 „W rzeczywistości zaś człowiek ma osobiste przeznaczenie a społeczeństwo jest dla nie koniecznym środkiem, który mu ułatwia osiągnięcie własnego celu”; zob. Kodeks społeczny, s. 3
29 W e 1 t y, dz. cyt., s. 134.
50 S. S w i e ż a w s k i, Byt, Lublin 1948, s. 282.
31 Cytuję słynne określenie Tomasza z Akwinu: „Persona significat id quod est perfectissim in tota natura", Summa Theologica, I, 29, 3.
32 W. Granat, Integralna definicja osoby ludzkiej, „Roczniki Filozoficzne”, -3(1949-1950), s. 108.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Obraz0 (58) 28 JEDNOSTKA A SPOŁECZEŃSTWO dziele tym zawarta jest analiza wkładu dwóch następnych pa
Obraz0 (58) 28 JEDNOSTKA A SPOŁECZEŃSTWO dziele tym zawarta jest analiza wkładu dwóch następnych pa
79341 Obraz0 (78) 18 JEDNOSTKA A SPOŁECZEŃSTWO zgodzić z tym zapatrywaniem, gdy głosi ono niemożliw
Obraz2 (69) 20 JEDNOSTKA A SPOŁECZEŃSTWO resów jednostki nad interesami społeczeństwa w jednym okre
Obraz3 (65) 28 mówić o społeczeństwie szlacheckiem, jako o czems odręb-nem. Społeczeństwo, to wspól
Obraz3 (65) 28 mówić o społeczeństwie szlacheckiem, jako o czems odręb-nem. Społeczeństwo, to wspól
Obraz2 (12) 30 JEDNOSTKA A SPOŁECZEŃSTWO prawo do rozwoju i dlatego nie realizuje zasad społeczeńst
67007 Obraz8 (62) 26 JEDNOSTKA A SPOŁECZEŃSTWO szczególnych osób. W zakresie dobra wspólnego tego s
87934 Obraz4 (46) 32 JEDNOSTKA A SPOŁECZEŃSTWO Prawa osoby ludzkiej wskazują na zakres i rodzaj upr
więcej podobnych podstron