51420 Obraz4 (11)

dekeji polimerów .(homopolimery—i —kopolimery)—or** —przerabia różnorodne oktaikalla (tab. 70).

Tabela 70

Światowe przetwórstwo butadienu-!,3 w 1987 r.

faatosowanie do produkcji	Udział (%)
Kauczuki butadienowo-styrenowe (gums)	61,1
Kauczuki polibutadlenowe	23,4
Lateksy	9,8 '
Chloropren	8,2
Nitryl kwasu adypinowego	4*3
Kopolisiery ABS (akrylonitryl-butadian-atyren)	4,0
Kauczuk nitrylowy (butadien-akrylonitryl)	4,0 f
Inna produkty	6,4 *

Największą ilość butadianu-1,3 wykorzystuje się do produkcji kauczuków syntetycznych (kauczuk - naturalna lub syntetyczna substancja wielkocząsteczkowa o dużej elastyczności)/ spośród których najwiękeze znaczenie ma kauczuk butadienowo-styrenowy (20-251 styrenu) zaatąpujący kauczuk naturalny, stosowany do produkcji opon samochodowych. Drugim pod wzglądem ważności jast kauczuk polibutadienowy (1,4-clo-polibutadien), który w mieszaninie z kauczukiem naturalnym stosuje alg również głównie do produkcji opon samochodowych, (kauczuk butadlenowo-akrylonitrylowy (18-40% akrylonitrylu) służy do produkcji wyrobów odpornych na benzyny i oleje mineralne. W skali światowej wyprodukowano w 1985 r. 13,4 min t kauczuków, w tym 4,5 min t kauczuku naturalnego. W światowej produkcji kauczuków ayntetycznych kauczuk butadienowo-styrenowy ma udział ok. 50%, a kauczuk polibutadienowy ok. 20%.

Butadien-1,3 służy również jako półprodukt do wytwarzania indywidu-. alnych związków organicznych. W wyniku chlorowania butadienu gazowym chlorem w temp. 250°C, pod ciśnieniem 0,1-0,7 HPa, powstaje mieszanina izomerycznych dichlorobutonów:    3,4-dichlorobuten-l oraz cis i trans

1.4- dichlorobuten-2. Pierwszy z izomerów, po odchiorowodorowaniu, .przekształca się w chloropren:

CH₃sCH-CHCI-CH,CI -» cH₂eCH"GCl=CH_a ♦ MCI • *

1.4- dichlorobuten-2 poddaje aię natomiast następującym przekształceniom w celu otrzyisania nitrylu kwasu adypinowago:

HCN    H_a

CH,CI—CH*CH-CH_aCI -» CH,CN-CH=CH-CH_aCN    _pj CN(CH_a)„CN

lub butandiolu-1,4:

__ M,

CH,CI-CM*CH-CH,CI -• CH,OM-CH=CM-CH,OM    -

CHjOM—CHj-CHj—CHjOH ' ‘-

z którego w wyniku dehydratacjl można otrzymać tetrahydrofuran.

Ważnym kierunkiem przerobu' butadienu jest wykorzystanie go jako półproduktu w syntezie eulfolanu (ditlenku tetrahydrotlofenu) i

HOCH    ^C-CH₂

^OCH-CHsCH₂*SC^as=a» 'cH₂*M₂-- H.₂C^ _/CH₂ *

}\    o"h    '■

i

Sulfolan . jest aprotonowym rozpuszczalnikiem o dużymi znaczeniu przemysłowym. Służy do wyodrębniania związków aromatycznych z mieszanin metodą destylacji ekstrakcyjne j, oraz w mieszaninie z diizopropyloaminą umożliwia oczyszczanie gazów z ditlenku węgla i siarkowodoru.

W 1987 r. światowa produkcja butadlenu-1,3 wynosiła ok. 6 min t, przy czym 5 min t uzyskano przez wyodrębnienia z frakcji c* proceeu pirolizy olefinowej, a pozostałą ilość otrzyaiano syntetyczni*. W Polsce jedynym producentem butadienu-1,3 są MZRiP w Płocku, w wytwórni uruchomionej w 1970 r. butadien jest wytwarzany w wyniku jednostopniowego od-wodornienia frakcji n-butano-n-butanoweJ (proces Houdry). Z mieszaniny otrzymanych w procesie związków wydziela aię go przez destylację ekstrakcyjną z furfurolem. Obecna zdolność produkcyjna tej inetelecjl wynosi 50 tys. t/r. w drugiej wytwórni, o zdolności 40 tye. t/r., uruchomionej w 1979 r., butadien jest wydzielany z frakcji c„ proceeu pirolizy benzyny przez deetylację ekstrakcyjną z N, N-d lino ty lof ormamidem. W Polsce cała ilość wytwarzanego, butadienu służy do produkcji kauczuków syntetycznych.

i, . •    i    •    .*    1    .    •    e « •

ft 8    I    f f

4.10. WYŻSZE n-ALKAłlY

Oprócz węglowodorów Cj-C* do celów syntezy organicznej wykorzystuje się również wyższe alkeny zawarte w ropie naftowej (rys. 106). Ciekłe n*alkany C_ia-C_Ła wyodrębnię się z nafty lub oleju napędowego metodą odparć fi nowa nia mocznikiem lub metodą odparaf inowania adeorpcyjnego na al-taefi molekularnych. - Stałe n-eikany C_aa-C_%a wydziela się z frakcji olejowych metodą niekotemperaturowngo odparaf inowania za pomocą selektywnych rozpuszczalników.

>.• . ..'y;. ^4, ... _v    ^

Utlenianie wyższych n-alkanów

W przemyśle organicznym przeprowadza się zarówno utlenianie ciekłych n-«lkinów C₁₀-C_ŁB (temp. wrz. 250-330°C), jak 1 stałych n-alkanów >C_X9 (parafiny). W pi orwarym przypadku celem procesu utlenienia prowadzonego

348

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Obraz6 (11) OBSŁUGARegulowana kolumna kierownicySkładanie pokrowca na długie przedmioty •

więcej podobnych podstron