30960 Obraz15 (6)
• Inwentarz majętności ziemiańskich ■
towane jest jako „przypowieść”, czyli powiedzenie utarte; tu wy-: stępuje ono w znanym dziś „kanonicznym” brzmieniu. Jak widać, owo butne wyznanie sformułowano, gdy było już w znacznej mierze nieaktualne, gdy „szlachcic na zagrodzie” nie mógł nawet marzyć o porównywaniu się z senatorami pod jakimkolwiek względem. Podobnie zapewne można traktować wiele deklaracji poetów ziemiańskich.
Ideały ziemiańskie, zrodzone w Polsce renesansowej, przetrwały nieraz bez większych zmian przez kilka następnych stuleci. I jak folwark pańszczyźniany „ukształtował krajobraz gospodarczy i strukturę społeczną naszego kraju na blisko pół tysiąca lat” (H. Samsonowicz), tak idee ziemiańskiej szczęśliwości i wzorce ziemiańskiej kultury przetrwały aż po pierwsze lata Polski Ludowej. Parcelacja folwarków ziemiańskich przypieczętowała dopiero ostateczny kres ziemiańskiej mitologii i ideologii, żywych przecież jeszcze i aktywnych w dwudziestoleciu międzywojennym.
INWENTARZ MAJĘTNOŚCI ZIEMIAŃSKICH
Spokojny o chleb na dziś i na jutro, niezależny — przynajmniej nominalnie — w swych poglądach politycznych, wolny od obowiązków wojennych szlachcic większość swego życia spędzał na wsi, w swym majątku, prowadząc żywot ziemianina-gospoda-rza. ..Gospodarstwo było najważniejszą sprawą jego życia, jego dniem powszednim. Ono wyznaczało szlachcicowi jego miejsce w życiu społecznym kraju, określało jego światopogląd, f oim<>-wało obywaj i mentalność” (£. Maciszewski).
Dodajmy: było też — w sensie dosłownym — miejscem, w którym żył. Przestrzeń wyznaczona granicami posiadłości szlachcica stawała się z czasem jego światem, z którego coraz trudniej mu było wyrwać się do życia publicznego. W XVII w. proces ten daje się zaobserwować w skali całego stanu: .następuje wyraźne zacieśnienie się horyzontów intelektualnych osiadłej szlachty, wiążące się niewątpliwie ż ograniczeniem ruchliwości i wzrostem znaczenia społeczności lokalnych.
A przecież w „złotym” wieku XVI udawało się pogodzić wymuszony koniecznościami partykularyzm Życia ziemiańskiego z kulturą i ogładą stojącą na wysokim europejskim poziomie. To, że~Eumanista wielkiego formatu, „padewczyk”, Jan Kochanowski swe dojrzałe lata spędził w niewielkiej wiosce koło Zwolenia, można by traktować jako swoistą ekstrawagancję, gdyby nie
21
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
CCF20100823 048 c KSIĘGA CHŁOPÓW POLSKICH towane jest jako wyzwanie rzucone gromadzie, a zatem jako
Najstarszym typem wiatraka występującym na ziemiach polskich jest wiatrak kozłowy, czyli
Obraz71 (4) • Staropolska poezja ziemiańska • służy badaczom jako wzór owej kontaminacji.90 Jest on
4.3. Materiały podkładowe4.3.1 Materiał nauczania Ta grupa materiałów stosowana jest jako zabezpiecz
V. 4. SALOMEA. 237 albowiem Konrad poświadczony jest jako żonaty już pod dniem 20 marca 1250 r.1 2 3
SNC00263 (3) 3 Prędkość v ciała dana jest jako funkcja czasu t wzoram v(t)= 4 + 3t, gdzie v jest wyr
SNC00264 Prędkość v ciała dana jest jako funkcja czasu t wzorem v(t)= 4 + 3t gdzie v jest wyrażone w
img004 (5) Reologia w inżynierii żywności Reologia jako nauka Reologia definiowana jest jako podstaw
więcej podobnych podstron