P1680494

d) Konstytucja rozstrzyga, że wybory do Sejmu są powszechne, równe, bezpo- ] średnie i proporcjonalne oraz odbywają się w glosowaniu tajnym (art. 96 ust. 2). Wybory . do Senatu są natomiast powszechne, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym (art. 97 ust. 2). Zasady prawa wyborczego odnoszą się więc do poszczególnych organów, \ Mają one podstawowe znaczenie dla kształtowania składu osobowego i politycznego izb, a tym samym dla charakteru samej zasady dwuizbowości. Ponadto w historycznym j ujęciu dwuizbowości to właśnie sposób obsadzania mandatów budził znaczne kontrowersje²⁰ i - co ważniejsze - był głównym czynnikiem wyróżniającym obie izby (w Sejmie powszechność i bezpośredniość wyboru, a w Senacie tradycje dziedziczności senatorów oraz ich nominowania)²¹. Dlatego też uznaję, że zasady prawa wyborczego nie tylko rozstrzygają o sposobie wyboru członków izb, ale przede wszystkim o sposobie tworzenia składu izb - dotyczy więc izb. Natomiast już ordynacje wyborcze - jako uszczegółowienie zasad prawa wyborczego - dotyczą członków i stanowią tylko konsekwencję obowiązywania zasady dwuizbowości.

e) Członkowie obu izb parlamentu są przedstawicielami narodu i nie wiążą ich instrukcje wyborców (art. 104 ust. 1). Ich mandat ma więc charakter mandatu wolnego. Jego gwarancjami są m. in. immunitet parlamentarny (art. 105) i incompatibilitas (art. 103). Są to przepisy ustrojowe, które odnoszą się do członków izby (wyraźnie stwierdza to Konstytucja w art. 104: "Posłowie są przedstawicielami Narodu"). Oznacza to, że nie tworzą one omawianej zasady. Jeżeli jednak normy kształtujące status posła lub senatora stanowiłby przesłankę uznania przedstawicielskiego charakteru całej izby, to wówczas należałoby je zaliczyć do zasady dwuizbowości. Wydaje się bowiem, że nie tyle przedstawicielski charakter mandatu posła czy senatora, co przedstawicielski charakter izby jest konieczną cechą organów władzy ustawodawczej. Odnosi się do organu i stanowi istotną cechę ustrojową izby. Czy więc przedstawicielski charakter mandatu członka izby jest konieczną przesłanką uznania przedstawicielskiego charakteru samego organu? Określenie statusu przedstawiciela Narodu zależy przede wszystkim od decyzji samego ustrojodawcy, a sposób obejmowania mandatu (wyboru) może mieć tylko pośrednie znaczenie. Poseł i senator staje się przedstawicielem Narodu dopiero na podstawie przepisu prawnego, który nadaje im taki status²². Brak takiego przepisu oznaczałby, że jest on jedynie przedstawicielem swoich wyborców (a więc tylko niektórych obywateli), a nie całego Narodu. W decyzji ustrojodawcy o nadaniu posłom i senatorom przedstawicielskiego statusu można jednak - jak się wydaje - doszukiwać się pewnych przesłanek faktycznych (w przeciwnym bowiem razie należałoby stwierdzić, że wynika ona wyłącznie z jego woli, tzn. opiera się na autorytecie ustrojodawcy). Są nimi - moim zdaniem -obowiązywanie, co do zasady²³, powszechności wyborów oraz ustawodawczy charakter

Zob. ewolucję projektowanego składu Senatu podczas prac Sejmu Ustawodawczego (1919-1922) i związane z tym kontrowersje, np. wystąpienie M. Niedziałkowskiego (Sprawozdanie Stenograficzne z 160. posiedzenia Sejmu Ustawodawczego, CLX/33) czy też wniosek F. Maślanki (Sejm Ustawodawczy, druk 2295).

¹ Na ten aspekt dwuizbowości zwracają uwagę E. Gdulewicz i W. Orłowski, wskazując, że wybory do drugiej izby - według zasady powszechności - nie są bezwzględnie konieczne, zob. E. Gdulewicz, W. Orłowski: Sejm i Senat [w:] Prawo konstytucyjne, pod red. W. Skrzydły, Lublin 1996, s. 204.0 różnych sposobach tworzenia drugich izb, zob. B. Banaszak, jw., s. 452-454.

²²    O zasadności takiego stanowiska świadczyć może także konstytucyjnie ustanowiony status Prezydenta RP; wybrany w powszechnych i bezpośrednich wyborach nie jest przedstawicielem Narodu, a najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej (art. 126).

²³    Zgodnie z takim ujęciem przedstawicielskiego statusu izby dopuszczalne byłoby nawet uzupełnienie składu drugiej izby o wirylistów, np. osoby, które pełniły określone funkcje (byłych

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
3 (1374) dla iianiitMw n wiiua aezelnlt__55 1-$. Wybory do Sejmu są: P a) powszechne, równe, proporc
skanuj0020 (37) Wybory do Senatu są powszechne. Problem cenzusów musi być rozwiązany w Konstytucji G
CCF20081222014 77.    Wybory do Sejmu są: a)    pośrednie, tajne, rów
70.MAŁA KONSTYTUCJA Z 20 LUTEGO 1919 ROKU 26.01.1919    roku przeprowadzono wybory do
. Mała Konstytucja z 20 lutego 1919 roku -    26.01.1919 przeprowadzono wybory do Sej
page0394 DZIAŁ XXI. SEJM I SENAT TABL. I. WYBORY DO SEJMU Województwa Podział administracyjny obow
Po cenie rynkowe! (PCR) - charakteryzują sie tvm. że wchodzą do systemu i sa realizowane po takiej c
Zgłaszanie kandydatow na posłów Wybory do Sejmu 15 osób; wymagana liczba 1000 podpisów poparęia komi
2 (2796) dzieżowych) informują, że akcje do 5 podań, są zdecydowanie skuteczniejsze od akcji wielopo
75108 Wybory do Sejmu i Senatu 64.519 63.701 98.73 > wydatki
parlamenty krajowe. Od 1979 roku wybory do Parlamentu są bezpośrednie, proporcjonalne, demokratyczne
Kto /.urządza wybory do Sejmu Senatu i na urząd prezydenta? Wybory do Sejmu i Senatu zarządza Prezyd
Wybory do Sejmu I kadencji układ sił politycznych 5 listopada 1922 r. odbyły się w całym kraju wyb
Wybory do Sejmu UstaKoddKczego 1947 •    Atmosfer przedwyborcza o Realna władza w ręk
46. Analiza wyników ostatnich wyborów do parlamentu. Wybory do sejmu: PiS 155 mandatów 26.99% głosów

więcej podobnych podstron