32986 Obrazs8
454 Roztfziił XI
2.8. Socjometria
Metodą ułatwiającą nauczycielowi orientację w strukturze klasy szkolnej, a także umożliwiającą uzyskanie informacji o pozycji dziecka na tle grupy jest metoda socjomc-ttyczna. Równocześnie metoda ta może być źródłem informacji o dynamicznej strukturze ugrupowań w klasie, umożliwiając poznanie wzajemnych stosunków między uczniami. tj. zjaw iska polaryzacji (powiązań dotyczących rozwarstwienia grupy), integracji (stopnia zwartości powiązań między uczniami) oraz waloryzacji (procesu wartościowania stosunków między uczniami w układzie hierarchicznym).
Socjometria może służyć do badania grup liczących od kilku do kilkudziesięciu osób. poczynając już od wieku przedszkolnego, przy czym badanie przeprowadzone zazwyczaj w krótkim czasie, może być dokonane pojedynczo lub zbiorowo. Metoda socjomctryczna jest stosunkowo łatwa do opanowania i może być stosowana przez odpowiednio do tego przygotowanych nauczycieli (Pilkiewicz 1973).
Głównym narzędziem socjometrii jest test socjometryczny. Badanie socjometrycznc polega na podaniu wszystkim członkom danej grupy kilku specjalnie skonstruowanych pytań badających różne rodzaje stosunków społecznych, takich jak wzajemne sympatie, zaufanie, popularność, przywództwo i inne. W odpowiedzi osoba badana ma podać tylko nazwisko (lub nazwiska) osób (inaczej mówiąc, dokonać wyboru pewnych osób spośród całej grapy), z którymi chciałaby najbardziej wejść w kontakt przy zaistnieniu pewnych umownych warunków podanych w założeniu (Pilkiewicz 1973). Sprowadza się to do wskazania osób, z którymi chciałoby się przebywać w określonych sytuacjach społecznych, charakterystycznych dla życia grupy, np. „Z łam chciałbyś pracować, bawić się. iść na wycieczkę, siedzieć w jednej ławce?" Ważne jest, aby wybory dotyczyły realnych, konkretnych sytuacji i czynności życia społecznego w danej grupie oraz aby po badaniu testem zostały wprowadzone zmiany w organizacji grupy, wskazane przez badanych jako pożądane. Gdyby więc np. nauczyciel przeprowadzał w swojej klasie test socjometryczny, w którym znalazłoby się pytanie: łVZ kim chciałbyś siedzieć w jednej lance?", należałoby po uzyskaniu odpowiedzi w postaci wyborów wprowadzić odpowiednie zmiany w planie rozmieszczenia uczniów.
Wskazana w teście czynność, dla wykonania której dokonuje się wyboru, nazywa się „Sytuacją socjometryczną” lub „Kryterium wyboru”. Prowadząc badania socjome-tryczne, np. w grapie klasowej można zastosować tylko jedno kryterium wyboru lub też jednocześnie w tym samym dniu lub w ciągu kilku najbliższych dni przeprowadzić badania kilku testami socjometrycznymi o różnych kryteriach wyboru. Decyduje o tym cel badań. Można również zastosować całą serię testów socjometrycznych sukcesywnie, w określonych odstępach czasu, np. gdy nauczyciel chce zbadać, jakie zmiany zachodzą w grapie klasowej pod wpływem oddziaływań wychowawczych.
Stosując test socjometryczny poleca się osobom badanym, aby dokonały wyborów tylko pozytywnych lub pozytywnych i negatywnych. Na dokonanie wyborów negatywnych nie kładzie się zazwyczaj nacisku przy badaniu grupy klasowej, a w żadnym wypadku nie określa się liczby osób, które osoba badana miałaby odrzucić. Przy wyborach pozytywnych można żądać albo podania jednej tylko osoby, albo też, i tak bywa najczęściej, podania kilku osób z zaznaczeniem, kogo wybiera się w pierwszej kolejno-
ści, kogo w drugiej itp. Zaznaczyć należy, że im więcej przeprowadza się wyborów według różnych kryteriów i w różnych okresach czasu, tym pełniejszy uzyskujemy obraz struktury społecznej badanej grupy. Zestaw kryteriów, które zdaniem niektórych badaczy odnoszą się do większości kontaktów społecznych uczniów, dotyczą następujących działań: siedzenie razem w jednej ławce, wspólne odrabianie lekcji, organizowanie wycieczek, wspólne przygotowanie jakiegoś problemu do przedstawienia na lekcji, udział w grach sportowych, organizowanie zabawy.
Najbardziej praktyczne wydaje się ograniczenie wyborów do trzech, a przy opracowywaniu wyników można uwzględniać znaczenie wyboru pierwszego, drugiego i trzeciego. Po dokonaniu wyborów można poprosić badane dziecko o uzasadnienie wyboru, albowiem motywy wyborów podane przez osobę badaną mogą dostarczyć dodatkowych informacji o przyczynach, dla których jedne dzieci są łubiane a inne nic. Dotyczy to zwłaszcza wyborów negatywnych.
Analiza wstępna otrzymanych wyników pozwala na ustalenie pozycji społecznej poszczególnych członków grupy oraz wielkości i układu poszczególnych ugrupowań i ich wzajemnych powiązań. Opracowanie danych umożliwia uzyskanie:
1. Wskaźnika uznania społecznego (liczby wskazującej, ile razy poszczególne osoby zostały wybrane według poszczególnych kryteriów oraz w wyniku wszystkich przeprowadzonych wyborów).
2. Wskaźnika popularności społecznej (liczby osób, które wybrały daną jednostkę we wszystkich wyborach).
3. Wskaźnika ekspansji uczuciowej (liczby osób wybranych i odrzucanych przez osobę badaną).
Powyższe wskaźniki dotyczą pozycji społecznej poszczególnych członków grupy, która może się różnie kształtować. Członkowie grupy wybierani szczególnie często przez inne dzieci, cieszący się dużym uznaniem i popularnością społeczną są nazywani „gwiazdami socjometrycznymi”, natomiast jednostki nie wybierane przez nikogo nazywa się „izolowanymi” albo „nie wybranymi”. Osoba taka. co prawda nic została wybrana, ale sama wybiera innych i dzięki temu nie jest całkowicie izolowana. O izolacji mówi się w przypadkach skrajnych, np. wtedy, kiedy dziecko jest prześladow ane przez swoich rówieśników. Pojawiają się też w grupie jednostki wybierane tylko przez niewielu członków, a określane jako „marginesowe”, ponieważ pozostają one na marginesie grupy i jej życia grupowego, w przeciwieństwie do gwiazd socjometrycznych. które zajmują w grupie pozycje centralne (Ekicrt-Grabowska 1982,1984).
Wskaźnik ekspansji uczuciowej pozwala określić, w jakim stopniu odpow iadają jednostce jej towarzysze w grupie. I tak niektórzy wybierają więcej osób. nic odrzucając nikogo lub też w krańcowych przypadkach odrzucają każdego.
Wyłonienie dzieci izolowanych lub znajdujących się na marginesie grupy klasowej, o których pozycji nauczyciele nic wiedzieli, ma duże znaczenie inspirujące wychowawcę do poznania przyczyn takiego stanu rzeczy i w konsekwencji do dopomeżema uczniowi w uzyskaniu wyższej pozycji w grupie. Równocześnie obraz grupy uzyskany na drodze badań socjometrycznych pozwala stwierdzić, czy w badanej grupie przeważają wybory jednokierunkowe czy wzajemne, czy pojawiają się pary (osoby wybierające się wzajemnie) oraz czy badana grupa stanowi zintegrowaną całość lub też rozpada się na podgrupy, paczki czy kliki.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
METODA UŁATWIONEJ KOMUNIKACJI (FACILITATED COMMUNICATION FC) Jest to metoda wypracowana przez Rosema
Obrazs7 452 Rozdział xn Istotnym czynnikiem ułatwiającym nawiązanie kontaktu jest rozproszenie niepo
Metoda VORD (Viewpoint-Oriented Requirements Definition)• Identyfikacja punktów
IMG 8 c Przeczytaj, to ważne!Przeczytaj, to ważne! Każdy blok oznaczyliśmy , aby ułatwić ci orientac
EKP_W02 posiada wiedzę o metodach i narzędziach pozwalających opisywać struktury i zależności
MODUŁIWSKAZÓWKI METODYCZNE DLA NAUCZYCIELA Poradnik ma za zadanie ułatwić nauczycielowi przekazanie
dsc02112g 6. Metodą oczekiwania na zakończenie procesu klasy Process
PROGRAMOWANIE DYNAMICZNE 1. Metoda optymalizacyjna do rozwiązywania pewnej klasy
Obraz (2494) 14. Opis cząsteczek metodą rezonansu Jeden wzór strukturalny me zawsze wystarcza do pop
IMGi78 298 Część II. Interakcyjne funkcje nauczyciela do danej klasy obiektów. Posługując się metodą
PICT6444 Metoda socjometryczna znajduje dość powszechne zastosowanie w przy. padku badania małych li
2 (454) rokujących) skuteczności - jeżeli są one powszechnie zastępowane innymi metodami leczenia&qu
więcej podobnych podstron