wierzę ta urządzają sobie miejsca, które im służą częścią do chwilowego schronienia, częścią do spoczynku lub wychowania młodych. Miejsca te nazywamy zazwyczaj gniazdami. Wiele zwierząt zadowala się schronieniem, jakie im daje gościnna przyroda w lesie lub w polu. Dla nietoperzy, wielu zwierząt mięsożernych i kopytnych, jaszczurek, węży i innych zwierząt mieszkaniem i dostatecznem schronieniem dla nich i dla młodych jest wydrążenie w drzewie, grota w skale, jama w ziemi, albo kryjówka w gęstych zaroślach lub między zbożem na polu, zagłębienie w ziemi. Szczególnie wielkie zwierzęta zadowalają się takiem prostem legowiskiem. Większe wymagania mają już kuny, kozodój i inne zwierzęta, które wyszukaną kryjówkę, jak: dziurę w drzewie, dołek w ziemi, rozpadlinę w skale i t. d. wyścielają trawą, liśćmi, piórami i włosem. Inne znowu, jak: ryjówki, myszy, lis, kret, bóbr, borsuk, grzebią sobie same nory w ziemi. Inne, jak: bielce wznoszą ponad ziemią mieszkania, które stosunkowo przewyższają co do wysokości największe budowle ludzkie. Inne w końcu, jak: ptaki, owady i pająki robią według wszelkich reguł symetryi sztuczne mieszkania, które wzbudzają w nas podziw, a to tem większy, że zwierzęta wykonują je przy pomocy najprostszych narzędzi. W każdym wypadku zwierzęta tego samego gatunku robią gniazda zupełnie jednakowe. W sposobie budowania gniazd nie widać u nich wcale postępu; żadne zwierzę nie postąpiło w budowaniu gniazd od formy prostszej do doskonalszej; każde z nich buduje gniazdo tak, jak budowali jego przodkowie przed tysiącem lat i więcej.
W tej książeczce przedstawię rozmaite mieszkania zwierząt, a przedewszystkiem takie, do których sporządzenia potrzeba szczególniejszej pracowitości, zręczności i zmyślności.
Sztu&a budowania u zwierząt. 1