20675 img050 (43)
zacjaeh artystycznych i w jaki sposób artykułowane są jej główne sensy.
Na początek obserwacja narzucająca się niejako „na pierwszy rzut oka”: uniezależnienie się od schematu morfologicznego bajki magicznej decyduje o znacznym zróżnicowaniu „rozmiarów” baśni literackiej. Z jednej strony mamy więc do czynienia z krótkimi opowiadaniami Składającymi się, z niewielu epizodów, często łączącymi elementy epickie z lirycznymi, z drugiej zaś — z rozbudowanymi, często wielowątkowymi fabułami zbliżającymi się pod względem kompozycyj-nym do powieści. Przypadek pierwszy to m.in. liryczne etiudy baśniowe Andersena, w rodzaju Choinki, Słowika czy Brzydkiego kaczątka, drugi natomiast — najpopularniejsze w literaturze światowej utwory w rodzaju Alicji w krainie czarów, Dziadka do Orzechów, Piotrusia Pana czy Mary Poppins, w literaturze polskiej zaś m.in. Baśń o krasnoludkach i sierotce Marysi M. Konopnickiej, Królestwo hajki i Ogród króla Marcina E. Szelburg-Zarembiny, Kajtuś Czarodziej J. Korczaka, Klechdy sezamowe i Przygody Sindhada Żeglarza B. Leśmiana, O księciu Gotfrydzie rycerzu Gwiazdy Wigilijnej H. Górskiej, Rękopis pani Fahulickiej H. Januszewskiej czy Porwanie w Tiutiurlistanie W. Żuk-rowskieigo.
Wśród tych rozbudowanych, nadających się raczej do samodzielnej, cichej lektury utworów wyróżnić można specyficzne cykle baśniowe stanowiące rodzaj „szeregowego” połączenia pojedynczych wątków baśniowych opartych często na podobnej zasadzie kompozycyjnej; i tak np. w Mary Poppins rdzeń każdej przygody bohaterów stanowi przekraczanie przez dzieci, dzięki czarodziejskim umiejętnościom ich guwernantki, bariery dzielącej świat realny od baśniowego, a następnie powrót do codziennej rzeczywistości w sposób równie tajemniczy i nieoczekiwany, jak jej opusz-
czenie. Druga grupa rozbudowanych fabularnie tekstów zbliża się pod względem kompozycyjnym do powieści. Jako ilustrację tego zjawiska należałoby przede wszystkim potraktować znaną baśń Konopnickiej
0 krasnoludkach i sierotce Marysi z jej skomplikowaną strukturą fabularną opartą na przeplataniu się ze sobą kilku równorzędnych wątków, a także złożoną strategią narracyjną, decydującą o swoistej polifonicz-ności utworu5. Baśni takich jest zresztą znacznie więcej — najczęściej są to utwory synkretyczne łączące kilka modeli gatunkowych i sposobów prowadzenia narracji (Porwanie w Tiutiurlistanie, Przyjaciel wesołego diabła) bądź oryginalne opowieści o niezwykłych bohaterach znanych z tradycji podaniowej czy baśniowej („smocza epopeja” Pagaczewskiego iw kilku tomach opowiadających ' o przygodach Smoka Wawelskiego
1 jego towarzyszy, m.in. Porwanie Baltazara Gąbki, Baltazar Gąbka w krainie Deszczowców i inne).
Jednym z istotnych kierunków rozwoju baśni literackiej było dążenie do wypracowania takiego jej modelu, jaki odpowiadałby znacznemu zróżnicowaniu formułowanych przez poszczególnych twórców treści i propozycji światopoglądowych nie ograniczających się do tradycyjnej problematyki gatunku. Interesującym i inspirującym dla innych pisarzy okazała się pod tym względem zwłaszcza twórczość J. Ch. Andersena, wyrażającego w swych utworach nie tylko typowy dla baśni tryumf dobra i piękna nad złem i brzydotą, lecz również treści kryptoibiograficzne (Brzydkie kaczątko), elementy krytyki społecznej (Nowe szaty cesarza) czy nie pozbawione goryczy, a niekiedy ironii refleksje nad zmiennymi kolejami ludzkich losów, dla których punkt wyjścia stanowiła baczna obserwacja realiów współczesnego pisarzowi życia. Wprowadzenie do baśni tego rodzaju problematyki wiązało się z istotnym rozszerzeniem jej adresu czytelniczego. Baśń przestała być ga-
99
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
20675 img050 (43) zacjaeh artystycznych i w jaki sposób artykułowane są jej główne sensy. Na począte
img050 (43) zacjaeh artystycznych i w jaki sposób artykułowane są jej główne sensy. Na początek obse
img050 (43) zacjaeh artystycznych i w jaki sposób artykułowane są jej główne sensy. Na początek obse
SSL25108 W jaki sposób elektrony są : przekazywane na NADP+? 1) Bezpośredni transfer ze związku o ba
IMGd72 KOD GENETYCZNY ; określa, w jaki sposob sekwencja i nukleotydów w mRNA jest ! tłumaczona
kapsułkowanie w sieciach WAN warstwa łącza danych sieci WAN określa, w jaki sposób dane są kapsułkow
67807 skanuj0063 (21) 62 Rodzaje ścian i materiały ścienne W jaki sposób łączy się ściany rozporowe
testy4 pytana z zerówki 31.05.2006 1. W jaki sposób ujmowane są podstawowe Wędy ra
viewer1 18 W jaki sposób kończy się tętnica podkolaiiowa? Podziałem na piszczelową
25. Przyjrzyj się w jaki sposób ułożone są kolory krążków i dopasuj odpowiednie ułożenie tych krążkó
PYTANIA KONTROLNE Czy rozumiesz? 1. W jaki sposób naliczane są odsetki w ramach tzw. kapitaliza
15 Wprowadzenie • Czy i w jaki sposób intensyfikowane są powiązania
W jaki sposób mierzyć wartość i jej zmiany w firmie? > Zysk netto >
liRlii"E-źródła - Lista e-baz W jaki sposób korzystać z Listy e-baz? - Zwróć uwagę na symbole i
więcej podobnych podstron