41502 Sztuka i percepcja wzrokowa3 []

KSZTAŁT

kontekście. I tak choć rycinie 23 a badani przyjrzeli się dokładnie, rycinę 23 b

wciąż brali spontanicznie za prostokąt i kwadrat, a nie znajomy sześciobok, otoczony innym, kształtami, co widać w c. Także na rycinie 24 obserwator zapewne nie zobaczy spontanicznie dobrze znanej cyfry 4. Kamuflażu dokonuje się tu przez
	A .
<z>	7>1 K	2
	\7
a	S	cr
	Ryt 23

usunięcie dawnych powiązań, a wprowadzenie nowych — przez zamianę kątów na przecięcia oraz przez manipulowanie zależnościami, osiami strukturalnymi i symetrią. Nawet nadmiar poprzednich doznań nie jest w stanie przeciwdziałać tym trikom. Kwadraty i prostokąty są z pewnością równic dobrze znane, jak sześcioboki i czwórki. Ważne jest, którym strukturom sprzyja dana konfiguracja.

Wpływ pamięci rośnie, gdy jakieś silne osobiste pragnienie powoduje, że patrzący chce zobaczyć przedmioty o określonych właściwościach postrzeżenio-wyefa. Gombrich pisze: „Im większą doniosłość biologiczną ma dla nas przedmiot, tym łatwiej i chętniej będziemy go dostrzegać i tym bardziej tolerancyjne będą dlatego nasze kryteria zgodności formalnej”. Chłopiec, który na ulicy czeka na dziewczynę będzie ją widział w każdej zbliżającej się kobiecie, a w miarę upływu czasu tyrania śladu pamięciowego będzie się nasilać. Psychoanalityk wykryje genitalia w każdym dziele sztuki. Nacisk, który potrzeby wywierają na percepcję, psycholo-gowic wykorzystują w teście Rorschacha. Strukturalna wieloznaczność stosowanych w tym teście plam tuszu pozwala na bardzo różnorodne interpretacje, należy więc się spodziewać, że obserwator spontanicznie wybierze tę, która odpowiada jego stanowi psychicznemu.

WIDZENIE KSZTAŁTU

Jak opisać cechy przestrzenne tworzące kształt? Wydawałoby się, że sposób najdokładniejszy polega na określeniu położenia wszystkich punktów, wspólnie składających się na te cechy. W traktacie Della Statua Leon Battista Alberti gorąco poleca malarzom renesansu metodę, którą ilustruje rycina 25. Posługując się linijką, kątomierzem i pionem, każdy punkt posągu można wyrazić kategoriami kąta i odległości. Przy odpowiedniej ilości takich pomiarów można by nawet sporządzić

Ryt 29