IMG76 (2)

Archeologia kulturowo-historyczna a kontekstualizm

dzenie o dostosowywaniu się kultury do warunków naturalnych jest twierdzeniem wyrażonym z pozycji antropologii naturalistycznej, której podstawowy aksjomat brzmi, że człowiek jest częścią przyrody i podlega jej prawom. W związku z tym wszelkie ludzkie działania, mające na celu zaspokojenie własnych potrzeb i pragnień wyznaczone są przez czynniki naturalne. Koncepcje naturalistyczne miały więc znaczący wpływ na antropogeografię F. Ratzela.

Powracając wszak do istoty naszego wywodu przypomnijmy, że owa różnorodność kulturowa, wytworzona w następstwie wzajemnego przenikania się i zapożyczeń wytworów wielości kultur, to efekt rozwojowości całokształtu kultury ludzkiej — by użyć terminologii stosowanej przez ewolucjonistów. Można by sądzić, że mamy tu do czynienia z rezultatem rozprzestrzeniania się wytworów kultury w następstwie przypadkowo zaistniałych okoliczności, takich jak chociażby przemieszczenia ludnościowe, nie zaś jako naturalna konsekwencja funkcjonowania danej wspólnoty. Wzajemne zaś ich przenikanie się i mieszanie miało samoistny, tzn. neutralny charakter; nie było wynikiem narzucania przez daną kulturę swoich własnych wytworów innej kulturze i podporządkowywania jej sobie. W pewnym sensie o takim przekonaniu świadczyć może postulat dyfuzjonistów dotyczący poszukiwania podobieństw w drugorzędnych cechach wytworów, które - pozostając niejako „w ukryciu”

- podlegały przekształceniom w dalszej kolejności aniżeli cechy pierwszego rzędu. Zatem przekształceniom podlegały również wytwory tych kultur, dla których poszukiwano podobieństw jako świadectwa wspólnego ich pochodzenia, a więc jako świadectwa tożsamości, czyli niezmienności. Chodziło więc także o te kultury, które pozostawały w centrum uwagi poszukującego, siłą rzeczy usytuowane przezeń w pozycji uprzywilejowanej, a więc w pozycji kultury przekształcającej, a nie przekształcanej.

Tak właśnie problem ten ujmował K. Moszyński, dążąc do zrekonstruowania dróg rozwoju poszczególnych wytworów kulturowych. Jego klasyfikacje nie były klasyfikacjami czynionymi w kategoriach zespołów kulturowych, traktowanych jako odpowiedniki określonych pod względem etnicznym ludów. Przywołany autor zakładał bowiem, że poszczególne elementy kultury występują w najróżniejszych kombinacjach, „wiodą żywot najmniej zależny, odrywają się i wędrują najłatwiej, przeto konieczność i użyteczność stosowania ‘atomistycznej’ analizy przez badaczy uwidocznia się na nich szczególnie dobitnie” (K. Moszyński 1958: 83). Otóż w takiej postawie badawczej dostrzec możemy echa pluralizacji kultury, tkwiącej w historiozoficznej koncepcji J.G. Herdera - pluralizacji, której rzecznikiem stał się Franz Boas — kontynuator szkoły kulturowo-historycznej w Ameryce. Przedmiotem jego zainteresowania, a zwłaszcza współpracowników i uczniów skupionych wokół stworzonej przez niego „relatywistycznej koncepcji tolerancji”, były przede wszystkim sytuacje na stykach kultur i prowadzące do zmiany dynamiczne skutki kontaktów między nimi. Znacznie mniej uwagi poświęcano natomiast poszukiwaniu źródeł pochodzenia wytworów - etnogenezie ich nosicieli, jak to miało miejsce w europejskiej odmianie szkoły kulturowo-historycznej.

Tymczasem głównym zadaniem, które stawiali sobie przedstawiciele interesującej nas orientacji, było - jak to już pisaliśmy - poszukiwanie podobieństw jako świa-

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
43282 IMG76 (2) 99 Archeologia kulturowo-historyczna a kontekstualizm dzenie o dostosowywaniu się k
IMG76 (2) 99 Archeologia kulturowo-historyczna a kontekstualizm dzenie o dostosowywaniu się kultury
IMG76 (2) 99 Archeologia kulturowo-historyczna a kontekstualizm dzenie o dostosowywaniu się kultury
43282 IMG76 (2) 99 Archeologia kulturowo-historyczna a kontekstualizm dzenie o dostosowywaniu się k
IMG 00 125 Archeologia kulturoznawcza. Projekt dyskursu „negatywistycznego" pejskiej, kulturozn
IMG 00 125 Archeologia kulturoznawcza. Projekt dyskursu „negatywistycznego" pejskiej, kulturozn
62581 IMG94 119 Archeologia kulturoznawcza. Projekt dyskursu „negatywistycznego” podobieństwo obser
85088 IMG98 123 Archeologia kulturoznawcza. Projekt dyskursu „negatywistycznego" Możliwe, że d
IMG98 123 Archeologia kulturoznawcza. Projekt dyskursu „negatywistycznego" Możliwe, że dla nas
IMG 00 125 Archeologia kulturoznawcza. Projekt dyskursu „negatywistycznego" pejskiej, kulturozn
IMG98 III: Struktura m przez historię sztuki bez uciekania się do deterministycznych, bądź dowolnyc
IMG76 b()PZAJE WITKÓW MURtl I ICH WŁAŚCIWOŚCI 34 nych, należy użyć do fundamentów; wszystkie inne z
IMG?97 J34 MAREK STANIS2 historii. Przedmowa zaś - zlewając się z tekstem dramatu tak ściśle, że nie
IMG$76 JĘZYK I MKTOUA KhJ. I, l{. 10 sobie wyobrazić przeszkody, jakie mieli do przezwyciężenia, zan
Skan
41 254 Zakazana archeologia - ukryta historia człowieka Dart przesiał odpowiedni rapon do Natur

więcej podobnych podstron