44327 skanuj0006 (436)
12 Cele edukacji
W nauczaniu początkowym dość często dochodzi do przeceniania czynności metodycznych, które często są bardzo urozmaicone i wyszukane, ale ich wyniki są też dalekie od oczekiwanych; są nie tylko nie osiągnięte, ale i nie rozpoznane. Tu chodzi o to — jak podkreśla B. Niemierko — żeby „cel kształcenia był określony jako zamierzony wynik uczenia się, a metody i organizacja pracy nauczyciela były podporządkowane tak rozumianym, sprecyzowanym celom. Nie mówi się więc o osiągnięciu celu, gdy uczniowie nie uzyskali przewidzianych wyników, lub gdy nie wiemy, czy je uzyskali"1 2.
Nauczanie jest procesem wspomagania zmian w uczniach; zamierzona zmiana może sięgać bardzo daleko, jak choćby wytworzenie całkowicie nowej normy pojęciowej dla rozpatrywanej problematyki lub też wyrobienie gustu literackiego.
W teorii, a zwłaszcza w praktyce edukacji wczesnoszkolnej ciągle jeszcze formułuje się jej cele w trzech grupach. Wyróżnia się cele: poznawcze, kształcące i wychowawcze3. Podział ten w praktyce jest mało użyteczny. Przez swą rozłączność sugeruje nauczycielowi różne drogi prowadzące do osiągnięcia trzech pozornie niezależnych celów. Stanowi to utrudnienie w planowaniu pracy dydaktyczno-wychowawczej.
Dziś w teorii obserwuje się reorientację w ujmowaniu celów edukacji4. Odchodzi się od ich układu w postaci: wiadomości — umiejętności — nawyki — rozwój osobowości — kształtowanie postaw, świata wartości, światopoglądu — przygotowanie do samorozwoju. Nowe ich ujęcie zawiera kolejność następującą: rozwój osobowości, kształtowanie postaw i świata wartości, światopoglądu, przygotowanie do samorozwoju, wyposażenie w sprawności i wiadomości. Oznacza to przeniesienie akcentów z przedmiotowej na podmiotową stronę osobowości. Na pierwszym miejscu pojawiają się cele skierowane na rozwijanie możliwości uczniów, kształtowanie u nich określonych postaw, wprowadzenie ich w świat wartości, norm społeczno--moralnych. Zaś nabywanie wiadomości, kształtowanie umiejętności przesuwa się na dalsze miejsce, stając się środkiem osiągania celów.
Nieco inaczej przedstawia się ten problem w klasach początkowych. Tutaj oba cele są realizowane równolegle, a wiadomości mają w pewnym sensie wartość autoteliczną. W tym wieku rozwojowym wiedza wyprowadzana z zewnątrz, będąca poza kontrolą świadomości, jest nią samą. Uczniowie przez kilka lat przechodzą trening opanowywania kodów przekazywania wiedzy.
Są to jednak tylko próby teleologicznych zmian. W rzeczywistości szkolnej te cele kształcenia są formułowane tradycyjnie, chociaż droga dochodzenia do ich osiągnięcia jest widziana szeroko z horyzontem „dziecko i jego rozwój w jak największym zakresie".
Tradycyjne widzenie i formułowanie celów — w opinii B. Niemierko5 — utrudnia intuicyjne projektowanie i pojmowanie celów edukacji; przynosi też jednak korzyści. W każdej z tych dziedzin cele mogą być dalej klasyfikowane, a wyodrębnione kategorie mogą być uporządkowane hierarchicznie. Taką hierar-
Schemat 1
|
Taksonomia celów nauczania | |
|
Poziom |
kategoria |
|
I. Wiadomości |
A. zapamiętanie wiadomości B. zrozumienie wiadomości |
|
II. Umiejętności |
C. stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych D. stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych |
5 Niemierko B., Cele kształcenia..., s. 13.
Niemierko B., Cele kształcenia (w:) Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela. Red.
K. Kruszewski. Warszawa 1991, s. 10.
Denek K., Wartości i cele edukacji szkolnej. Poznań—Toruń 1994, s. 86-89.
Op. cit.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
44327 skanuj0006 (436) 12 Cele edukacji W nauczaniu początkowym dość często dochodzi do przeceniania
skanuj0006 (436) 12 Cele edukacji W nauczaniu początkowym dość często dochodzi do przeceniania czynn
45396 IMGC24 (2) 12 Cele edukacji W nauczaniu początkowym dość często dochodzi do przeceniania czynn
IMGC24 (2) 12 Cele edukacji W nauczaniu początkowym dość często dochodzi do przeceniania czynności m
skanuj0009 (356) 18 Cele edukacji Cele heterogenne stanowią punkt wyjścia do przekształcania ich w c
skanuj0012 (313) 24 Cele edukacji z przyjętej przez danego nauczyciela filozofii kształcenia (jedni
skanuj0013 (279) 26 Cele edukacji Cele operacyjne przybliżają nam procesy psychiczne składające się
skanuj0014 (265) 28 Cele edukacji — nadaje się do przedmiotów silnie ustrukturowionych, mało do prze
skanuj0007 (413) 14 Cele edukacji Schemat 2 Taksonomia celów wychowania Poziom Kategoria I. Dzia
skanuj0010 (344) 20 Cele edukacji Przykład 2 Cel ogólny: zapoznać się z architekturą. Cel operacyjny
skanuj0012 (313) 24 Cele edukacji z przyjętej przez danego nauczyciela filozofii kształcenia (jedni
skanuj0009 (356) 18 Cele edukacji Cele heterogenne stanowią punkt wyjścia do przekształcania ich w c
skanuj0013 (279) 26 Cele edukacji Cele operacyjne przybliżają nam procesy psychiczne składające się
skanuj0007 (413) 14 Cele edukacji Schemat 2 Taksonomia celów wychowania Poziom Kategoria I. Dzia
skanuj0008 (394) 16 Cele edukacji cele pośrednie — odnoszące się do aspiracji mniej ogólnych, średni
44009 skanuj0008 (394) 16 Cele edukacji cele pośrednie — odnoszące się do aspiracji mniej ogólnych,
49551 skanuj0014 (265) 28 Cele edukacji — nadaje się do przedmiotów silnie ustrukturowionych, mało d
więcej podobnych podstron