45085 skanuj0022 (184)

230 SPOŁECZNOŚCI LOKALNE

wioskowych. Istnieje miejscowości jako jednostki osadnicze czy administracyjne, ale zamierają jako społeczności lokalne⁵³.

Teoria społeczeństwa masowego, profesjonalnego, głosi, że procesy społecznego podziału pracy, urbanizacji, industrializacji, specjalizacji, „uzawodowienia” wszelkich rodzajów działalności ludzkiej, wzrostu ruchliwości społecznej ludności (horyzontalnej, jak i wertykalnej), rozrostu wielkich organizacji i związków - prowadzą nieubłaganie do zaniku społeczności lokalnych z powodu transferu funkcji przez inne formy instytucji i organizacji. W miejsce terytorialnych form organizacji społecznej wkraczają formy organizacji zawodowej, zrzeszenia i związki. Istniejące jeszcze jakieś elementy czy ślady - przejawy dawriyćHTbogato rozwiniętych form życia społeczności lokalnych to już tylko przeżytki.

Teoria społeczeństwa masowego stała się dość popularna w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych w Ameryce i krajach Europy Zachodniej. W dalszym ciągu głosi ona, iż zaawansowana industrializacja i urbanizacja prowadzi do upadku społeczności lokalnych, jednakże uzasadnienia tego procesu zmieniają się nieco w stosunku do poglądów Redfielda czy Durkheima. Rozwija je względnie najpełniej Wiliam Kornhauser⁵⁴. Stwierdza on przede wszystkim, iż społeczeństwo masowe to określony model stosunków społecznych, które mogą zachodzić w całym społeczeństwie globalnym lub w jego części. Ów model charakteryzuje się tym, że zbiory jednostek są związane ze sobą tylko poprzez podporządkowanie wspólnej władzy, przede wszystkim państwowej, a jednostki nie są połączone bezpośrednio jedna z drugą w różnych niezależnych grupach. W takim społeczeństwie większość instytucji jest tak zorganizowana, aby mieć do czynienia z agregatami ludzkimi, w których uwzględnia się przede wszystkim podobieństwo, a nie różnice między jednostkami. Instytucje i formalne

jccJf

1959.

Zanikają też wiejskie społeczności lokalne, gdyż wieś przestaje być izolowana i samowystarczalna, zostaje podporządkowana miastu i włączona w rynek krajowy, traci swe dawne funkcje i spójność wewnętrzną. Jednostki migrujące do miast nie wchodzą ani w żadną społeczność miasta, ani w subspołeczności, albowiem ogromna liczba mieszkańców oraz specjalizacja i „uzawodowienie” wszelkich form działalności ludzkiej sprawiają, że jednostka może uczestniczyć tylko w „masowych publicznościach konsumentów”. W miejsce poczucia przynależności do społeczności lokalnej doświadcza ona pożądanej izolacji i anonimowości; Stopniowo rozpadowi ulegają grupy oparte na podziałach etnicznych, religijnych, klasowych oraz terytorialnych.

Społeczeństwo masowe rozsadza dotychczasowe grupy, stwarza wielkie, ogólnokrajowe instytucje i formalne organizacje wielkiej skali. Selznick ukazuje proces kształtowania się wielkich organizacji gospodarczych, kulturalnych i innych, które opanowują poszczególne dziedziny życia społeczeństwa i kraju. Podobnie Riesman diagnozuje codzienność i wzory życia w „samotnych” tłumach, jakie wytwarza „społeczeństwo masowe”, wysoko zurbanizowane.

Teoria „zaćmienia”

Ani entuzjazmu zwolenników, ani pesymizmu krytyków społeczeństwa masowego nie podzielają autorzy, których można określić jako przedstawicieli teorii „zaćmienia”, jak ją niektórzy z nich nazywają. Mowa jest przede wszystkim o dwóch wybitnych badaczach społeczności lokalnych: R. L. Warrenie i ^ M. R. Steinie.

R. L. Warren nie podziela poglądu o rozpadzie i zaniku społeczności lokalnych. Zaprzecza wprost temu, pisząc: „[...] społeczność lokalna nie zamiera jako efektywna grupa [...]”⁵⁵, ale zmienia swą strukturę i funkcje, dostosowuje się do współczesnego rozwoju. Podlega procesowi specjalizacji, który zachodzi w całym społeczeństwie. Owe zmiany strukturalno-funkcjonalne w społecznościach lokalnych dadzą się najlepiej przedstawić w terminach koordynacji, która dokonywać się może na osi koordynacji pionowej lub na osi koordynacji po-ziomej. Oś wertykalnej koordynacji polega na wzroście zależności różnych terenowych organizacji, zrzeszeń, placówek od ich ogólnokrajowej nadbudowy. Koordynacja wertykalna - pionowa, ukazuje, jak dana osoba zależy od wyspę-

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
skanuj0014 (271) 214    SPOŁECZNOŚCI LOKALNE zidentyfikowanego obszaru, a nie może by
skanuj0016 (255) 218 SPOŁECZNOŚCI LOKALNE się o przymus, swoistą tyranię wobec mieszkańców (Marks, o
skanuj0019 (218) 224 SPOŁECZNOŚCI LOKALNE tem działania, orientującym się w swym działaniu zarówno n
skanuj0020 (206) 226 SPOŁECZNOŚCI LOKALNE mentów — uczuć, współistniejąc w różnych zakresach z typem
skanuj0021 (190) 228 SPOŁECZNOŚCI LOKALNE mi zarzuca brak uwzględniania punktu widzenia samych miesz
skanuj0023 (170) 232 SPOŁECZNOŚCI LOKALNE cjalizowanej grupy (organizacji, instytucji, placówki), ta

więcej podobnych podstron