508 | Część V

64. Około jedna trzecia reabsorpcji Na* w kanaliku bliższym zachodzi na drodze paracelu-larnej (międzykomórkowej). Główną siłą przyczyniającą się do biernej reabsorpcji Na* w końcowym odcinku kanalika bliższego jest:

(A)    wyższe ciśnienie hydrostatyczne w świetle kanalika niż okołonakalikowe

(B)    wyższe stężenie Na* w świetle kanalika

®niż okołokanalikowe

dodatni potencjał po stronie światła kanalika, wytworzony przez paracelularny transport Cl^-

(D) niższe ciśnienie onkotyczne płynu śródmiąższowego niż W Świetle kanalika (E) działanie przedwtransportera Na*-H*

65. Zmniejszenie efektywnej objętości krążącej (ECV)

(A) prowadzi do zwiększenia wydalania Na* ^fSpwystępuje w zastoinowej niewydolności serca

(C)    nie powoduje obrzęków

(D)    prowadzi do zwiększenia wydalania wody

(E)    powoduje zmniejszenie wydzielania reniny

| ODPOWIEDZI I WYJAŚNIENIA

1.    Odpowiedź C [rozdz. 24 I A 1]. Klirens nerkowy substancji x (CJ stanowi iloraz prędkości wydalania nerkowego tej substancji do jej stężenia w osoczu krwi. Jest zatem empiryczną miarą objętości osocza, która zawiera taką ilość substancji, jaka jest wydalana z moczem w ciągu jednej minuty. Równanie kliren-su jest następujące:

C* =    —, gdzie

*x

U_x i P_x są odpowiednio stężeniami substancji x (w mg/ml) w moczu i w osoczu; V jest wielkością diurezy (w ml/min); C* jest klirensem substancji x (w ml/min). Po podstawieniu wartości liczbowych otrzymujemy:

I i ⁴⁸⁰ 118 11    1120 ml/min

6 mg/ml

Należy zauważyć, że po uproszczeniu jednostek stężenia pozostaje jednostka klirensu -ml/min.

2.    Odpowiedź C [rozdz. 271A1 a, b]. Nerkowy transport maksymalny (Tm) jest definiowany jako górna wartość granicy prędkości czynnego, jednokierunkowego transportu -reabsorpcyjnego bądź wydzielniczego - zależnie od kierunku przenoszenia substancji Jednostką transportu maksymalnego jest mg/min. Tak więc wyróżnia się maksymalną prędkość reabsorpcji, zwaną maksymalną kanalikową zdolnością reabsorpcyjną (Tr), oraz maksymalną prędkość wydzielania, zwaną maksymalną kanalikową zdolnością wydzielni-czą (Ib). Te kanalikowe maksima są różne dla różnych substancji. Nerkowa reabsorpcja glukozy oraz wydzielanie kwasu paraaminohipu-rowego (PAH) są przykładami czynnego przenoszenia substancji wykazujących maksima kanalikowego transportu. Reabsorpcja Na* wzdłuż nefronu jest przykładem przenoszenia substancji, która nie jest ograniczona transportem maksymalnym. Maksimum kanalikowe jest różnicą pomiędzy ładunkiem przesączanym i prędkością wydalania danej substan

cji. Wielkość filtracji kłębuszkowej (GFR) to objętość osocza przesączanego w ciągu minuty (ml/min), a klirens to rzeczywista objętość osocza, z którego dana substancja zostaje usunięta w ciągu minuty (ml/min).

3.    Odpowiedź E [rozdz. 27 III J 4). Stężenie wolnego H* przy pH moczu powyżej 4.4 jest znikome, z czego wynika, że kwas jest wydalany w formie zbuforowanęj. Dwoma głównymi buforami moczu są fosforan dwuzasadowy (HPO4²") i amoniak (NH3). Dość wydzielonego H\ który jest wydalany w formie związanej z amoniakiem i fosforanem, jest mierzona - odpowiednio - jako jon amonowy (NH₄*) i kwaśność miareczkowana. Suma jonu amonowego i kwaśnośd miareczkowanej minus ilość wydalonego wodorowęglanu (HCO3") równe są wydalaniu kwasu netto, które w warunkach prawidłowych wynosi w przybliżeniu 1 mEq/kg masy dała na dobę. Wytwarzanie amoniaku (jonu amonowego) zachodzi gównie w kanaliku bliższym i stanowi zasadniczy nerkowy mechanizm adaptacyjny do zwiększonego wydalania H* w stanach kwasicy. Natomiast bufor fosforanowy wchodzi do światła kanalika w wyniku filtracji kłębuszkowej. Zdrowa nerka wydala kwaśność miareczkowaną (20 mEq H* na dobę). Około 4300 mEq H* musi być wydalone dziennie, aby osiągnąć wartość reabsorpcji równą 4300 mEq HC0₃~. W procesie tym większość wydzielonego H‘ zostaje zreabsorbowana w postaci wody. Siarczan (SO4²-) w połączeniu z jonem amonowym tworzy obojętną sól [(NH4)2SOJ, która zmniejsza kwasowość moczu.

4.    Odpowiedź D [rozdz. 27 n C; ryc. 27-1C]. W niskich stężeniach w osoczu kwas paraami-nohipurowy (PAH) jest niemal całkowicie usuwany z osocza przez filtrację kłębuszkową oraz wydzielanie kanalikowe. Jeśli stężenie PAH wzrośnie powyżej 30 mg/dl, to mechanizm wydzielania staje się nasycony i zostaje osiągnięty kanalikowy transport maksymalny (Tm). Kiedy kanalikowy mechanizm wydziel-niczy staje się nasycony, wtedy stopniowe 11