234 235 (10)

234 URAZY I USZKODZENIA SPORTOWE

Objawy

Na czoło objawów wysuwa się zatarcie obrysów stawu (wysięk) oraz zaniki m. czworogłowego uda. Niekiedy stwierdza się ograniczenie ruchomości w stawie kolanowym spowodowane bólem w końcowej fazie zginania lub sprężystym blokowaniem wyprostu w stawie (zakleszczenie łąkotki pomiędzy powierzchniami stawowymi). Jest to właściwie jedyny pewny objaw uszkodzenia łąkotki. lecz niestety nie występuje we wszystkich przypadkach. Czasami spotyka się objaw „wystawania” - na poziomie szpary stawu uwypukla się fragment uszkodzonej łąkotki. głównie zewnętrznej, oraz bolesność uciskową w rzucie szpary stawowej. Objawem pewnym, świadczącym o uszkodzeniu łąkotki są bloki stawu ale występują on jedynie w około 50% przypadków¹.

Ryc. 7.6. Kliniczne objawy uszkodzenia łąkotek.

Użyteczną pomoc diagnostyczną stanowią właściwie wykonane i interpretowane testy łąkotkowe, przy czym dla stwierdzenia uszkodzenia konieczny jest dodatni wynik co najmniej 4 z nich.

Badania obrazowe

Diagnostycznie ważne jest wykonanie zdjęć w pozycji stojącej w obciążeniu gdyż daje to właściwy obraz zachowania się stawu kolanowego w fazie podpór-czej. Na uszkodzenie łąkotek może bezpośrednio wskazywać objaw Raubera i Lindbloma - obecność kostnego kolca na powierzchni stawowej k. piszczelowej, przylegającej do uszkodzonej łąkotki, ograniczonego do miejsca uszkodzonej łąkotki.

Nieocenione usługi oddaje badanie USG. Pomocna też może być tomografia komputerowa i jądrowy rezonans magnetyczny, dające obraz przekroju stawu kolanowego.

Artroskopia

Artroskopia stanowi najpewniejsze badanie dodatkowe w diagnostyce stawu kolanowego. Umożliwienie bezpośredniej diagnozy przez oglądanie elementów wewnątrzstawowych zmniejszyło pomyłki w rozpoznaniu prawie do zera. Ar-troskop wprowadza się z dojścia przyśrodkowego lub bocznego podrzepkowego.

W razie trudności w ocenie tylnego rogu łąkotki dodatkowo można wykorzystać dojście tylne. Pełną ocenę stanu łąkotki, łącznie z rogiem tylnym, daje dojście przez więzadło rzepki.

Postępowanie

Leczenie zachowawcze wchodzi w grę u osób młodych, u których najczęściej dochodzi do uszkodzenia przyczepu torebkowatego łąkotki, tj. strefy dobrze ukrwionej².

Leczenie rozpoczyna się od punkcji stawu, w razie istnienia krwiaka. Zapobiega to rozciągnięciu torebki stawowej i drażnieniu wynaczynioną krwią błony maziowej; w uzasadnionych przypadkach punkcja może być powtórzona. Następnie niezbędne jest unieruchomienie kończyny w opatrunku uciskowym typu kokon wzmocnionym tylną longetą gipsową. W razie braku pewnego rozpoznania badanie kliniczne trzeba po kilku dniach powtórzyć (po ustąpieniu stanu ostrego). Unieruchomienie powinno trwać około 6 tygodni. W czasie trwania unieruchomienia niezbędne jest stałe prowadzenie ćwiczeń izometrycznych m. czworogłowego, w celu uniknięcia jego zaniku.

Po zdjęciu longety celowe jest dalsze stosowanie opatrunku typu kokon dla zmniejszenia ewentualnego wysięku i uzyskania poprawy stabilizacji kolana, oraz wdrożenie ćwiczeń oporowych.

Próba leczenia zachowawczego może być także podjęta pierwotnie w zablo-kowaniach kolana. Z reguły wystarcza zwyczajny ręczny wyciąg w osi kończyny, lub zwieszenie kończyny zgiętej pod kątem 90°, poza brzeg stołu. Pomocne też jest wykonywanie ruchów rotacyjnych goleni. Można też, przy znacznym

Zablokowanie łąkotki powoduje zniesienie czynności bioelektrycznej głowy przyśrodkowej m. czworogłowego uda w obrazie EMG.

W przypadku sportowców istnieją wskazania do szwu łąkotki.