24

Rozdział XIII. Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa UE

d) powołanie Europejskiej Agencji Obrony w 2004 r. Pracuje ona w oparciu o Całościowy Proces Rozwoju Zdolności (comprehensive capability development process - CCDP). Działalność Agencji opiera się na konsensusie między państwami członkowskimi, by wydawać „więcej na badania i rozwój w dziedzinie obrony, wydawać je lepiej i wydawać więcej wspólnie" (spend morę on defence R&T, spend it better and spend morę of it to-getherj. Obecne nakłady na badania i rozwój w sferze obronności w państwach UE stanowię[ ledwie 1,3% wydatków przeznaczanych na obronę. Ponadto jedynie ok. 12% wydatkowanych środków przeznaczanych było w 2006‘r. ńd wspólne europejskie programy. Większą cześć pochłaniały partykularne, narodowe programy rozwojowe. Amerykańskie wydatki na badania i rozwój sq niemal 6 razy większe w stosunku do europejskich, które w dodatku pozostaję jeszcze rozproszone na szczeblu narodowym.

W 2005 r. EDA podjęła kroki, by zmienić ten stan rzeczy. Obejmowały one m.in.: I) utworzenie Zintegrowanych Zespołów Rozwojowych (Integraled Development Teams);

II) podjęcie prac nad sposobem identyfikowania obszarów w których mogłyby zostać uruchomione wspólne programy. W rezultacie w 2005 r. zaproponowano 8 priorytetowych, wspólnych projektów; III) ustalenie Ogólnych Warunków (General Conditions) zarządzania i kontraktowania projektów w zakresie badań obronnych i rozwoju.

4. Rozwój zdolności cywilnych

Na szczycie Rady Europejskiej w Feira w czerwcu 2000 r. uznano, że konieczne ł jest zwiększenie zdolności cywilnych w czterech dziedzinach obejmujących: a) policję; b) umacnianie rządów prawa; c) wzmacnianie administracji cywilnej; d) ochronę ludności (civil protettion). Podczas szczytu Rady Europejskiej w Goete-H' 'Boign-(czerwiec 2001 r.)_; przyjęto Policyjny Plan Działań (Police Action Plan). Na szczycje-W. Sewilli (czerwiec 2002 r.) przedmiotem obrad był m.in. Program UE Zapobiegania Gwałtownym Konfliktom (EU Progrannne for the Preoention o/Vio-lent Conflicts). Rada UE w dniu 19.11.2002 r. stwierdziła, że UE osiągnęła już zdolność w zakresie planowania operacji z udziałem sił policyjnych (police planning capability). W 2002 r. p2004 r. odbyły się także dwie Konferencje Poprawienia Zdolności Cywilnych \Civilian Capabilities Impiwemeut Conference). Podczas drugiej z nich potwierdzono, że państwa członkowskie dobrowolnie zadeklarowały jako wkład w zdolności cywilne UE 5761 policjantów, 631 ekspertów w zakresie ’ rządów prawa, 562 ekspertów w dziedzinie administracji cywilnej i 4988 specjalistów w sferze ochrony ludności.

Rada Europejska na spotkaniu w dniach 17-18.6.2004 r. przyjęła Plan Działań wzakresie Cywilnych Aspektów EPBiO (Action Plan for Cwiliah Aspects ófESDP). ^rUstala on zadania, jakie stoją przed UE w zakresie budowy zdolności cywilnych. Ostatnią inicjatywą, przyjętą przez Radę Europejską w grudniu 2004 r. jest Cywilny Cel Zasadniczy 2008 (Cioilian Headlinc Goni 2008). Ma on zapewnić spójne podejście państw członkowskich do osiągania potrzebnych UE zdolności. Zakłada opracowanie Listy Wymagań w zakresie Zdolności (Capatibilities Reipiirement List). Na jej podstawie państwa członkowskie wnosiłyby wkłady narodowe do Celu Cywilnego. W jego ramach rozwijana jest także koncepcja Zespołów Odpowiedzi Cywilnej (Cwilian Response Team-CRT), planowanych jako cywilny odpowiednik sił szybkiego reagowania na wypadek sytuacji kryzysowej. Mają one składać się z ekspertów pochodzących z państw członkowskich UE wraz z udziałem Sekretariatu Generalnego Rady. Możliwe jest także zaproszenie do udziału w Zespole ekspertów KE, tak aby zapewnić spójność podejmowanych działań.

Inicjatywą zmierzająca do poprawienia zdolności cywilnych UE jest powołana U w 2004 r. Europejska Żandarmeria (EUROGENDFOR - EGF). Celem jej utworze- [ ’ nia jest: aj zapewnienie UE pełnej zdolności do wypełniania misji policyjnych y w operacjach kryzysowych podejmowanych w ramach Deklaracji Petersberskiej; bj stworzenie multinarodowej struktury operacyjnej dla państw zamierzających przystąpić do operacji UE; c) uczestnictwo w inicjatywach innych niż UE organizacji międzynarodowych (np. ONZ, OBWE) podejmowanych w obszarze zarządzania kryzysowego. Żandarmeria miałaby być zdolna do błyskawicznego rozlokowania na wypadek kryzysu. W skład EGF wchodzą siły policyjne liczące 800 policjantów, choć istnieje możliwość znacznego zwiększenia ich składu liczebnego, aż do 2300 osób. Pochodzą one z pięciu uczestniczących w projekcie państw (Francji, Włoch, Hiszpanii, Portugalii i Niderlandów)- Żandarmeria posiada mul-tinarodową, stałą Kwaterę Główną (Headpuarters) kierowaną przez Komendanta EGF. Jej siedziba mieści się w Vicenzie (Włochy). W przypadku podjęcia operaqi decyzja o rozmieszczeniu sił Żandarmerii zapada w drodze jednomyślnego głosowania państw partycypujących w EGF. Każde z państw ma także pozostawioną swobodę decydowania, czy życzy sobie, by jednostki z tego państwa wzięły udział w misji, w której uczestniczy EGF. Żandarmeria musi być zdolna do rozmieszczenia w terminie 30 dni. W razie prowadzenia misji UE polityczną kontrolę i strategiczne kierownictwo nad EGF sprawuje KPB, zaś państwa uczestniczące w Żandarmerii powołują dla sił EGF Dowódcę Operacji (Force Commander). Na czas operacji siły EGF mogą składać się z trzech komponentów: a) operacyjnego, który zapewnia utrzymanie publicznego porządku i bezpieczeństwa w trakcie misji; b) zwalczania przestępczości, obejmującego specjalistów w zakresie śledztw, analizy informacji, ochrony i wsparcia jednostek, kontroli ruchu drogowego, materiałów wybuchowych, walki z terroryzmem i specjalistów z zakresu innych rodzajów przestępstw; c) logistycznego wsparcia, który dba o zaopatrzenie, wyposażenie, transport, opiekę medyczną. Wysokość rocznego budżetu EGF ustalają państwa uczestniczące w przedsięwzięciu. Wspólne koszty są dzielone proporcjonalnie między państwa, zaś Włochy zobowiązały się do wsparcia Kwatery Głównej EGF. Oficjalnymi językami EGF są języki państw członkowskich, w użyciu są także języki robocze. Żandarmeria jest otwarta dla wszystkich państw członkowskich UE posiadających siły policyjne o statusie wojskowym. Państwa kandydujące do UE mające takie siły policyjne mogą uzyskać status obserwatora i posiadać oficera łącznikowego przy Kwaterze Głównej EGF.

(Pt

5. Współpraca w dziedzinie przemysłu zbrojeniowego

Produkcja i handel bronią, amunicją i materiałami wojennymi wyłączony jest,/ na podstawie art. 296 TWE, spod swobody przepływu towarów rynku we wnętrz- ' ' 'Uf , nego UE. Stąd też dziedzina ta przez długi czas pozostawała poza sferą zaintere- ' Psówania UE (mimo tego zdarza się, że ETS ingeruje w wewnętrzne legislacje do- n. f-tyczące handlu uzbrojeniem. Zob.: wyrok ETS z 16.9.1999 r. w sprawie C-414/97 A Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Królestwu Hiszpanii, Zb. Orz. 1999, s. 1-5585.

Dopiero TA z 1997 r. zmienił redakcję art. 17 TUE, dodając do jego ust. 1 nowy akapit 4, zgodnie z którym: „progresywne kształtowanie wspólnej polityki obronnej będzie wspierane, jeśli Państwa Członkowskie uznają to za właściwe, przez