260 261
określoną więzią1. Innymi słowy: grupa jest zbiorem jednostek pozostających z sobą w mniej lub bardziej określonych pozycjach i rolach, która posiada własny system wartości i norm regulujących zachowanie poszczególnych jednostek2.
Podstawowym elementem grupy są jej członkowie. Sam fakt istnienia w określonej przestrzeni jednostek ludzkich nie stanowi jeszcze grupy, może natomiast stanowić „zbiorowość”. Między jednak terminem „zbiorowość” a „grupą” nie występuje tożsamość znaczeniowa. Muszą zatem istnieć elementy różnicujące te dwa pojęcia.
Grupa określa styl postępowania poszczególnych jednostek ludzkich zarówno wewnątrz niej, jak i wzajemne interakcje społeczne między innymi jednostkami działającymi poza nią. Innymi słowy: grupa określa wzór postępowania dla swoich członków3.
Określone zamierzenia warunkują fakt powstawania grup społecz^ nych. Grupa określa funkcje poszczególnych członków, czyli zakres czynności niezbędnych do wykonania odpowiednich zamierzeń i egzekwuje ich wykonanie.
Podstawową cechą grupy, różnicującą ją od „zbiorowości” jest istnienie w świadomości członków poczucia „odrębności”. Członkowie grupy muszą mieć świadomość, że pod względem składu osobowego, urzeczywistniania określonych zamierzeń, więzi interpersonalnej itp. stanowią swoistą zbiorowość, odrębną w stosunku do innych zbiorowości. Istnienie w świadomości członków grupy poczucia odrębności jest czynnikiem zespalającym poszczególne jednostki, gwarantującym równocześnie trwałość danej grupy i wpływającym korzystnie na proces urzeczywistniania określonych zamierzeń.
Więź społeczna między poszczególnymi jednostkami, jeden z podstawowych warunków różnicujących „grupę społeczną” od „zbiorowości”, ma najczęściej charakter układu hierarchicznego. Każdy członek grupy pełni odpowiednią rolę społeczną i zajmuje określoną pozycję w istniejącej de facto „hierarchii grupowej”. Układ pozycji nie jest układem stabilnym, ulega określonym zmianom, ma więc charakter dynamiczny4. Pozycja poszczególnych członków grupy jest uzależniona od wielu różnych czynników, a mianowicie: od rodzaju zamierzeń przewidzianych do urzeczywistnienia, od wkładu pracy w urzeczywistnianie zamierzeń poznawczych danej grupy, od osobistych walorów poszczególnych członków grupy — koleżeńskości, uczynności, życzliwości interpersonalnej itp.
Przedstawione rozważania pozwalają na sformułowanie ogólnego pojęcia grupy. Grupą będę określał w tej pracy, posługując się propozycją terminologiczną J. Szczepańskiego5, „pewną liczbę osób (najmniej trzy) powiązanych systemem stosunków przez instytucje, posiadających pewne wspólne wartości i oddzielonych od innych zbiorowości pewną zasadą odrębności6”. Przedstawione określenie wymaga co najmniej jednego wyjaśnienia. Wśród socjologów można również spotkać pogląd, że już dwie osoby (para), jeżeli spełniają określone warunki, są grupą społeczną. Grupa społeczna, spełniająca podane wyżej warunki, zaczyna się jednak dopiero wówczas, kiedy osobnik A pozostaje w określonym stosunku do osobnika B, lecz również w stosunku do C, oraz w stosunku do tego, co dzieje się między B i C. Tak więc dopiero trzyosobowa zbiorowość może spełnić przedstawione wyżej warunki, pozwalając zaliczyć ją do grupy społecznej.
W rozpatrywanej koncepcji dotyczącej form organizacyjnych aktywności dzieci przyjąłem termin „aktywność grupowa”. Dotychczasowe rozważanie terminologiczne dotyczyły grupy społecznej. Termin „grupa”, jako zapożyczony z socjologii, został już rozważony, natomiast termin „aktywność grupowa” wymaga analizy. Aktywność to każda celowa czynność mająca charakter pokonywania trudności dla osiągnięcia określonego efektu, społecznie użytecznego. Warunkiem istnienia każdej grupy jest urzeczywistnianie określonych zamierzeń. Muszą być one jednak społecznie użyteczne. Jeżeli zatem istniejąca grupa spełnia podane wyżej warunki i urzeczywistnia określone zamierzenia o charakterze użytecznym społecznie, wówczas podejmuje przemyślane działania, które nazywamy aktywnością, a w samej grupie występuje zjawisko aktywności grupowej.
W procesie edukacji początkowej dobór dzieci do poszczególnych grup jest szczególnie ważną czynnością. Określa bowiem niejednokrot-
261
S. Ossowski O osobliwościach nauk społecznych. Warszawa 1962, PWN, s. 39-62.
Z. Zaborowski Podstawy wychowania zespołowego. Warszawa 1967, PWN.
Por.: J. Szczepański Elementarne pojęcia socjologii. Warszawa 1963, PWN.
Por.: M. C. Sherif Gropus in Hormony and Tensions. New York 1952, Wiley.
Por.: J. Szczepański Elementarne pojęcia socjologii. Warszawa 1963, PWN.
Tamże, s. 124.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
img029 29 2.6. Podejmowanie decyzji Innymi słowy, podejmowana jest decyzja o przynależności obiektu
skanuj0099 selekcja w której znajduje się współczesny człowiek. Innymi słowy, każdy jest dzisiaj
UMCS określonych w Regulaminie i Programie praktyk. Wskazane jest przesłanie jednostce przyjmującej
W programowaniu imperatywnym program jest listą instrukcji (mniej lub bardziej elementarnych), które
80347 rozdział31 indicatum na podstawie obserwacji pewnej mniej lub bardziej złożonej, ale niezbyt
tekst5 138 KnyłUrf PwUnki jest mniej łub bardziej hierarchiczny, ludne odseparowani od niebie. Com-
oraz realizowanie różnorodnych relacji społecznych (mniej lub bardziej rozbudowanych). Czym jest rol
DZIAŁANIE -> to takie zachowanie, z którym związane jest mniej lub bardziej rozbudowane znaczenie
Tekst do zadania Świat egipskich bogów był bogaty, a bóstwa egipskie miały mniej lub bardziej określ
Układ limfatyczny Układ limfatyczny zwany także układem immunologicznym jest zbiorem ściśle ze sobą
Tekst do zadania 1. Świat egipskich bogów był bogaty, a bóstwa egipskie miały mniej łub bardziej okr
mniej lub bardziej poprawnej formie ortograficznej zajmowała się dość liczna grupa uczonych z uniwer
Przemiana termodynamiczna jest zbiorem kolejnych stanów substancji, ciała lub układu termodynamiczne
więcej podobnych podstron