28 (573)
się na dwa boczne prądy, stąd nazwa tego typu głosek: boczne (latera-les). Natomiast przy typie r otwór jest przedni, przy czyni ponadto koniec języka wprawiony jest w ruch drżący, skąd nazwa spółgłoski drżącej (vibrans). W polszczyźnie mamy jedną tylko głoskę drżącą, dającą się łatwo określić: jest ona przedniojęzykowo-dziąsłowa, a może mieć niesamoistną odmianę miękką w odpowiedniej pozycji, a więc:
1. r jak w wyrazie rano,
2. f jak w wyrazie historia.
§39. Odmiany głosek bocznych
Liczniejsze są w mowie polskiej samoistne głoski półotwarte boczne typu l. Z ty.ch głosek na pierwszym miejscu wymienić należy „neutralne” 2, które odpowiada literze l w wykształconej polszczyźnie i zwykłemu francuskiemu i niemieckiemu 2. Przed i mamy tylko bardzo nieznacznie zmiękczoną odmianę, zasługującą na nazwę twardej jeszcze. Będą to więc:
1. 2, jak.w wyrazie las, i Z, jak w wyrazie lis. Nie jest to jednak wymowa ogólnopolska, gdyż bardzo wiele osób wymawia w obu wypadkach dawniejszą historycznie wartość Z, mianowicie wyraźnie miękkie 7, a więc będziemy mieli:
2. 7, jak w wyrazach las, lis. Pierwsze z wymienionych ma zwarcie przedniojęzykowo-dziąsłowe, drugie ma zwarcie całego przodu i środka języka na znacznej przestrzeni z wewnętrzną stroną zębów, z dziąsłami i podniebieniem twardym. Oczywiste jest, że odpowiednio do zwarcia muszą być umieszczone otwory boczne, ponieważ odchylenie boczne, języka obustronne znajduje się za zwartą jego częścią: im miększe 2, tym więcej ku tyłowi jamy ustnej posunięte są te otwory boczne. Wobec tego najwięcej ku przodowi przesunięte są otwarcia lateralne przy trzeciej głosce tej kategorii:
3. 2, jak w wyrazie łan; głoska ta ma zwarcie przedniojęzykowo-zę-bowe, różniąc się od l znacznym odsunięciem od podniebienia dalszej części języka, który zajmuje położenie jak przy samogłosce między o & u. O położeniu otworów bocznych można się przekonać, a raczej odczuć je bezpośrednio, wciągając powietrze do ust przy zachowaniu odpowiedniego położenia narządów mowy; łatwo się wtedy zauważy, że przy różnych głoskach omawianych coraz to inna część wnętrza jamy ustnej będzie oziębiana chłodnym prądem powietrza.
Co do ostatnio wymienionej głoski należy zauważyć, że nie wszędzie w Polsce jest ona wymawiana w sposób wskazany. Często jest już zredukowana w ten sposób, że zwarcia się wcale nie tworzy, otrzymujemy więc coś nie półotwartego, lecz otwartego, samogłoskowego. Taką głoskę słyszymy prawie wyłącznie u młodszego pokolenia w Warszawie i Krako-
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
28 (53) SKOLIOZA 4-ŁUKOWA Blok pasa biodrowego dzieli się na dwa bloki:blok talii i kręgosłupa
Slajd27 (89) Gdzie tworzą się rafy? Rafy dzieli się na dwa typy: • przybrzeżne - w
Slajd27 (89) Gdzie tworzą się rafy? Rafy dzieli się na dwa typy: • przybrzeżne - w
Mechanika75 W zależności od wartości przełożenia przekładnie mechaniczne dzieli się na dwa rodzaje:
13666 page03 (20) my w całość I umieszczamy na niej model tak by część 28 znalazła się na wysok
108 Proteomika i metabolomika10.2. Aparatura Spektrometry ramanowskie dzielą się na dwa podstawowe t
G my w całość i umieszczamy na niej model tak by część 28 znalazta się na wysokości wręgu W7 31
IMAG0341 Spiny protonów w zewnętrznym polu magnetycznym ustaw iają się na dwa sposoby względem linii
IMAG0708 (4) zatem z góry określony, lecz opiera się na wynikach osiąganych w terapii, stąd tel licz
Schemat zmiękczania wody przez wymianę jonową w układzie równoległym. Wodę dzieli się na dwa strumie
37 A. Periodyzacja systemu politycznego II RP II Rzeczpospolita dzieli się na dwa okresy formy ustro
146 Kinga Bauer Rachunkowość dzieli się na dwa segmenty - rachunkowość finansową i zarządczą. W opar
Wynika z tego, że jądra ciężkie (o małej energii wiązania na nukleon) rozpadają się na dwa jądra o m
92 (126) Proces suszenia słodu w suszarni dzieli się na dwa zasadnicze etapy: PODSUSZANIE czyli więd
więcej podobnych podstron