272

Cl(M III- Pod»lav*> makroekonomii

Rozd/ial 9. I>ctrrminanl> dochodu n»rixltf»r*o. Analiza krótkookrrwiwu

273

5' =-4+0,2 y.    (9.38)

Czytelnik może się zastanowić nad tym. jak powyższa zmiana funkcji oszczep ności wpływa na zmianę konkretnej postaci funkcji konsumpcji. Jak widać n* rysunku 9.12. przesunięcie do góry funkcji oszczędności implikuje ustalenie się nowej równowagi w punkcie E' przy Y = 70. Wzrost oszczędności autonomicznych o 6 (co jest równoznaczne ze spadkiem autonomicznych wydatków konsumpćyj. nych o 6) spowodował zatem spadek dochodu narodowego o 30 (mnożnik wy nosi 5). Należy więc stwierdzić, że na gruncie makroekonomii kcyncsistowskiej oszczę. dzanie wpływa negatywnie na dochód narodowy.

9.6. Równowaga w rozwiniętym modelu gospodarki

Rozważaliśmy do tej pory model gospodarki przy wysoce upraszczających założeniach. Uproszczenie polegało na pomijaniu w analizie państwa oraz handlu zagranicznego. Teraz przybliżymy nieco nasz model do rzeczywistości, odrzucając w analizie te upraszczające założenia. Ponieważ koncentrujemy uwagę na problemach warunków równowagi oraz mnożników, których podstawowe idee /ostały już zaprezentowane, potraktujemy tę analizę w sposób bardzo syntetyczny, w większej niż do tej pory mierze posługując się językiem algebry-

Rozpocznijmy od włączenia do naszej analizy państwa, utrzymując założenie gospodarki zamkniętej. Uwzględnienie państwa w analizie równowagi na rynku towarów implikuje konieczność dokonania pewnych zmian w dotychczasowych założeniach. Po pierwsze, należy włączyć wydatki państwowe (G) do elementów składowych agregatowego popytu, który w tej sytuacji będzie sumą C+l+G. Po drugie, należy uwzględnić podatki (7~) wpłacane do budżetu państwa oraz transfery przepływające z budżetu do gospodarstw domowych. Załóżmy, że transfery są równe zeru. a podatki składają się tylko z podatków bezpośrednich (pomijamy podatki pośrednie, np. VAT). W tej sytuacji dochody gospodarstw domowych mogą być przeznaczone na wydatki konsumpcyjne, oszczędności i podatki. Po trzecie, skoro uwzględniamy w analizie podatki, to trzeba dokonać zmiany zmiennej objaśniającej w funkcji konsumpcji, zastępując dochód przed opodatkowaniem (T). dochodem do dyspozycji (Vj), który jest mniejszy od tego pierwszego o podatki (a więc Y_t = Y-T).

Biorąc pod uwagę powyższe zmiany, podstawowy warunek równowagi ^na rynku towarów w gospodarce zamkniętej można zapisać następująco:

K = C+l+G.    (9.39)

Z równania tego wynika, że równowaga występuje wówczas, gdy łączne zamierzone wydatki konsumpcyjne, inwestycyjne i rządowe są równe wytworzonemu dochodowi narodowemu. Uwzględniając sposób wykorzystania dochodu, warunek ten można również przedstawić następująco:

albo

C+I+G = C+S + T I+G = S+T.

(9.40)

ł Warunkiem równowagi jest zatem, aby suma zamierzonych wydatków inwes-jyęyjnych > wydatków rządowych była równa sumie zamierzonych oszczędności

Określmy bliżej poziom dochodu narodowego w stanic równowagi, przyjmując Hpp_Ującc założenia dotyczące kształtowania się elementów agregatowego popy**

C = C_t+k,tYj,

Yj = Y-T,

t- r.+/y. / = /..

G = G„

(9.41)

gdzie: r - stopa opodatkowania: T_t \G.~ autonomiczne podatki i autonomiczne wydatki rządowe. Równanie (9.39) ma w tej sytuacji postać:

y = C+*_ltK,+/.+G,.

Dokonując odpowiednich przekształceń, otrzymujemy kolejno:

Y    = C_t+k,_k(Y-T)+l,+G_t.

Y    = C.+k,_t[Y-(T_t+iY))+l,+G..

Y    = C.+*,* | Y-T_t-tY)+I, + G„

Y    = C,+ku Y-ku T. - k,_K t Y+1.+G„ t -.Plzeksztalcając to równanie, otrzymujemy:

Y-k,_K Y+k_lt t Y = C.-kuT. + l. + G..

Y( 1 -ku +k,_K i) = C_t-ku Ts +/,+G«.

Y-, , ' ■    (C.-k„T.+L+G.).

1 -ku+ku ■ l

(9.42)

(9.43)

1

(Cs-kuT.+ls+Gs).

(9.44)

f Możemy teraz wyznaczyć mnożnikowe zmiany dochodu narodowego wywo-|ane zmianą wydatków autonomicznych, korzystając z takiego samego podejścia M w równaniu (9.30). Przy założeniu zmiany autonomicznych wydatków inwes-toyjnych mamy wówczas: