2 (2558)
i kulturą „wyższą” czy „uczoną” można znaleźć w tym okresie w pismach Herdera (Burkę, 1978, s. 8).
Przeciwstawne implikacje związane z historią idei kultury popularnej zostały wyraźnie podkreślone przez Williamsa. Odnosząc się do przesunięcia perspektywy pomiędzy wiekiem XVIII i XIX pisze on:
To, co popularne było rozpatrywane z punktu widzenia ludu, a nie tych, którzy szukali poklasku lub władzy nad ludem. Wcześniejszy sens tego słowa był jednak ciągle aktualny. Kultura popularna była definiowana nie przez lud, lecz przez tych innych i ciągle mieści dwa starsze sensy: jako zawierająca pośledniejsze rodzaje dzieł (np. literatura popularna, prasa bulwarowa w odróżnieniu od wartościowej) oraz dzieła rozmyślnie szukające poklasku (dziennikarstwo popularne w odróżnieniu od demokratycznego, albo popularne rozrywki); obok bardziej współczesnego sensu czegoś, co jest łubiane przez masy, na który to sens w wielu przypadkach nakładały się sensy starsze. Dzisiejsze rozumienie kultury popularnej jako kultury rzeczywiście tworzonej przez ludzi dla samych siebie różni się od wszystkich tamtych sensów; jest ono często przenoszone w przeszłość jako odnoszące się do kultury ludowej, ale stanowi także istotny wkład doby nowoczesnej (Williams, 1976, s. 199).
Rozwój idei kultury popularnej wiąże ze sporami wokół jej znaczenia i interpretacji, które stają się widoczne w dyskusji nad kulturą masową. Trzy w szczególności, wzajemnie powiązane zasadnicze tematy czy argumenty znaleźć można w teoretycznych pracach o kulturze popularnej XX wieku1. Pierwszy z nich dotyczy tego, co lub kto określa kulturę popularną. Skąd kultura popularna pochodzi? Czy jest ona wytworem samych ludzi jako autonomiczny wyraz ich zainteresowań i sposobu doświadczania świata, czy została im narzucona odgórnie przez sprawujących władzę jako rodzaj społecznej kontroli? Czy kultura popularna narodziła się samoistnie czy też jest odpryskiem kultury elit, albo czy jest raczej wynikiem interakcji pomiędzy nimi? Drugi temat związany jest z wpływem komercjalizacji i industrializacji kultury popularnej. Czy rozwój kultury w formie towarów oznacza, że kryteria rynkowe dominują nad jakością, artyzmem, uczciwością i wymaganiami intelektualnymi? Czy coraz powszechniejszy rynek kultury popularnej gwarantuje jej prawdziwe powodzenie, ponieważ dostarcza towarów, których ludzie rzeczywiście pragną? Co jest ważniejsze w sytuacji, gdy kultura popularna wytwarzana jest przemysłowo i sprzedawana zgodnie z zasadami popytu i podaży — zysk czy jakość? Trzeci temat wiąże się z ideologiczną rolą kultury popularnej. Czy kultura ta indoktrynuje ludzi, zmusza ich do akceptowania i obstawania przy ideach i wartościach, które gwarantują stałą dominację bardziej uprzywilejowanych, umożliwiając w ten sposób tym ostatnim sprawowanie władzy? Czy jest może sprzeciwem i opozycją wobec dominującego porządku społecznego? Czy wyraża ona, choćby
w subtelny, niedostrzegalny i zamazany sposób opór przeciwko sprawującym władzę i podważenie panujących sposobów myślenia i działania?
Wszystko są to kwestie ciągle żywe w dzisiejszych studiach nad kulturą popularną, lecz stały się one też przedmiotem systematycznej i konkretnej uwagi w debatach nad kulturą masową, narastających stopniowo od lat dwudziestych2. Lata dwudzieste i trzydzieste są punktem zwrotnym w badaniach kultury popularnej. Upowszechnienie się kina i radia, masowa produkcja i konsumpcja kultury, narodziny faszyzmu i dojrzewanie demokracji liberalnych w społeczeństwach Zachodu — to wszystko odegrało swoją rolę w ustaleniu ram dyskusji o kulturze masowej3.
Fakt, że kultura stała się niemal całkowicie reprodukowalna dzięki rozwojowi technik produkcji przemysłowej, zrodził duże problemy dla tradycyjnych przekonań o roli kultury i sztuki w społeczeństwie (Benjamin, 1973). Kulturowe wytwory, takie jak filmy, nie były oczywiście tak masowo produkowane jak samochody, ponieważ relatywnie niewiele ich kopii musiało być zrobionych, by dotrzeć do masowej publiczności. Ale zastosowanie technik masowej produkcji przy robieniu filmów — taśm montażowych, jasno określonych wytworów, wyspecjalizowanego podziału pracy, dokładnej kontroli finansowej itd. oraz masowej rozrywki oferowanej przez kina oznaczało, iż wszystko to można postrzegać jak każdy inny rodzaj komercyjnej produkcji4. Dla wielu autorów, których będę przywoływał w tym rozdziale, znaczy to, że kulturowe produkty w rodzaju filmów nie mogą być sztuką, gdyż zatraciły aurę autentyczności i prawdziwości dzieł sztuki; nie mogą być także kulturą ludową z tego powodu, że nie są tworem ludu, nie mogą zatem odzwierciedlać i zaspokajać ich doświadczeń i zainteresowań.
Obok popularnej prasy, kino i radio były pierwszymi archetypowymi nowoczesnymi środkami masowego przekazu. Chociaż rodziły one obawy
0 komercjalizację kultury, budziły równie silny lęk co do możliwości stwarzanych przez nie reżimom politycznym (zwłaszcza, ale nie wyłącznie faszystowskim) w dziedzinie masowej propagandy. Istnienie wysoce skutecznych sposobów służących docieraniu do wielkiej liczby ludzi w społeczeństwach o scentralizowanych, totalitarnych systemach politycznych, wielu innych badaczy postrzegało jako jeszcze jeden, obok przymusu, sposób dalszego umacniania takich systemów i tłumienia demokratycznych alternatyw. Mass media w rodzaju radia i filmu przekazywały i wpajały oficjalną ideologię państwa faszystowskiego, ponieważ mogły być one centralnie kontrolowane i docierały do całej ludności. Nieobecność konkurencyjnych organizacji politycznych w społeczeństwach totalitarnych dostarczyła podstaw dla następującego rozumowania: mass media równały się masowej propagandzie, która równała się masowym represjom. Możliwość taka zaznaczyła się tak^^^S3^^(ch
1 świadomych próbach stworzenia w latach trzydziestki przez hitlerowską w Niemczech oficjalnej ideologii nazistowsl^ao^ffjj^jiją^i
we wszelkich dziedzinach kultury i sztuki oraz wyplen®m^^-l/to?®^y^|
iy
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
out0003 jpeg i kulturą „wyższą” czy „uczoną” można znaleźć w tym okresie w pismach Herdera (Burkę, 1
Wyrażenie: przymiotnik + rzeczownik P: Czy nie można jednak znaleźć zloteeo środka w tym względzie,
fizyka029 W M Budowa maszyn gr 6 i 7 Zadania 8 1. 1. Czy można znaleźć taki układ
page0207 197 stopień wiary. Czy można znaleźć jaką materyalną kombinacyę, któraby jej odpowiadała ?
DSC00115 (7) Również w tym czasie można znaleźć wzmiankę o polskiej ropie w kronikach Jana Dług
Zadanie 1.1. (0-1) Czy na każde z poniższych pytań można znaleźć odpowiedź w pierwszym akapicie teks
Zadanie 1.1* (0-1) Czy na każde z poniższych pytań można znaleźć odpowiedź w pierwszym akapicie teks
* r eirWlNM* *cnwłsr wn ści można znaleźć takie nazwiska jak Paul Di Anno czy Ross The Boss. Ni
klstidwa120 232 l. MOSZYŃSKI: KULTURA LUDOWA Odrzucając jednak wypadki niejasne czy nietypowe, można
10593 IMG37
prosumenckiej). Bieżące informacje w tym zakresie można znaleźć na stronie
3klszesz007 752 i. MOSZYŃSKI: KULTURA LUDOWA SŁOWIAN a jeszcze trudniej znaleźć by można dom, w któr
skanuj0037 (110) 74 Metody nauczania i wychowania (można zapytać, czy wszystko można głosować); w pr
Image33 (4) Nie działa hamulec. Nie mogę uruchomić samochodu. Przepraszam, czy tu można parkowa
więcej podobnych podstron