2 (2923)
28o Dodatek
już było powiedziane — ale gorzej. Odkrywa się bez ustanku nowe fakty, ale o odkrywaniu nowych prawd ogólnych mało słychać k
Po krytycznym jednak rozpatrzeniu tego naszego dziedzictwa socjologicznego pod kątem widzenia sprawdzianów indukcji naukowej, okazuje się, że jego wartość poznawcza jest daleko mniejsza, niż skłonni byliśmy mniemać z początku. Poziom jego jest wprawdzie nieco wyższy pod względem ostrożności w doborze faktów i w uogólnianiu niż poziom potocznej wiedzy praktyczno-społecznej, wyrażającej się w regułach życiowych zdrowego rozsądku’, przysłowiach, radach, pouczeniach itp., lecz typ logiczny pozostał ten sam. Ogólne twierdzenie indukcyjne dawniejszej socjologii nie ma uroszczeń do bezwzględnej ścisłości i całkowitej ważności; jest to uogólnienie empiryczne „przybliżone”, mające być ważnym tylko w odniesieniu do większości faktów pewnej klasy, nie do wszystkich faktów tej klasy bez wyjątku. Wprawdzie socjologowie, o ile się dało, starali się podpierać swe twierdzenia dedukcją z jakichś przesłanek zaczerpniętych z innych nauk1 2, lecz właściwe dowodzenie indukcyjne, czysto socjologiczne, ograniczało się do wyliczania jak największej ilości faktów zgodnych z danym twierdzeniem. Pakty sprzeczne były albo pomijane, albo uwzględniane przez sumiennych badaczy w charakterze wyjątków, nie pozornych, tj. tłumaczących się kombinacją uznanej ogólnej zasady z inną ogólną zasadą, lecz rzeczywistych, tj. tłumaczących się każdorazowo innym przypadkowym zbiegiem konkretnych okoliczności. Spencera Zasady socjologii. Westermarcka The Origin and Demlopment c-f the Morał Ideas. niedawno ogłoszona wielka praca Sumnera i Kellera Science oj Society są klasycznymi przykładami dzieł zbudowanych z tego typu uogólnień.
W dzisiejszej socjologii podniosły się wymagania doskonałości naukowej i rośnie niezadowolenie z dawniejszej nieścisłości i dowolności. Liczne są głosy wskazujące na potrzebę rewizji wszystkich dotychczasowych wyników, ponownego, daleko gruntowniejszego opracowania wszystkich, zbyt powierzchownie opracowanych zagadnień. Pozytywne próby rewizji w monografiach większych i mniejszych liczyć już można na setki, może na tysiące, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych. Niestety jednak droga obrana przez najbardziej zagorzałych rewizjonistów prowadzi wprawdzie naprzód, lecz bardzo niedaleko; możliwości postępu, jakie otwiera, są zbyt małe w stosunku do mozołów, jakich wymaga. Polega ona. ogólnie mówiąc, na nadawaniu empirycznym uogólnieniom dawnego typu większej obiektywnej pewności i określaniu stopnia ich przybliżenia. Przy dawniejszej metodzie wyliczania faktów można było z pewnością tylko udowodnić, że „niektóre £ są P”. Twierdząc, że „prawie wszystkie S są P” lub nawet tylko, że „większość S jest P”, socjolog, ściśle biorąc, stawiał hipotezę, której nie udowadniał jak należy. Udowodnić ją bowiem można tylko statystycznie, zliczając 5, które są P, i S, które nie są P, i porównu-
Niezwykle wdzięcznym zadaniem dla erudyty byłoby zebranie i krytyczna systematyzacja najważniejszych z tych rozproszonych wyników refleksji socjologicznej; oszczędziłoby to bardzo dużo pracy przyszłym badaczom, skierowałoby wysiłki naukowe do szukania nowych dróg i zapobiegałoby wielokrotnemu „odkrywaniu Ameryki” przez socjologów nie obeznanych z dziejami kultury umysłowej.
Zob. co o tej dedukcji mówi Franklin H. Gicldings w The Principlss oj Sociology, New York 1896.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
IMGp51 (5) się do powtarzania tego, co już było powiedziane w ostatnich dwu dniach lub wcześniej. Po
skanuj0028 Dlaczego nie należy kryć blachą Jak już było powiedziane para wodna po każdym nabożeństwi
powstaje w niej ciągle coś nowego, jest w niej postęp twórczy (to już było u Bergsona). Ale Whitehea
ko10 • Gofred • Ale zaś więcej już było Anglików Gwilma, młodszego syna królewskiego, Który wió
13939 ko10 • Gofred ♦ Ale zaś więcej już było Anglików Gwilma, młodszego syna królewskiego, Któ
"Ale to już było..." - choć chcieliby powrócić do Podhalanki i wciąż studiować w górskich
Obraz (97) W(całość) Już z tego, co było powiedziane powyżej, wnioskujemy, że ukształtowanie całości
obsoletki16 do szóstej, było ciężko. Ale już jest lepiej. A pamiętasz tego księdza, który chrzcił na
DSC?45 (2) 36 Fotografia niekoniecznie mówi, że coś już nie istnieje, ale na pewno mówi: to było.&nb
Basia już rozchyliła usta, żeby coś powiedzieć, ale on jej przerwał: -Wiesz co? Nie musisz mi się na
Image0048 BMP Po południu deszcz przestał padać. Na wycieczkę było już za późno, ale na podwórko moż
immuny pytania Pytań kilka, miejmy nadzieję, że właściwe Częściowo są z odpowiedziami W kilku nie wi
skanuj0069 Epoka piśmienna — doba śrcdniopolska 134 i uporządkował to, co już było w zwyczaju i prak
więcej podobnych podstron