336 (13)

336 Podstawy nawigaqi morskiej

Wiele instytutów badawczych na świecie od lal zajmuje się problemem optymalizacji trajektorii w żegludze oceanicznej. Różne programy badawcze ukierunkowane są na zmniejszenie uszkodzeń sztormowych, unikanie obszarów wysokiego falowania, badania parametrów falowania oraz stosowanie kryteriów optymalizacji żeglugi w aspekcie efektywności eksploatacji statków.

Rozwój badań dotyczy również metod predykcji dzielności morskiej, a więc zachowania się jednostek w warunkach silnych zakłóceń falowych na oceanie.

Najbardziej potrzebnym elementem, pozwalającym na uzyskanie znacznych efektów optymalizacji trajektorii, jest opis stanu morza w funkcji kierunkowego spektrum falowego. Ważna jest przy tym znajomość danych dotyczących wartości częstotliwości spektrum energetycznego fali w określonych kierunkach, dla określonych punktów obszarów oceanicznych. Znajomość elementów związanych z opisem dzielności morskiej seakeepingperformance), określanych programem komputerowym. stanowi podstawę do dalszych obliczeń elementów optymalizujących ruch jednostki na fali.

18.2. Postawienie problemu optymalizacji trajektorii

Ruch statku w środowisku oceanicznym związany jest z różnego rodzaju zakłóceniami działającymi na statek, wywołanymi przez wiatr, falę w iatrowa, martwą falę, prądy stale, w iatrowe, lody i mgły.

Przeciwności te, w pewnym okresie, są czynnikami zmniejszającymi efektywność eksploatacji, lecz przy ich odpowiednim wykorzystaniu mogą ją polepszyć. Celem optymalizacji trajektorii w żegludze oceanicznej jest rozwiązanie problemu wyboru najbardziej odpowiedniej strategicznie trasy w taki sposób, aby założone kryteria i cele jej realizacji do miejsca przeznaczenia były spełnione. Zadania optymalizacji trajektorii, uzyskiwane w eksploatacji statków handlowych, są następujące:

1. Przeciwdziałanie uszkodzeniom kadłuba, ładunku i wyposażenia; tu realizowane jako kryteria.

2. Efektywność nawigacyjna, czyli minimum kosztów, minimalny czas przejścia, minimum zużycia paliwa, utrzymanie statku w rozkładzie, planie rejsu - kryteria.

3. Wygoda pasażerów i załogi.

4. Optymalny czas poszukiwania i efektywność ratownictwa.

Bezpieczeństwo statku stanowi istotne ograniczenie sterowania w' programie optymalizacji.

Dokładny schemat zależności między' zadaniami, kryteriami i ograniczeniami planowania i realizacji trajektorii optymalnej pokazano na rysunku I8.I. W praktyce mogą pojawić się kryteria, które są wzajemnie przeciwstawne. W efekcie kryterium jest realizowane w stosunku do wieloaspektowego problemu optymalizacji.