470 471 (4)

ClfM III. Podstaw) makroekonomii

Ko/d/ial 18. Model IS-IM. PodłMMWMl* poili; ki e Iw mimicznej

nazywam)' krzywą IS. gdyż wyznacza takie kombinacje dochodu i stopy procentowej. które zapewniają równość inwestycji (/) i oszczędności (5).

Powstaje pytanie: jakie są charakterystyczne cechy krzywej IS? Można p_ró-bować odpowiedzieć na to pytanie na podstawie bliższej analizy równania (lx.6) - zachęcamy czytelników do podjęcia tego kroku. Chcemy jednak odpowiedzieć na to pytanie w odmienny sposób, a mianowicie na podstawie graficznego wy. prowadzenia krzywej IS. Sądzimy, że podejście to może być równic kształcące.

KjMinrk 18.2. Konstrukcja krzywej /S

Rysunek 18.2 przedstawia sposób graficznego wyprowadzenia krzywej IS. Zawiera on układ współrzędnych, który tym się tylko różni od normalnego układu, że na wszystkich osiach oddalających się od początku układu odkładamy wartości dodatnie.

Ćwiartka druga (kierunek odwrotny do ruchu wskazówek zegara) przedstawia krzywą ilustrującą funkcję inwestycji, która pokazuje, że inwestycje są malejącą funkcją stopy procentowej. Nachylenie tej krzywej zależy od parametru “ - ^lJ-wrażliwości inwestycji na zmiany stopy procentowej. Im ta wrażliwość jest większa, tym krzywa ilustrująca funkcję inwestycji jest bardziej plaska, gdyż przy' wyższym ^M’, określone zmiany stopy procentowej powodują większe zmiany poziomu inwestycji (warto zauważyć, że w przeciwieństwie do typowych ilustracji graficznych funkcji, tutaj zmienną zależną, tj. inwestycje, odkładamy na osi poziomej, a zmicn-jją niezależną, tj. stopę procentową - na osi pionowej). Krzywa jest bardziej stroma przy niższej wrażliwości. Warto zauważyć, że poziom inwestycji autonomicznych i wyznacza położenie tej krzywej. Gdy inwestycje autonomiczne rosną, krzywa jjustrująca funkcję inwestycji przesuwa się w lewo (oddalając się od początku układu), gdy zaś inwestycje autonomiczne spadają, krzywa przesuwa się w prawo, t Ćwiartka trzecia prezentuje graficznie warunek równowagi na rynku towarowym. tzn. równość planowanych inwestycji i oszczędności. Z początku układu wyprowadzona jest prosta pod kątem 45°. której właściwością jest to, że leżące na nic; punkty mają identyczną wartość na osi poziomej i osi pionowej. Linia 45° jest więc graficzną ilustracją równości inwestycji i oszczędności.

Ćwiartka czwarta pokazuje zależność oszczędności od poziomu dochodu lowcgo. Nachylenie krzywej ilustrującej funkcję oszczędności zależy od parametru (1 —Ar.*), tj. krańcowej skłonności do oszczędzania. Im skłonność do :dzania jest wyższa, tym krzywa jest bardziej stroma, gdyż przy wyższej [skłonności do oszczędzania określone zmiany dochodu Y pociągają za sobą większe zmiany oszczędności. Natomiast autonomiczne wydatki konsumpcyjne C., wyznaczają położenie tej krzywej. Spadek wydatków konsumpcyjnych C„ przesuwa krzywą w lewo. a ich wzrost - w prawo.

Rozpocznijmy konstruowanie krzywej IS od sytuacji, w której stopa procentowa wynosi r,. Z wykresu funkcji inwestycji odczytujemy, że poziom inwestycji przy stopie procentowej r, wynosi /_t. Aby na rynku towarowym wystąpiła równowaga. oszczędności muszą wynieść tyle samo co inwestycje, a więc S,. co odczytujemy z ćwiartki trzeciej posługując się linią 45°. W celu zapewnienia oszczędności na poziomic Si, dochód narodowy musi ukształtować się na poziomic Y\, co wynika z wykresu funkcji oszczędności w ćwiartce czwartej. Otrzymaliśmy w ten sposób punkt A w ćwiartce pierwszej, który można opisać przez określoną kombinację stopy procentowej i dochodu narodowego (ri. V'i). zapewniającą równowagę inwestycji i oszczędności. Jest to więc jeden z punktów leżących na krzywej IS. Gdyby jednak stopa procentowa ustaliła się na dosyć wysokim poziomie r_:. to inwestycje wyniosłyby tylko /_:. W celu zapewnienia równowagi, oszczędności musiałyby wynieść S_b co wymagałoby ustalenia się dochodu na poziomic Y_:. Otrzy mujemy w ten sposób punkt B. będący inną kombinacją stopy procentowej i dochodu narodowego (r_:. Y_:). ale kombinacją, która również zapewnia równowagę planowanych inwestycji i oszczędności. Gdybyśmy powyższą procedurę konstrukcyjną powtórzyli większą ilość razy dla różnych poziomów stopy procentowej, to Otrzymalibyśmy w konsekwencji zbiór punktów przedstawiający ch takie kombinacje ^r i Y, które zapewniają równowagę na rynku towarowym. Zbiór tych punktów tworzy właśnie krzywą IS.

Warto podkreślić, że krzywa IS nie jest zwykłym wykresem zależności stopy procentowej i dochodu narodowego. Pokazuje ona bowiem tylko takie kombinacje ^r i Y, które zapewniają równowagę popytu i podaży na rynku towarowym. Wynika Z niej. że równowaga na tym rynku może wystąpić przy różnych poziomach dochodu narodowego, o ile odpowiadają im określone poziomy stopy procentowej.