506 507 (3)

506 (Slfit III. Podstawą makroekonomii

tnijmy również, że państwo podejmuje ekspansywną politykę pieniężną. polegającą na zwiększeniu podaży pieniądza za pośrednictwem zakupów obligacji państwowych na otwartym rynku, dokonywanych przez bank centralny. W rezultacie takiej polityki obniża się stopa procentowa i wzrasta dochód narodowy. Załóżmy, że stopa procentowa obniża się do poziomu r,. dochód narodowy wzrasta do poziomu V,. a krzywa LM% przesuwa się do położenia LAfj (rys. 18.23). Nowy punkt krótkookresowej równowagi wewnętrznej (B) oznacza powstanie deficytu bilansu płatniczego. gdyż wyższy dochód narodowy powoduje zwiększenie importu, a niższa stopa procentowa wzmaga odpływy kapitału. Deficyt ten jest tym większy, im większa jest wrażliwość przepływów kapitału na zmiany stopy procentowej oraz im większa jest wrażliwość importu na zmiany dochodu narodowego. Pojawia się więc problem sterylizacji powstałego deficytu. Jeśli występują trudności ze sterylizacją (w istocie zazwyczaj tak jest na dłuższą metę), to albo podaż pieniądza spadnie (w rezultacie deficytu bilansu płatniczego) do początkowego poziomu, albo też trzeba przeprowadzić dewaluację, dzięki której na rysunku 18.23 krzywa BP₀ przesuwa <ię w prawo. Przy sztywnym kursie walutowym wchodzi w grę ta pierwsza możliwość*. Następuje więc spadek podaży pieniądza, co na rysunku 18.23 znajduje wyraz w przesunięciu krzywej LM_X w lewo. Likwidacja całego deficytu bilansu płatniczego wymaga przesunięcia krzywej LM\ do położenia LM Tak więc w systemie sztywnego kursu walutowego ekspansywna polityka pieniężna jest nieefektywna. Podobny charakter ma w tych warunkach również restry kcyjna polityka pieniężna.

18.7. Polityka fiskalna i monetarna w warunkach płynnego kursu walutowego

Rozważmy najpierw skutki polity ki fiskalnej. Efektywność tej polityki w sy> ternie płynnego kursu walutowego zależy w istotnej mierze od tego. czy krzywa bilansu płatniczego BP jest bardziej, czy też mniej wrażliwa na zmiany stopy procentowej niż krzywa LM. Gdy krzywa BP jest mniej wrażliwa na zmiany stopy procentowej od krzywej LM (krzywa BP jest bardziej stroma od krzywej LM). wtedy polityka fiskalna jest wysoce efektywna w oddziaływaniu na dochód narodowy. ponieważ zmiana kursu walutowego indukowana przez politykę fiskalną wzmacnia wpływ na rozmiary agregatowego popytu na towary. Przypadek ten pokazano na rysunku 18.24.

Załóżmy, że gospodarka znajduje się w sytuacji równowagi wewnętrznej i zewnętrznej. Na rysunku 18.24 ilustruje to punkt A. w którym przecinają się krzywe /So. LM i BP* Przyjmijmy, że w celu podniesienia dochodu narodowego (wynoszącego Y„) rząd podjął ekspansywną politykę fiskalną, co na rysunku znajduje

W naszej analizie zalozvlt<m>. ze kurs walutowy »csl sztywny.

K>>un«k 18.24. Polityka lokalna w warunkach ptynncgo kurni walutowego: krzywa BP bardziej wronia od krzywej LM

OOCHOO narodowy

wyraz w przesunięciu krzywej lS_n w prawo do położenia /S,. Nowy punkt krótkookresowej równowagi wewnętrznej (przecięcie krzywych /$, i L\l) znajduje się poniżej krzywej BPo. więc przy istniejącym kursie walutowym powstaje deficyt bilansu płatniczego. Popyt na walutę krajową jest niższy od podaży na rynku walutowym, co prowadzi do spadku kursu walutowego (krzywa BPo przesuwa się w prawo). Spadek kursu walutowego zwiększa poziom agregatowego popytu na towary poprzez zwiększenie eksportu i zmniejszenie importu (zależność ta znana jest w literaturze pod nazwą efektu Marshalla-I^mcra). co na rysunku 18.24 znajduje wyraz w przesunięciu krzywej IS, w prawo. np. do położenia IS_:. Procesy te zachodzą tak długo, aż krzywe IS, LM i BP przetną się w jednym punkcie (na rys. 18.24 w punkcie B). Efektem ekspansywnej polityki fiskalnej jest stosunkowo duży wzrost dochodu narodowego (na rys. 18.24 z V_c do Y_:).

R>Minek 18.25. Polityka fiskalna w warunkach ptynnego kurni walutowego; krzywa BP bardziej placka od krzywej I.M

Polityka fiskalna jest mniej efektywna, gdy krzywa LM jest bardziej stroma od krzywej BP (rys. 18.25). Wówczas ekspansywna polityka fiskalna (krzywa IS i) sprawia, że przy istniejącym kursie walutowym pojawia się nadwyżka bilansu płatniczego (punkt przecięcia krzywych ISi i LM znajduje się bowiem powyżej krzywej BP₍,). Nadwyżka ta powoduje wzrost kursu walutowego (krzywa BP„ przesuwa się w lewo). Przy założeniu, że działa efekt Marshalla-Lcmcra. wzrost kursu