66 67

Każda „ludzka działalność” ma charakter sensowny, ma określone znaczenie dla podmiotu działającego. Formą istnienia dziecka w młodszym wieku szkolnym jest aktywność. Aktywność zaś jest jego naturalną istotą. Urzeczywistniają w swoistej twórczości, czyli w „wychodzeniu poza dostarczone informacje”. Swoistą formą „układania” się dziecka ze światem czy też otaczającą go rzeczywistością społeczno-przyrodniczą jest system znaków, mających dlań określone znaczenie. Tak więc samorealizacja, samourzeczywistnienie się „Osoby Dziecka”, dokonuje się w akcie aktywnego tworzenia określonych obiektów mających w sensie intencjonalnym dla niego wartość. To zaś z kolei w sensie subiektywnym uzasadnia tym samym sensowność jego udziału w procesie edukacyjnym. Brak możliwości samorealizacji własnej „Osoby” , kompensuje dziecko swoistymi „zachowaniami obronnymi” — bier- | nością, postawami adaptacyjnymi i konformistycznymi, apatią, frustracją, a także zachowaniami niszczycielskimi, destrukcyjnymi oraz postawą swoistej „ucieczki od świata zewnętrznego”.

Jest to, jak sądzę, w dużym skrócie „filozofia” współczesnej pedagogiki wczesnoszkolnej. Rzecz wymaga oczywiście odpowiedniego rozwijania, uzupełniania, wzbogacania nowymi informacjami, a także odpowiednich badań empirycznych wskazujących na możliwość i granice osiągania przez dziecko w młodszym wieku szkolnym aktualizacji w procesie edukacyjnym swojej „Osoby”.

Wspólnym, swoistym „wątkiem myślowym”, organizującym nieja ko całość rozważań było założenie: zrozumieć istotę edukacji począł kowej, a także istotne właściwości „metodologicznego podejścia" w procesie gromadzenia wiedzy. Pedagogika wczesnoszkolna, jeżeli ma być dyscypliną rzeczywiście naukową, nie może koncentrować swojej uwagi wokół badania skuteczności „określonych recept”, „dyrektyw metodycznych” itp., ale musi poddawać poważnej analizie wyjaśniającej zarówno rzeczywistość dostępną bezpośredniej obserwacji, jak i t/w „rzeczywistość wewnętrzną”, związaną z funkcjonowaniem w psychice ucznia znaków mających dlań określone znaczenie. Ten „kierunek myślenia” próbuje uwzględnić przygotowane opracowanie.

IV. PODSTAWY TEORETYCZNE EDUKACJI POCZĄTKOWEJ

I. WIELOZNACZNOŚĆ POJĘCIA „TEORIA”

Pojęcie „teorii” jest wieloznaczne. Różnie jest interpretowane w opracowaniach pedagogicznych. Dość często stanowi swoistą formę nobilitacji dla określonych stwierdzeń, które w świetle wymogów metodologicznych nie są teoriami.

W języku potocznym teoria bywa rozumiana jako przeciwieństwo praktyki. Określa się pewne stwierdzenia mianem „teorii”, a inne „praktyką”, nie mającą nic wspólnego z teorią. Jednym słowem

„teoria” jest w tym rozumieniu oderwana od rzeczywistości, jest swoistym założeniem utopijnym.

Innym sposobem pojmowania teorii w ujęciu potocznym jest próba przeciwstawienia pojęcia „teoria” pojęciu „empiria”. Przyjmuje się, że czymś innym są badania doświadczalne, empiryczne, a czymś innym operacje poznawcze o charakterze teoretycznym. Tego typu swoiste przeciwstawianie, często implicite, wiedzy empirycznej czynnościom teoretycznym można spotkać w wielu publikacjach pedagogicznych, zawierających mniej lub bardziej udane opisy doświadczeń. Brakuje w nich natomiast tego, co istotnie ważne dla teorii naukowej — analizy wyjaśniającej stwierdzonych w badaniach empirycznych faktów.

Potoczne rozumienie „teorii” można również napotkać w próbie przeciwstawienia teorii faktom konkretnym. Mówi się niejednokrotnie, ■f trzeba wyłącznie lub prawie wyłącznie opisywać fakty konkretne. W innym bowiem przypadku może to doprowadzić do tworzenia iibstrakcyjnej nauki, oderwanej od konkretów, a zatem funkcjonującej w próżni”.

W wielu opracowaniach pedagogicznych, wykorzystywanych przez pedagogikę wczesnoszkolną czy też raczej metodykę nauczania począt-

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Systemy społeczne Pojęcie systemu społecznego ma zasadnicze znaczenie dla zrozumienia charakteru byt
Analiza wymiarowa Każda wielkość fizyczna21 X ma określony wymiar, który oznacza jej fizyczną
66 67 t [s] <as) Na wykresie przedstawiona jest zależność szybkości od czasu dla ruchu jednoj sl.
Wady miasta centralnego -€b- 1.    Ceny ziemi i budynków, co ma szczególne znaczenie
IMGd34 Własności wody Ciepło właściwe •Wysokie ciepło właściwe wody ma duże znaczenie dla organizmów
Instrukcja obslugi COLT CZ5 58 Akumulator MMMO Sua akumulatora ma zasadnicze znaczenie dla łatwości
K ?jna DIALEKTY POLSKIE77 17 materia! będący odbiciem cech dialektalnych w piśmiennictwie staropolsk
eko2 3 25.    Jak może kształtować się zakres tolerancji i jakie ma to znaczenie dla
7. Analiza ilościowa Termin „analiza ilościowa” ma różne znaczenie dla różnych analityków. Kiedyś,
RYSZARD RADZIEJEWSKI tów i systemów infrastruktur) , która ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa
Art. 8 K ma szczególne znaczenie dla procesu. Art. 8. 1.    Konstytucja jest najwyższ
ma obrzymie znaczenie dla wytrzymałości konstrukcji. Pod uwagę należy wsiąść utwory zwietrzelinowe,

więcej podobnych podstron