6 (117)

86 PRAGMATYKA

Że zmiana taka wcale nie jest jedynym rozwiązaniem, gdy od stopnia oficjalnego stosowanego okolicznościowo w polszczyźnie istnieje tylko jedno przejście - do formy intymnej, nieoficjalnej, albo przez powrót do niej, albo przez nawiązanie stosunku na ty¹, dowodzą inne języki. Np. w języku niemieckim, gdzie odpowiednik zwrotu towarzysz

-    Genosse - łączy się z orzeczeniem w 2. os. l.p. - tytułujący się Genosse + 2. os. l.mn. (co wychodzi na ty) - towarzysze przechodzą po zebraniu partyjnym z powrotem na pan, jeśli nie są w ogóle na ty ze sobą w życiu prywatnym.

Szczególnie sztywną i stałą strukturę ma hierarchia przedstawicieli i „urzędników” kościoła. Ani nie ma tu możliwości używania tytułu z hierarchii (który zwykle jest dodatkiem uzupełniającym) jako zastępczej formy podstawowej (+ proboszczu! -dyrektorze! prezesie!), ani nie wolno mieszać tytułów, ani zastępować ich tytułami z innych „instytucji”. Zwrotem prymarnym, substytutem zaimka 2. os., jest zwrot ksiądz, w wołaczu proszę księdza, w zakonie brat, siostra, w funkcji wołacza obok możliwych bracie, siostro raczej zwroty proszę brata, proszę siostry. Dzieje się tak dlatego, że wszystkie wyrażenia skierowane do osoby duchownej lub zakonnej wymagają użycia orzeczenia w os. 3. l.p. Uzupełnienia dodatkowe są nazwami runkcji lub stopni w organizacji: ksiądz biskup II proboszcz II dziekan; siostra przełożona itd., lub tytułem naukowym, jeśli duchowny jest uprawniony do używania .ytułu: ksiądz profesor, ksiądz doktor itd.

Najważniejsza polska organizacja polityczna, PZPR, ma zgodnie z jej strukturą tylko jeden tytuł używalny w funkcji dodatku uzupełniającego: sekretarz. Sekretarz spełnia najistotniejsze funkcje w każdej jednostce partyjnej wszelkich stopni: od komitetu centralnego (/ sekretarz KC) przez KW (/ sekretarz KW) itd. do najniższej instytucji: POP (/ sekretarz POP). Tytuł sekretarz lub I sekretarz jest wobec tego jako jedyny wieloznacznym określeniem funkcji. Do sekretarza KC zwraca się więc tak samo, jak do sekretarza POP. Nie ma możliwości wyróżniania członka KC przez zwrot towarzyszu członku spośród innych członków PZPR. Można by demokratyczność tego zwyczaju językowego interpretować jako wyraz przewagi czynnika „integracji” nad czynnikiem „wpływ” (władza).

Przyjrzyjmy się dystrybucji omówionych form (tabela na s. 88-89).

Matryca ogranicza się do uogólnionego zobrazowania konwencji panujących w pokoleniu dziś dorosłym. Nie uwzględniam w niej różnic statusu społecznego wynikających z różnicy wieku między dorosłym, zwłaszcza seniorem, a dzieckiem lub przedstawicielem młodzieży przedmaturalnej. Brak w niej także nazw pokrewieństwa, których dystrybucja i użycie (składniowa konotacja) przypomina najbardziej składnię i dystrybucję zwrotu druh - druhna. Tzn. jako dodatek uzupełniający wystąpi tu najczęściej zdrobniała forma imienia oraz 2. os. l.p. orzeczenia (nie 2. os. l.mn., jak przy obywatelu, towarzyszu, i rzadko 3. os. l.p., jak przy panu, pani).

Interakcja społeczna między dorosłymi układa się według kryterium: jak oni się do siebie zwracają i jak realizują czynniki intymności, integracji i wpływu - w trzech zakresach. Poza tym sposoby zwracania się do rozmówcy też są w różnym stopniu zdeterminowane przez instytucje, a zwłaszcza ich wielkość.

Zakres pierwszy wydaje się pod względem relacji: instytucja i zwrot do odbiorcy

-    neutralny. Czynnikiem nacechowującym jest intymność. Dopuszcza ona 2. os. l.p.,

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Jakość: Reklama: Okazuje się, że woda z butelki wcale nie jest aż tak bogatym źródłem korzystny
IMG43 (4) 53 liberum arbitrium, jak Włosi i Francuzi. Mogliśmy się już uprzednio przekonać, że wcal
scandjvutmp16b01 105 skającego w nich zadowolenia, i mruczał, że mu to wcale nie na rękę. —  &
22871 literatura8 „Oresteja" wodził, że matka wcale nie jest rzeczywistym rodzicielem. Sąd, ni
lub dodatkowego w razie wątpliwości poczytuje się, że zmiana treści zobowiązania nie stanowi odnowie
rywala wyciągnął sprawę romansu z sekretarką. Okazało się, że ta sytuacja wcale nie zaszkodziła
CCI00119 Prosta nie znaczy banalnaTa serwetka jest kolejnym przykładem na to, że nietypowe połączeni
ZJAWISKA NATURY 6 7 LAT (48) Czy wiesz, że niebo tak naprawdę wcale nie jest niebieskie? W rzeczywis
Patologiczne zachowania studentów związane ze studiowaniem 319 wcale nie przygotowywali się do zajęć
ullman156 (2) J 18 5. JEŻYK BAZ DANYCH SOL Zauważmy, że w tym zapytaniu wcale nie ma klauzuli WHERE,
Moduł 8Sachsische Schweiz Czy wiesz, że... Szwajcaria Saksońska wcale nie leży w Szwajcarii? Warto j

więcej podobnych podstron