7

Rozdział XIII. Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa UE

lg.ii ■

c) informuje PE o rozwoju WPZiB, konsultuje z nim najważniejsze kwestie i podstawowe kierunki WPZiB oraz czuwa, by poglądy PE zostały należycie uwzględnione (art. 21 TUE);

d) zwołuje, w przypadkach wymagających szybkiej decyzji, nadzwyczajne posiedzenie Rady (art. 22 ust. 2 TUE). Prezydencja zwołuje je z inicjatywy własnej lub na żądanie KE bądź państwa członkowskiego;

e) negocjuje, na podstawie upoważnienia udzielonego przez Radę, umowy międzynarodowe konieczne do realizacji WPZiB (art. 24 ust. 1 TUE). Umowy takie są zawierane przez Radę na podstawie zalecenia Prezydencji.

Struktura. Prezydencja UE funkcjonuje w oparciu o Radę UE. Oznacza to, że

podobnie jak w Radzie UE (art. 203 TWE), Prezydencja w Radzie Europejskiej zmienia się co 6 miesięcy i jest obejmowana przez kolejne państwo członkowskie wg ustalonego porządku. Ponieważ to Prezydencja reprezentowała jak dotąd UE w sprawach WPZiB, stąd „centrum aktywności WPZiB leży raczej w stolicy państwa sprawującego Prezydencję aniżeli w Brukseli". Konsekwencją tego stanu był fakt, że, przy braku dostatecznie rozbudowanych unijnych struktur administracyjnych, znaczna część zadań związanych z realizacją WPZiB była wykonywana przez urzędników państwa członkowskiego - aktualnego przewodniczącego Rady. Inną wadą Prezydencji był przyjęty system rotacji.. Zmiany przewodniczącego co pół roku mogły powodować „brak kontynuacji i niski szczebel przejrzystości".

Próbą przeciwdziałania temu zjawisku była tzw. Trójka. Jej geneza sięga czasów EWP, gdyż powołano ją na podstawie tzw. Raportu Londyńskiego z 1981 r. W świetle Traktatu z Maastricht (art. J.5 ust. 3) tworzyli ją: państwo poprzednio sprawujące Prezydencję, obecny przewodniczący i przyszły. Poprzednik i następca wspomagali aktualną Prezydencję w wykonywaniu jej zadań. Traktat z Amsterdamu zreformował system Trójki, gdyż zgodnie z art. 18 ust. 4 TUE Prezydencja jest wspierana, w miarę potrzeby, w wykonywaniu swoich zadań przez państwo członkowskie, które w następnej kolejności przejmie Prezydencję. Do czasu wejścia w życie TL w skład tego ciała wchodziły więc: państwo sprawujące aktualnie Prezydencję, Wysoki Przedstawiciel ds. WPZiB oraz, z ramienia KE, komisarz ds. stosunków zewnętrznych i europejskiej polityki sąsiedztwa, wspierani, jeżeli jest to wskazane, przez kolejną Prezydencję UE.

Zmiany w TL. Traktat z Lizbony odchodzi od modelu reprezentacji UE w spra-vvachJA/PZ.iB przez, państwo sprawujące Prezydencję, tworząc urząd przewodniczącego Rady Europejskiej (nowy art. 9b TUE).

^.rlf

Będzie to osoba fizyczna, wybierana przez samą Radę Europejską większością kwalifikowaną na okres dwóch i pół roku (mandat przewodniczącego jest jednokrotnie odna-_; wialnyUKompetencje przewodniczącego przeniesione zostały na ów jednoosobowy organ. Zgodnie z art. 9b ust. 6 TUE w wersji TL: „Przewodniczący Rady Europejskiej zapewnia na swoim poziomie oraz w zakresie swojej właściwości reprezentację Unii na zewnątrz w sprawach dotyczących wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, bez uszczerbku dla uprawnień wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. Przewodniczący Rady Europejskiej' nie może sprawować krajowej funkcji publicznej". Według art. 13 ust. 1 TUE ₍Jeże]i wymaga tego sytuacja międzynarodowa, przewodniczący Rady Europejskiej zwołuje nadzwyczajne posiedzenie Rady Europejskiej

w celu określenia strategicznych kierunków polityki Unii w obliczu takiej sytuacji.".

■ ...

W świetle TL ulegnie całkowitej zmianie pozycja gruntownie zreformowanego urzędu przewodniczącego. Pozostanie on w sferze polityki zagranicznej i bezpieczeństwa-organem pomocniczym,"gdyż ciężar prowadzenia tej polityki złożono na Wysokiego przedstawiciela ds. zipb oraz na same państwa.członkowskie UE. Może tu jednak zaistnieć potencjalne pole konfliktu kompetencyjnego pomiędzy Wysokim przedstawicielem a przewodniczącym Rady Europejskiej, gdyż oba organy mają zapewniać reprezentację Unii na zewnątrz (aczkolwiek ciężar tej reprezentacji został złożony głównie na Wysokiego przedstawiciela). .....' ...... .

VI. Sekretarz Generalny Rady/Wysoki Przedstawiciel ds. WPZiB

Stanowisko Wysokiego Przedstawiciela ds. WPZiB utworzył TA w 1997 r., dodając dotychczasowemu Sekretarzowi Generalnemu Rady UE nową funkcję. W TK planowano stworzenie urzędu Ministra Spraw Zagranicznych UE, jednak, z powodu tego, że za bardzo kojarzył się on z państwem, w TL zrezygnowano z tego pomysłu. Traktat z Lizbony zmienił jednak nazwę i charakter omawianej instytucji, określanej odtąd jako Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.

Zgodnie z art. 26 TUE w wersji TN Sekretarz Generalny Rady, Wysoki Przedstawiciel do Spraw WPZiB, wspomaga Radę w sprawach objętych WPZiB, zwłaszcza przyczyniając się do formułowania, opracowania i wprowadzania w życie decyzji politycznych, a w stosownych przypadkach, działając w imieniu Rady i na zlecenie Prezydencji, prowadzi dialog polityczny za stronami trzecimi. Artykuł 18 ust. 3 TUE zobowiązuje Wysokiego Przedstawiciela do wspomagania Prezydencji w zakresie WPZiB, zaś art. 27d TUE nakłada na niego obowiązek zapewnienia, by PE i wszyscy członkowie Rady byli poinformowani o realizacji wzmocnionej współpracy w dziedzinie WPZiB. Ponadto, w przypadku zaistnienia kryzysu międzynarodowego, Wysoki Przedstawiciel może, na prośbę Rady, przewodniczyć posiedzeniom KPB.

Struktura. Wysoki Przedstawiciel ds. WPZiB jest organem jednoosobowym. Niemniej swoje zadania wykonuje za pomocą struktury administracyjnej Sekretariatu Generalnego Rady, na którego czele stoi. W jego ramach funkcjonuje Dyrekcja Generalna E-Zewnętrzne stosunki gospodarcze, Sprawy Polityczno-Wojskowe (Directoriate General E-Exlenial ecoiwntic relations, Politico-bAilitary Affairs). Istnieje także stanowisko Zastępcy Dyrektora Generalnego ds. EPBiO.

W skład Dyrekcji Generalnej E wchodzą podlegle jednostki organizacyjne, z których część ma charakter funkcjonalny, a część terytorialny, odpowiadając za poszczególne rejony świata. Poza strukturami Dyrekcji Generalnej E, w Sekretariacie Generalnym Rady znajdują się również inne jednostki organizacyjne, w których gestii leżą zagadnienia związane z WPZiB. Wymienić wśród nich należy: a) Urząd Osobisty (Privnte Office) Sekretarza Generalnego/Wysokiego Przedstawiciela. W jego skład wchodzi m.in. Koordynator UE ds. walki z terroryzmem oraz osobiści przedstawiciele Sekretarza Generalnego/Wysokiego Przedstawiciela ds. nieproliferacji i praw człowieka; b) Służbę Prawną (Legał Sernice) Sekretariatu Generalnego Rady, której trzeci zespól tematyczny odpowiada m.in. za sprawy WPZiB (Team 111 - Extenial relations (ind ud i ng CFSP, deoelopment coopemtion, ACP, all qu-