8

286 Struktura i specyfika wiedzy socjologicznej

Warto przypomnieć, że każda skala może być traktowana jako zespół (bateria) wskaźników mierzonej zmiennej i w związku z tym w stosunku do skal można także odnieść pojęcia mocy zawierania, mocy odrzucania oraz mocy rozdzielczej. Jest to przydatne przy analizie trafności skali. Można tu wyróżnić pięć sytuacji modelowych:

A. Moc rozdzielcza skali wynosi zero (tym samym moc zawierania i odrzucania wynosi także zero). Oznacza to, że skala (zespół wskaźników) oraz mierzona zmienna (zespół indikatów) nie pokrywają się zupełnie. Graficznie wygląda to następująco:

Sytuacja taka pojawia się dosyć rzadko. Na ogół występuje jedna z trzech następnych sytuacji.

B. Skala i mierzona zmienna pokrywają się częściowo. Wszystkie trzy wartości (odrzucania, zawierania i rozdzielcza) zawierają się w granicach 0-1, nie osiągając skrajnych wartości.

Jest to sytuacja najczęściej pojawiająca się w pomiarach zjawisk społecznych.

C. Skala mierzy tylko badaną zmienną, ale nie całą zmienną. Trafność takiej skali jest wysoka, jednak część zmiennej pozostaje poza pomiarem. Moc odrzucania takiej skali wynosi 1, natomiast moc zawierania i moc rozdzielcza są mniejsze od 1.

D. Skala obejmuje całą mierzoną zmienną, ale mierzy również inne własności (zmienne). Moc zawierania skali równa się wtedy 1, ale moc odrzucania i moc rozdzielcza osiągają wartości niższe.    \

E. Wreszcie ostatnia sytuacja obrazuje idealne warunki pomiaru i idealną skalę. Jej moc rozdzielcza równa się jedności, co oznacza, że pozostałe dwie wartości także wynoszą 1. Skala i mierzona zmienna pokrywają się całkowicie.

Niestety, w naukach społecznych, zwłaszcza przy pomiarze cech psychicznych, zbudowanie skali o takich własnościach jest na razie niespełnionym ideałem (oczywiście za wyjątkiem sytuacji, gdy skala jest zespołem wskaźników definicyjnych). Większość istniejących skal posiada zakres trafności zbliżony do którejś z sytuacji B - D.

W rzeczywistości problem trafności skali jest jeszcze bardziej złożony. Po pierwsze, skale są zespołami wskaźników o różnym charakterze (empirycz-no-integracyjno-definicyjnym), po drugie na ogół każdy z tych wskaźników (każda pozycja skali) posiada różny stopień trafności w stosunku do mierzonej zmiennej.

Trafność skali można sprawdzać następująco:

A.    Poprzez logiczną (teoretyczną) analizę skali. Jest to odwoływanie się do wcześniejszej wiedzy oraz założeń teoretycznych u podstaw budowy skali. Ten typ analizy trafności nazywany jest często analizą zdroworozsądkową, gdyż polega na nawiązywaniu do codziennych sytuacji. (Jeżeli ktoś nie lubi Murzynów, to z pewnością nie zgodzi się, aby ktoś z jego rodziny zawarł związek małżeński z Murzynem). Wnioskowanie takie jest - jak wiadomo - bardzo często zawodne. Także analiza teoretyczna i logiczna bywa zawodna. Dlatego logiczna ocena trafności, choć stosowana w analizie wszystkich niemal skal, nie może wystarczać i powinna być uzupełniona którąś z empirycznych technik oceny trafności.

B.    Poprzez opinie sędziów. Jest to rozszerzenie analizy logicznej. Przyjmuje się, że zgodna ocena kilku osób jest częściej prawdziwa niż ocena

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
284    Struktura i specyfika wiedzy socjologicznej powinny być ze sobą skorelowane, b
o Struktura i specyfika wiedzy socjologicznej jest?...). Mieszanie różnych form (np. twierdzeń i pyt
282 Struktura i specyfika wiedzy socjologicznej 5.    Eliminacja zniekształceń
274 Struktura i specyfika wiedzy socjologicznej nurtów stosowane. Zwłaszcza metodologia marksistowsk
288    Struktura i specyfika wiedzy socjologicznej jednej osoby. Jednakże takie rozum
278 Struktura i specyfika wiedzy socjologicznej Z drugiej jednak strony - są to już zagadnienia bard
76 Struktura i specyfika wiedzy socjologicznej nich strukturą tworzą system pomiarowy. System pomiar
KONCEPCJA USŁUGI w ujęciu marketingowym opiera się na założeniu, że każda usługa może być wykreowana
IMG?07 w*w ze sobą. żc mogą być traktowane jako dwa bieguny jednego wymiaru Efektem silnej ujemnej k
CCI00104 (2) być zmieniona na tyle, że wyodrębniająca się dziedzina może być traktowana jako samodzi
które świadczą o tym, że jednak prawo wspólnotowe nie może być traktowane jako część prawa
page0417 413 byt najdoskonalszy, musiałby stwarzać rzeczy najdoskonalsze,, warto przypomnieć, że Lei
226 Z ŻYCIA SBP Warto przypomnieć, że od grudnia 1994 r. działa Komitet Redakcyjny serii Propozycje
Untitled6(3) Może warto przypomnieć, że tak widziane prekursorst Keynesa nic by]o wcale czymś osobli
P1100937 58 Halina Waszkielewicz Warto przypomnieć, że to właśnie od publikacji dwóch bajek w roku 1

więcej podobnych podstron