90 91 (16)

90 URAZY I USZKODZENIA SPORTOWE

Okres dystroficzny i zanikowy

W tych fazach choroby wskazane są zabiegi wywołujące przekrwienie -okłady parafinowe, naświetlania lampą Sollux, kąpiele borowinowe, diatermia krótkofalowa, prądy diadynamiczne itp.

Masaż ręki i palców jest przeciwwskazany, gdyż wzmaga kurcz włośni-czek i upośledza ukrwienie kończyny!

Jak tylko można likwiduje się ogniska i zmiany zapalne oraz alergiczne, usuwa blizny, nerwiaki itp.

Bóle barku spowodowane patologią ortopedyczną

Pomijając anomalie wrodzone kośćca (rzadkie) i guzy oraz zmiany guzopo-chodne, najczęściej w grę wchodzą następstwa urazów czyli źle wygojone złamania kości ramiennej, łopatki i obojczyka oraz zwichnięcia stawu ramiennego i stawu obojczykowo-barkowego.

Sprawy te nie nastręczają większych trudności diagnostycznych, zaś ich leczenie jest od lat ściśle zdefiniowane.

Szczególnym problemem diagnostycznym i terapeutycznym są zamknięte uszkodzenia i choroby tkanek miękkich przeto nimi się zajmiemy w niniejszym rozdziale.

Uwagi biomechaniczne

Biomechanika stawu ramiennego, przystosowanego do wielopłaszczyznowych ruchów obrotowych, jest nierozerwalnie związana ze stożkiem rotatorów (mm. nadgrzebieniowy, podgrzebieniowy, obły mniejszy i podłopatkowy). Mięśnie te tworzą szeroki kaptur ściśle spojony z torebką stawową, przyczepia-

Ryc. 2.20. Najczęstsze wrodzone przyczyny bolesnego barku: a - żebro szyjne; b - nieprawidłowy zrost złamanego obojczyka; c - anomalia I żebra.

jący się w okolicy szyjki anatomicznej kości ramiennej. Tak zwany krytyczny odcinek stożka stanowi ostatni centymetr ścięgna m. nadgrzebieniowego. Wypustki ścięgien mm. nadgrzebieniowego i podłopatkowego wchodzą w skład więzadła poprzecznego, zakrywającego rowek ścięgna m. dwugłowego w kości ramiennej. Błona maziowa wyściełająca staw ramienny ma dwie wypustki - łączące się z pochewką ścięgna m. dwugłowego ramienia - oraz kaletką podło-patkową, co umożliwia swobodny przepływ płynu maziowego. Od góry staw ramienny pokryty jest przez silne, płaskie więzadło kruczo-barkowe.

Ważny element w patologii stawu stanowi bursa subacromialis, położona pod mięśniem naramiennym od boku i więzadłem kruczo-barkowym od przodu oraz stożkiem rotatorów od tyłu. Kaletka ta pokrywa głowę kości ramiennej na kształt przekrzywionego beretu. Kaletka ta nie komunikuje się ze stawem, chyba, że ulega uszkodzeniu.

Należy przypomnieć, że w warunkach normy cienka kaletka podbarkowa ułatwia poślizg stożka rotatorów. Sumujące się mikrourazy z powodu wykonywania siłowych ruchów odwodzenia, przywodzenia i zginania ramienia działają szkodliwie na wszystkie tkanki miękkie zawarte w przestrzeni stawu podbar-kowego.

Za najbardziej szkodliwe ustawienie ramienia uważa się odwiedzenie pod kątem 90° (kiedy to nie dochodzi jeszcze do kompensacyjnego skręcenia łopatki, a w następstwie - do odbarczenia tkanek od ucisku przez wyrostek barkowy i więzadło kruczo-barkowe), przywiedzenie (ucisk przez wyrostek kruczy) oraz nagłe zgięcie ramienia ustawionego w pronacji (ucisk przez wyrostek barkowy, wyrostek kruczy oraz więzadło kruczo-barkowe).

Specyficzna budowa stawu ramiennego, niezwykle rozległy zakres ruchomości oraz stałe przeciążanie - szczególnie zaznaczone w sporcie, są przyczyną występowania przeciążeń i konfliktów, w które angażowane są - wyrostek barkowy, wyrostek kruczy, głowa kości ramiennej oraz stabilizacyjny układ więzadłowy stawu ramiennego i stawu barkowo-obojczykowego, staw barko-wo-obojczykowy, kaletki maziowe, ścięgna stożka rotatorów oraz ścięgno głowy długiej m. dwugłowego ramienia.

Historia naturalna zespołu bolesnego barku

Historia naturalnego zespołu bolesnego barku przebiega zazwyczaj w 3 stadiach:

Stadium I - zapalenie kaletki maziowej. Ból barku pojawia się w ustawieniach (pozycjach) konfliktu tkankowego - ucisku i podrażnienie kaletki maziowej.

Stadium II - zapalenie torebki stawowej i ścięgien. Ból występuje podczas pracy mięśni - stożek rotatorów, ścięgno głowy długiej m. dwugłowego ramienia. Ból pojawia się przy wykonywaniu czynności fizycznych, może występować także w nocy - ułożenie na chorym barku.