a3 (2)
310 XII. Profetyczna polityka. „Księgi” i „Pielgrzym”
świeciPrzejęzyczenia mają zazwyczaj motywację psychologiczną/' Jakżeż to wymowne, że hasło rzucone z Warszawy pod adresem Kosjan w r. 1831: „Za naszą wolność i waszą”, przekręcił Mickiewicz na: „Za naszą i waszą wolność” {VI, s. 93).
Gorącą apologią solidarności europejskiej jest artykuł O dążeniu ludów Europy. Czytamy tam: „Bo wszelkie prawdy polityczne, wszelkie uczucia narodowe, nie wprowadzone w życie, w obieg, nie rozlane, zamknięte w obrębach kraju lub miasteczka, są jak wody, które bez ujścia gniją lub wietrzeją” (VI, s. 112). A zatem poczucie ogólnoludzkiego braterstwa to nie coś, co trzeba w jakiś sposób z patriotyzmem pogodzić, ale konsekwencją tego patriotyzmu.
Wyprawy Zaliwskiego i bezansońska mogły wzbudzić w Mickiewiczu przekonanie, że jego idee już na emigracji owocują. A równocześnie wyprawy te przyniosły swoistą eliminację: najzapałniejszy element emigracji znalazł się teraz poza granicami Francji. W entuzjazmie dla uczestników tych wypraw okazał się Mickiewicz we Francji osamotniony. Jego programowy artykuł O ludziach rozsądnych i ludziach szalonych został wydrwiony i przez organ czartoryszczyków, „Feniksa”, i przez lewicowy „Pamiętnik Emigracji Polskiej”. Tak prawica, jak i lewicą emigracyjna zgodnie potępiły Mickiewiczowską politykę. / W swym pożegnalnym artykule „Pielgrzyma”, futurystycznym pastiszu, ogłoszonym jako artykuł „Gazety Województwa Szawelskiego” z r. 1899, Mickiewicz gorzko rozprawił się z emigracją. Młody wódz Pte-publiki Syberyjskiej wypytuje tam weterana walk wolnościowych i ongiś emigranta o ową legendarną emigrację. Dowiaduje się, że emigranci żyli w przykładnej zgodzie. Młody wódz dziwi się, dlaczego ta emigracja 'była tak milcząca, niepiśmienna. I dostaje następującą odpowiedź:
„Przekonaliśmy się — rzekł starzec — że mowa jest dowodem'niemocy działania, że gdyby człowiek był wszechmocny, nigdy by nie gadał i ludzie najpotężniejsi najmniej byli mowni” (VI, s. 149).
Trudno było wyraźniej powiedzieć, że straciło się wiarę w moc słowa pisanego. Artykuł ten pojawił się w „Pielgrzymie” z 28 czerwca./ W dziesięć dni później Mickiewicz był już w Bex przy łożu ciężko chorego Gałczyńskiego. Przebył poza Paryżem bez mała trzy miesiące.
XIII. Odwrót od profetyzmu i jego nawrót. „Pan Tadeusz” oraz „Zdania i uwagi”
Rozczarowany do emigracji i zawiedziony w swych nadziejach na przyszłość uciekł poeta od przygnębiającej rzeczywistości w przeszłość, w „kraj lat dziecinnych”. Zawdzięczamy tej ucieczce Pana Tadeusza.
Dzięki klasycznej już dziś książce Pigonia 1 jesteśmy dobrze zorientowani w dziejach powstawania poematu. Okazuje się, że mimo natłoku dorywczych ziajęć w pierwszych miesiącach pobytu w Paryżu, mimo wykończania przekładu Giaura, a portem, od liipca do września 1833 r., tłuczenia się po zajazdach Szwajcarii i Avignonu z dogorywającym Gar-czyńskim, poeta nie tylko że nie przerywa pracy nad Panem Tadeuszem, ale że poemat ten raz po raz rozrasta mu się ze skromnych początków w coraz to ambitniej planowane dzieło, i to rozrasta się niemal że żywiołowo. Sam autor, relacjonując w listach o kolejnych, coraz to szerzej zakrojonych wersjach, robi wrażenie człowieka zaskoczonego tym procesem. I wyczuwa się z owych listów, iż praca ta sprawia mu wielką satysfakcję.
Jakże daleko tu jesteśmy od świata eschatologicznych wizji, zapasów z Bogiem, heroicznie napiętej woli Dziadów części trzeciej i Ksiąg. Przeniesiono nas tu w środowisko zwykłych ludzi i w atmosferę codziennego ich życia. Narrator poematu oscyluje między dwiema postawami. Czasem ucharakteryzowany jest on na współpowietnika jego bohaterów, człowieka tychże horyzontów umysłowych, gawędzia-
S. Pigoń, „Pan TadeuszWzrost, wielkość i slaioa, Warszawa 1934.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
a1 (2) 306 XII. Profetyczna polityka. „Księgi” i „Pielgrzym” „W epoce najsilniejszego działania
.3 )TAL ^v?E7^**fg *?S?f5^l§Ry5fi fc* £±-*3£S“ SŚSs A^^Hr1,? fc> Xk ’ • SJj* 5 JS& 2
14p msm łBł¥«R 3£ je-5/0§fŁ}!1 &£50g. 6fe. **££ % 15gffl* «ltl4?JitW)5/0^ •
XII Kryzys w polityce Wydarzenie lub ciąg wydarzeń, które następują niespodziewanie i w konsekwencji
9 158 C) CZ] n U --4-1- -p CU -JL. 14/ W ( ^_1 rr odbn ] "-TT- U £=□ -~3
19984 scan0025 (11) S^±&»3 r *iV« £ Zfef O pi*F W ~ ((r ćfemd\ T=/« - $<j ‘
121 ‘9 1 8 •31^5347 366-^ę, *V -365. 4sg>*»a## 19 * V* * 310 -332
Rzuty monge a3 : (RZUTY MONGE’A) eh gdy: alJij, jej a z płaszczyzną /} położeniach jak na ry- ołoże
Rzuty monge a3 i MONGrE’A) § 12. Trzecia rzutnia — Transformacje 83 w sposób zaznaczony na rysunku
Rzuty monge a3 MONGE’A) prostą do czyznę do f.2lv-a v § 12. Trzecia rzutnia — Transformacje
Rzuty monge a3 104 2. RZUTY PROSTOKĄTNE NA DWIE I WIĘCEJ RZUTNI (RZUTY M0NSE1 szą
Rzuty monge a3 114 2. RZUTY PROSTOKĄTNE NA DWIE I WIĘCEJ RZUTNI (RZUTY MONGE i]
Rzuty monge a3 124 2. RZUTY PROSTOKĄTNE NA DWIE I WIĘCEJ RZUTNI (RZUTY MONGE’A
Rzuty monge a3 JTY MONGE’A) § 15. Przekroje, przebicia i przenikania wielościanów 135 nnkniemy rzut
Rzuty monge a 3 ŻUTY MONGE’A) § 15. Przekroje, przebicia i przenikania wielościanów 145 y (an. 54 i
Krzyżówki (173) Wpisz nazwy wyrazów ^Łj
więcej podobnych podstron