CCF20090610078

tolickiej pleroma, albo do ewangelicznej wybiórczości protestantyzmu. Chociaż, gdy spojrzymy na te dwa religijne układy uważniej, to w porównaniu z katolicyzmem protestantyzm można opisać w kategoriach rozległego kurczenia się wrzeczywistościzasięgn świętości. Aparat sakramentów zredukowano do minimum, a i nawet ten pozbawiono jego bardziej numino-tycznych cech. Misterium mszy całkowicie zanika. Mniej zwyczajowe^ misteria, nawet jeżeli nie odrzucono ich całkowicie, tracą całe realne znaczenie dla życia religijnego. Rozległa sieć orędownictwa, która jednoczy katolika w tym świecie ze świętymi i, co więcej, ze wszystkimi duszami zmarłych, także zanika. Protestantyzm zaprzestaje modlitw za zmarłych. Z pewnym uproszczeniem można powiedzieć, że protestantyzm pozbawił się w stopniu, w jakim to było możliwe, trzech najbardziej starodawnych i najpotężniejszych przymiotów towarzyszących świętości — tajemnicy, misterium i magii. Proces ten trafnie ujęto w wyrażeniu „odczarowywanie świata”¹⁷. Wierzący protestancki nie żyje już w świecie, który nieustannie przenikają święte istoty i siły. Rzeczywistość jest spolaryzowana na radykalnie transcendentną boskość i radykalnie „upadłą” ludzkość, która, ipso facto, jest pozbawiona świętych cech. Pomiędzy nimi rozpościera się całkowicie „naturalne” uniwersum, bezsprzecznie twór Boga, lecz samo w sobie pozbawione numinosum. Innymi słowy, radykalna transcendencja Boga staje przed uniwersum radykalnej immanencji, „zamknięcia się” na świętość. Mówiąc w kategoriach religijnych, świat staje się faktycznie bardzo samotny.

Katolik żyje w świecie, w którym komunikuje się z tym, co święte poprzez różne kanały — sakramenty Kościoła, orędownictwo świętych, powtarzające się objawienia tego, co „nadprzyrodzone” w misteriach — rozległa ciągłość pomiędzy tym, co widzialne i tym, co niewidzialne. Protestantyzm zniósł większość z tych pośrednictw. Przerwał ciągłość, przedął pępowinę pomiędzy niebem i ziemią i tym samym cofnął człowieka ku samemu sobie w historycznie bezprzykładny sposób. Nie ma potrzeby

¹⁷ Weber, „Entzauberung der Welt”.

mówić, iż nie było to jego intencją. To jedynie obnażyło świat boskości w celu podkreślenia porażającego majestatu transcendentnego Boga i jedynie doprowadziło człowieka do stanu całkowitej „upadłości” w celu uczynienia go otwartym na interwencję łaski wszechwładnego Boga, jedynego, prawdziwego misterium w protestanckim uniwersum. Jednakże poprzez to zawęził się stosunek człowieka do świętości, przybierając postać nadzwyczaj wąskiego kanału pośredniczącego, który nazywa się słowem Boga (nie utożsamianym z fundamentalistyczną koncepcją Biblii, lecz raczej z jedyną w swoim rodzaju kompensacyjną czynnością łaski Boga — sola gratia, ujętą w wyznaniu luterańskim). Jak długo podtrzymywano wiarygodność tej koncepcji, tak długo sekularyzacja była skutecznie powstrzymywana, nawet jeżeli wszystkie jej składniki były już obecne w uniwersum protestanckim. Chociaż potrzebne było jedynie przecięcie tego wąskiego kanału pośrednictwa, aby dać upust sekularyzacji. Innymi słowy, gdy nic nie pozostaje „pomiędzy” radykalnie transcendentnym Bogiem i radykalnie immanentnym ludzkim światem, oprócz tego jednego kanału pośredniczącego, zanurzenie tego świata w niewiarygodności prowadzi do empirycznej rzeczywistości, w której faktycznie „Bóg umarł”. Rzeczy wisiość ta stała się więc podatna na systematyczną racjonalną penetrację, zarówno w myśli, jak i w działaniu, którą wiążemy ze współczesną nauką i technologią. Niebo pozbawione aniołów staje się otwarte na interwencję astronoma i, w końcu, astronauty. jMożna więc podkreślić, że protestantyzm służył jako historycznie istotny wslęp~3trsekulaiyzaęjTTme-zależnie od tego, jak ważne mogły być inne. czymiiiijj. "j

Jeżeli zaakceptuje się tę interpretację historycznego związku pomiędzy protestantyzmem i sekularyzacją (jak prawdopodobnie ma to miejsce dzisiaj w przypadku większości opinii naukowych), to .nasuwa się w sposób nieuchronny pytanie, czy i w jakim stopniu sekularyżująca moc prote-stantyzmu była novum, czy też raczej korzenie sekularyzacji tkwią we wcześniejszych elementach biblijnej tradycji. Twierdzimy, że właściwa jest ta druga odpowiedź, iż faktycznie korzenie sekularyzacji można znaleźć w najwcześniejszych dostępnych źródłach religii starożytnego

157

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
CCF20091001039 tif się stosować do zaproponowanej wyżdj kon-. wencji: gdy chodzi o .znak jako typ,
uzdrowienie9 HOMILIA: Dzięki homilii zostaje objaśnione przesłanie Ewangelii. Jest to moment, gdy p
Zabawa ruchowa do piosenki "Owoce w kompocie" (c.d. ze str. 6) "Spójrz na siebie moja
•• Proszę podać pasujący przymiotnik do podanego wyrazu tak, aby zaaynał się na tę samą
zmusza do nowego spojrzenia na tę politykę. W tak ujmowanej kulturze pojęcia tradycyjnej kultury wys
019 (14) Wstawiamy trzy palące się św iece do trzech cylindrów. Pierwszy z nich stawiamy bezpośredni
019 (14) Wstawiamy trzy palące się św iece do trzech cylindrów. Pierwszy z nich stawiamy bezpośredni
CCF20090105019 2R zwady, parady, klownady: bez ceny dla was - ja rzucam wam tę samą linę ratun
CCF20091202003 metodologicznych, albo do szkodliwego rozmnożenia pojęć teoretycznych [1 ]. Co więc
CCF20091202003 metodologicznych, albo do szkodliwego rozmnożenia pojęć teoretycznych [1]. Co więc m
Image168 należy wyjścia pamięci podzielić na grupy i dołączać do bramek I (S[ - St), albo do bramek
skanuj0015 (113) manin si«;. Przechodzi albo do pracy w folwarku stając się kowalem dworskim, albo p

więcej podobnych podstron