CCF20091012079

86 Biojurysprudencja. Podstawy prawa dla XXI wieku

i medycyny, to prawo jest inżynierem kontrolującym lokomotywę tego pociągu poruszającego się po torach wyznaczonych wespół przez etykę i religię.¹⁷

Wzajemne oddziaływanie bioetyki na prawo, a prawa na bioetykę polegać może na oddziaływaniu niemal niezauważalnym, wynikającym ze świadomości istnienia ich powiązań i pragnienia unikania błędów. W Stanach Zjednoczonych znaczenie prawa dla bioetyki podkreślane jest dużym zaufaniem Amerykanów do prawa jako środka rozwiązywania konfliktów. Jednakże ważną rolę w bioetyce przypisują prawu same jej problemy, zwykle na wskroś przeniknięte potrzebą rozstrzygnięć prawnych. Poleganie bioetyki na prawie przy ocenie problemów bioetycznych wykracza poza traktowanie prawa jako jedynie środka rozwiązywania konfliktów. Prawo, należąc do określonej kultury, tutaj kultury amerykańskiego common law, nasycone jest właściwymi mu wartościami wskazującymi kierunki oceny i rozwiązywania problemów bioetycznych. Prawo zajmuje się w zasadzie niemal wszystkimi sferami życia prywatnego i publicznego, natomiast bioetyka skupia swoją uwagę wokół fundamentalnych wyborów aksjologicznych, definiujących i warunkujących życie. Gdy prawo ma na uwadze uprawnienia, obowiązki i procedury ich realizacji, to bioetyka zmaga się z prawdziwymi dramatami narodzin, życia i śmierci, znanymi najlepiej biomedycynie. Dramaty znane biomedycynie pomagają humanizować chłodne ze swej istoty prawo z jego rachubami sprawiedliwości i słuszności.¹⁸ Bioetyka pozostaje w sferze teorii, którą biomedycyna zmuszona jest przekładać na język praktyki terapeutycznej w granicach określanych przez prawo. Dlatego już teraz należy upowszechnić w związku z tym określenie „bioprawo", występujące już w różnych językach: angielskim - biolaw, francuskim - bio-droit, włoskim - biodińtto, hiszpańskim - biojuridica.

Wyspecjalizowaną gałęzią prawa - bioprawa - regulującą również problemy bioetyki, jest prawo medyczne, które należy do najszybciej rozwijających się i najbardziej zróżnicowanych wewnętrznie gałęzi prawa. Swoje powstanie zawdzięcza ogromnemu rozwojowi w Stanach Zjednoczonych opieki zdrowotnej i badań medycznych datowanych od lat 60. XX wieku. Prawo medyczne przenika wiele gałęzi prawa, ale największe znaczenie, z natury rzeczy, posiada w prawie deliktów, karnym i cywilnym w związku ze skutkami złej niekiedy praktyki zawodowej (malpractice) medyków. Prawo

¹⁷ A. M. Capron, Law and Bioethics [w:] Encyclopedia ofBioethics, dz. cyt., vol. 3, s. 1369 i n.; Zarys bioetyki opracował m.in. H. T. Engelhardt, Jr., The Foundations ofBioethics, New York - Oxford 1996.

¹⁸ Ciekawe uwagi z tego zakresu sformułował M. Safjan, Sędzia i bioetyka, http://trybunal. gov./Wiadom/Komunikaty/20030210-referat.htm. Por. również C. Piciocchi, Bioethics and Law: Between Values and Rules, tekst dostępny w Internecie.