CCF20131021005

196 ROZDZIAŁ 11 System polityczny Wielkiej Brytanii

Sesję parlamentu kończy tzw. prorogacja odczytana z polecenia monarchy przez Lorda Kanclerza, w której królowa wyraża zgodę na uchwalone przez izby ustawy oraz określa datę zebrania się parlamentu na kolejną sesję.

W parlamencie brytyjskim obowiązuje zasada dyskontynuacji prac ustawodawczych. Jeżeli projekt ustawy nie został przyjęty w czasie danej sesji parlamentu, musi być wniesiony ponownie podczas kolejnej sesji. Kworum w izbie Gmin wynosi 40 posłów.

Obradom izby przewodniczy spiker. Jest on wybierany na pierwszej sesji nowo wybranego parlamentu przed wygłoszeniem mowy tronowej. Partia posiadająca większość w izbie ma pełną swobodę obsadzenia tego urzędu, ale jedynie wówczas, gdy nie zasiada w niej spiker poprzedniej kadencji. W praktyce utarł się zwyczaj ponownego wyboru spikera, który piastuje tę godność dopóty, dopóki jej nie złoży. Nie ma wymogu, aby spiker reprezentował partię większościową. Z urzędem spikera łączy się wymóg bezstronności i neutralności politycznej. Nie bierze on udziału w głosowaniu. W przypadku równego podziału głosów w trakcie głosowania w izbie, spiker zgodnie z konwenansem głosuje po stronie partii rządzącej. W trakcie przewodniczenia obradom izby spiker dokonuje wykładni zasad procedury parlamentarnej, decyduje o kolejności udzielania głosu, określa czy dany projekt ma charakter ustawy finansowej (a więc uchwalony z wyłączeniem Izby Lordów). Decyzje spikera ogłaszane publicznie stanowią precedensy, którymi kierują się jego następcę i członkowie izby. Zbierane są i z czasem mogą być formułowane jako zasady lub jako dawny zwyczaj.

Mechanizm funkcjonowania Izby Gmin dostosowany jest do podziału na partie rządzącą i partię opozycyjną. Znajduje to swoje odzwierciedlenie w specyficznych instytucjach i oryginalnych rozwiązaniach. Największa z partii opozycyjnych tzw. Opozycja Jej Królewskiej Mości stanowi legalną opozycję parlamentarną. Na podstawie przepisów ustawy lider Opozycji JKM otrzymuje obok diety poselskiej, wynagrodzenie ze skarbu państwa za pełnienie tej funkcji. Deputowani z partii opozycyjnej formułują tzw. gabinet cieni (Shadow Cabinet), czyli ekipę stanowiącą dla wyborców alternatywę personalną dla aktualnego gabinetu.

Inną instytucją znaną na terenie Izby Gmin, także związaną z podziałem na parne rządzącą i opozycyjną jest urząd tzw. whipa, czyli rzecznika dyscypliny partyjnej. Obie partie mają swoich rzeczników, których najważniejszymi obowiązkami są dbalość o przestrzeganie szczegółowego porządku obrad, zapewnienie przestrzegania dyscypliny partyjnej we frakcjach parlamentarnych, czy porozumiewanie >:e co do zachowań w reprezentacji parlamentarnej proporcji odpowiadających realnemu zachowaniu układu sił w izbie. Whip partii rządzącej jest odpowiedzialna przed premierem i liderem Izby Gmin oraz wchodzi w skład rządu. Najważniejszym jego obowiązkiem jest zapewnienie uzyskania większości podczas głosowana w izbie.

Z działalnością partii na terenie parlamentu związana jest funkcja lidera Izb* Gmin (Leader ofthe House of Commons). Jest on członkiem gabinetu i główny— jego zadaniem jest czuwanie nad realizacją rządowego programu prac ustawoda^ -czych. Ponadto wspólnie z liderem Opozycji JKM ustala program prac parlamentarnych.