DSC00425
Aby pojęciem błędu posługiwać się w praktyce, nie mnożąc przy tej okazji kolejnych błędów i nieporozumień, trzeba zbudować defini-cję o odpowiednim stopniu uogólnienia - właściwą dla sfery stosunków, w której problem błędu będzie występował. Ód przewidywanej sfery stosunków należy też wyjść, aby usystematyzować rodzaje bł|i dów i okoliczności ich powstawania.
W tym rozdziale zamierzam ograniczyć się do roztrząsania próbie* matyki błędu tylko w odniesieniu do takich obszarów ludzkiej aktyw* ności, jak rozwiązywanie konfliktów w sferze publicznej oraz prowa* dzenie negocjacji. Błędy popełnione w sferze prywatnej nie będą nas tu interesować, aczkolwiek istotne jest niekiedy rozróżnienie: kiedy negocjator pozostaje w błędzie, a kiedy z premedytacją posługuje się kłamstwem. Aby to rozstrzygnąć, trzeba poznać motywacje osoby mijającej się z prawdą, co bywa trudne i wymaga nieraz wkroczenia w cudzą sferę prywatną (choćby w celu kontroli wiarygodności zapewnień).
Konieczne jest też omówienie tu prawnej definicji błędu, błędu ca do faktu, co do prawa, pojęcia dobrej i złej wiary.
^^pjJESTBŁĄD
1. Błąd w sensie potocznym oznacza:
• niezgodność z określonymi regułami postępowania łub myślenia (błąd kierującego pojazdem, błąd ortograficzny, błąd polityczny, błąd w założeniu - jako wadliwa hipoteza itp$j; i*
• niezgodność wyniku z rzeczywistym stanem rzeczy (błąd rachunkowy, wadliwe wskazanie przyrządu pomiarowego, błędne odczy* tanie przez człowieka wskazań przyrządu i^lfftk:
• działanie subiektywnie oceniane jako niewłaściwe, nieetyczne, nieestetyczne;
• kłamstwo, fałsz, podstęp - w formie działania lub zaniechania. Błądzenie w sensie potocznym oznacza:
• świadome lub nieświadome mijanie się z prawdą bądź pożądanym stanem rzeczy;
• poszukiwanie właściwej drogi lub celu.
Błądzenie oznacza pewien stan rzeczy związany z aktywnością ocierającą się o błąd, podczas gdy sam błąd może być obiektywnym stanem rzeczy związanym z bezczynnością.
Błądzenie może być niekiedy rozumiane jako synonim błąkania się. Jeśli ktoś mówi, że jego kontrahent błąkał się w poszukiwaniu od*
biorców, może to oznaczać zarówno jeżdżenie z ofertą po kraju od fabryki do fabryki, jak też daremne dawanie ogłoszeń, bezpodstawne uleganie nadziejom na zbyt wyrobów i chwytanie się każdej szansy.*
Przyjmijmy, że błąd zachodzi wtedy, gdy postępowanie nie odpowiada celowi, do którego określony podmiot świadomie zmierza.
2. Nie należy wprowadzać potocznego pojęcia błędu tam, gdzie ma on znaczenie kwalifikowane, związane ściśle z daną dziedziną wiedzy, bo prowadzi to do nieporozumień i szkodliwych następstw (błąd przypadkowy, błąd systematyczny, błąd ustawienia, błąd zera i np. prądy błądzące).1 2 Przy okazji warto od razu podkreślić, że zawodne mogą być plany prowadzenia uzgodnień z pomocą ludzi prezentujących wiedzę ogólną tam, gdzie wchodzi już w rachubę wąska specjalizacja.
3. Błąd w działalności poznawczej zachodzi wtedy, gdy subiektywny obraz rzeczywistości nie odpowiada jej obiektywnemu stanowi. Coś uważane za prawdę jest fałszem, coś uważane za prawdziwe nie jest prawdziwe - i na odwrót. Fałszywy obraz rzeczywistości może dotyczyć rzeczy, faktów i związków między nimi także wtedy, gdy zaistniały one tylko w umyśle poznającego.
Wierne obserwowanie rzeczywistości, ale źle ukierunkowane i pomijające cechy istotne zjawiska, prowadzi do nieadekwatności ustaleń.
4. Konsekwencją błędów poznawczych (błędów myślenia i postrzegania) są błędy praktyczne, a wśród nich:
-^bierność,
-? nieekonomiczność działania,
- niezgodność środka lub metody działania z jego celem.
Iks miał złe informacje o niepokojach wśród załogi i postanowił poczekać z krytyką. Omylił się w swoich rachubach i krytyka spóźniona, choć słuszna, przysporzyła mu wiele goryczy.
Igrekowa jest proszona o protokołowanie ważnych narad, bo ma ładny charakter pisma. Wkłada maksimum energii w ujęcie dosłowne każdego zdania i nie nadąża za wypowiedziami mówców, a na późniejszą korektę za pomocą taśmy magnetofonowej nigdy nie ma czasu. W rezultacie kilkanaście procent wypowiedzianych słów umyka uwadze pilnej protokólantki, a to, co zdążyła zapisać, zawiera często powtórzenia, właściwe spontanicznym wypowiedziom. Wysiłek duży - efekty mizerne.
Zet pojechał do odległego miasta rozpoznać przyczyny konfliktu w pewnym środowisku zawodowym. Przez pośpiech ograniczył się jed-
Por. „Słownik języka polskiego”, PWN, Warszawa 1978, tom 1, s. 177-178.
Zob. „Encyklopedyczny słownik techniczny”, WNT, Warszawa 1968, s. 37.451,
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
skanuj0005 = A m2 R2STĘŻENIE NORMALNE W praktyce pojęciem gramorównoważnika posługuje się m.in. w ce
ekspert perswazji 2 4 Część 2 Założenia eksperta perswazji Aby móc dobrze posługiwać się wszystkimi
Geneza teorii ekonomii (2/3) Pojęciem „ekonomia” posługiwano się już w starożytnej Grecji, np. u Hom
20750 IMGd26 nam przez to czystą Miłość Siebie, aby tajemnica serca wznoszącego się w górę nie więzi
(2) Wstęp 1. Wielkości fizyczne i związki pomiędzy nimi Podstawowym pojęciem, którym posługujemy się
460,461 460 Teorie literatur gę na pewne różnice w posługiwaniu się przez nie pods
a) Powtarzanie mechaniczne - posługujemy się nim, nie mogąc z jakiegoś względ
PA130195 ■ JaakPanksepp jest zwolennikiem posługiwania się terminem „układ limbiczny) przy tłum
UNTITL26 ROZSZYFROWAĆ RYNEK hipotezy mówiącej o tym, że dobrym inwestorem trzeba się urodzie, a nie
rece prec rrserss Z pewnością zastanawiacie się, dlaczego nie powinniście brać tej książki do rąk. C
ekspert perswazji9 174 Oczywiście, jeśli coś obiecasz, nastaw się na to, iż przy najbliższej okazji
ł Świadomi propagandowej natury tego gestu, Litwini starają się przy tej okazji określić własne
mieszanie Jak zmieni się średnica mieszadła łapowego przy tej samej mocy silnika, jeśli liczba obrot
IMG75 o Jak znueni się średnica mieszadła łapowego przy tej samej mocy silnika, jeśli liczba obrotó
więcej podobnych podstron