DSC00615 (9)

Ks. Bogusław Nadolski TChr

wane w liturgii (doksologie, nacisk na Psalmy - heretycy propagowj), swoje idee poprzez hymny). Kontrowersje wzmacniały proces „histoiyz* cji” i tworzenia się roku liturgicznego, ustalania stosowanych formuł. Innym czynnikiem kształtującym liturgie tych wieków był ruch monastyo. ny prowadzący do rozwoju i kształtowania się modlitwy Liturgii Godzin.

Szczególnie interesującym było przedstawienie obrazu liturgii w pjj. mach Ojców Kościoła. Jest to zadanie nadające się na oddzielne omówię-nie. Na tym miejscu sumarycznie można powiedzieć, że:

1. Ojcowie Kościoła są znakomitymi, tj. uprzywilejowanymi świadkami liturgii, a pisma ich jej źródłami (por. Euchologion Serapiona, De mysieriis i De sacramentis św. Ambrożego).

2. Ojcowie Kościoła widzieli liturgie nie tylko jako kult, ale jako nomą życia chrześcijańskiego.

3. Wspomniany problem został podjęty kilkakrotnie⁴⁰. Przepowiadanie św. Augustyna np. nie pozostawia żadnej wątpliwości o konieczności przebaczenia i pojednania się. Eucharystia nie jest tylko komunią z Chrystusem, lecz także jednością z braćmi. To samo trzeba powiedzieć o wskazywaniu konsekwencji życiowych chrztu (pouczenia dla katechumenów). Odpowiednie pouczenia podaje Didache (drogi życia) oraz Tradycja Apostolska. Duże znaczenie posiadał słynny aksjomat Prospera z Akwitami: Legem credendi statuat lex supplicandi — prawo modlitwy stanowi prawo wiary — liturgia posiada walor regulujący w materii wiary.

4. Liturgia jako norma wiary. Argumentowano tą zasadą w polemikach z heretykami (Augustyn w polemice z donatystami). Aksjomat powstał bezpośrednio w polemice z tzw. semipelagianami. Tertulian natomiast wypracowywał teorię zwyczaju (consuetudo) — opartą na tradycji apostolskiej, którą uważał za obowiązującą.

Zob. np. B. Capbu.e. V autorite de la liturgie chec le.s Peres. „Rccherches de Thćologie Anciennc et Mcdievale", 27(1954). 5-22. A. TR1ACCA, Liturgia e calechesl „i Padri. ..Salesianum" 47(1979). 257-272; M. JOURION, Catechese et liturgie chei le.

LMD nr 140(1979). 41-49. Peres.