DSC02267 (8)
cięć” na horyzoncie jest „otoczony blaskami słońca”, jego postać porównywana do „anioła Pańskiego”.
To zróżnicowanie postaw i charakterów istnieje również wśród przybyszów niemieckich. Stanowią oni groźną siłą, z którą przyjdzie się zmagać chłopskiej zagrodzie. Są przyczyną wszystkich jej nieszczęść i strat. Ale jako społeczność posiadają cechy, dzięki którym znacznie przewyższają tubylców. Wraz z ich wkroczeniem do wsi pojawia się nowa cywilizacja, wobec której chłop staje w osłupieniu. Jest to zbiorowość doskonale zorganizowana i zdyscyplinowana, reprezentująca „nowożytną pracę”, której cechami są „pośpiech i organizacja”. Cała ta gromada kolonistów. mimo uzasadnionych obaw, budzi też podziw Ślimaka.
„Albo przypatrz ty się — mówi Ślimak — jak ony kupą wszystko robią? Przecie i nasi ludzie, bywa, że wyjdą gromadą; ale każdy krząta się sam za siebie, ino częściej odpoczywa albo jeszcze innym przeszkadza. Te zaś psie-krwie tak jakosik zwijają się, jakby jeden naganiał drugiego. Nie spróżnujesz, choćby cię kładło na ziemię, bo ci jeden pcha w garść robotę, a już drugi na nią czeka i pili, żebyś kończył”.
Dla Ślimaka obserwowanie życia kolonistów było „najmilszą rozrywką”, a nawet z każdym dniem coraz bardziej przekonywał się do nich:
„Porządny to naród — mówi sobie Ślimak — i nawet lepiej z nimi, niż było za dziedzica”.
Widoczna na każdym kroku wyższość cywilizacyjna kolonistów (interesujące np. zestawienie różnic między zagrodą chłopa polskiego a zagrodą niemieckiego kolonisty w rozdziale VIII) ukazywana jest stale oczami Ślimaka i mieszkańców jego zagrody. On też początkowo korzysta z ich sąsiedztwa, sprzedaje im towar, zarabia.
W społeczności niemieckiej obok chytrych i bezwzględnych Hamerów, nagabujących od początku Ślimaka o ziemię, są postacie bakałarza i jego córki, ludzi dobrych i życzliwych, którzy nieraz przychodzą mu z pomocą.
Obraz każdego z tych środowisk, które w różny sposób wkraczają w życie zagrody i jej losy, daleki jest więc od jednostronności. Wszędzie widoczne zróżnieowawnie typów, charakterów i postaw. .Chłop pierwotny, brutalny ^zacofany, ale obdarzony sumieniem i uporem silny, szlachcic lekkomyślny i pozbawiony najistotniejszych walorów ludzkich, ale w gruncie rzeczy — postać tragiczna, ksiądz — pełen dobrych chęci, ale słaby i ulegający pokusom łatwizny, Niemcy — żywioł obcy i groźny, ale reprezentujący walory dobrze zaorganizowanego, nowożytnego społeczeństwa. W każdej zaś z tych zbiorowości typy dodatnie i ujemne. Jedni dla zagrody-toohatera szkodliwi, inni — życzliwi i użyteczni.
Wśród takich to zróżnicowanych zbiorowisk zawiązują się konflikty tworzące zespół rozwijających się zdarzeń, które stanowią akcję powieści. Jej centrum — to zagroda Ślimaka, której życie początkowo „ułożyło się do doskonałej równowagi”, a stopniowo zostało uwikłane w konflikty prowadzące nieuchronnie zdawałoby się ku zagładzie. Życie zagrody płynie początkowo powolnym rytmem codziennego bytowania. Stponiowo jednak ten rytm zostaje zakłócony pojawianiem się nowych zjawisk. Naprzód — pierwsza wizyta kolonistów i pierwsze penetracje terenu. W kilka miesięcy później pojawiają się „omen-try”, wytyczający linię „drogi żelaznej”. W ustabilizowane życie zagrody wkraczają nowe i nieznane, obce elementy. Wkraczają one stopniowo, budząc początkowo lęk, potem przynoszą korzyści. Po pewnym czasie, znów po paru miesiącach, następuje moment przełomowy — sprzedaż majątku. Do wsi sprowadzają się niemieccy koloniści.
Od tego momentu następuje zdecydowany zwrot w dziejach Ślimakowej zagrody. Przeciw niej będą wszyscy^ i^ko-loriiśćiTT pozostali chłopi (zazdrośnie potępiający Ślimaka za dostawy dla budowniczych kolei i Niemców), a także — kolej. Jakże przenikliwe są przeczucia Ślimaka na widok rosnącego w pobliżu nasypu kolejowego: „Roboty prowadzono już w pięciu miejscach, po obu brzegach rzeki, sypiąc w jednej linii wzgórza mające kształt mogił. Ślimak dostrzegał to podobieństwo i marzył, że ukończony nasyp jest niby olbrzymim palcem, który ukazuje mu je-
31
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Ruchu stawu,gdzie ciśnienie na staw jest skoncentrowane, a linie naprezen zwykle przebiegają promien
Krzyżówki (271) Na rysunkach jest 9 środków lokomocji Odgadnij ich nazwy i wpisz do dragramu. Litery
7 Mudra księżyca ♦ hT. MUDKA KSIĄŻĘCA Księżyc jest bladym zwierciadłem Słońca. Je
znaczenie dla gospodarki opartej na wiedzy jest największe, co w konsekwencji przyczyni się także do
gwiazdka i nowy rok Na siole jest opłatek, pod obrusem siano. Tuzin potraw do stołu podano. Na niebi
DSC02299 Białka układu dopełniacza Jest to około 20 białek, które podobnie do kaskady układu krzepni
0034 2 Ponieważ okres połowicznego rozpadu radu jest bardzo długi (około 1620 lat) w porównaniu do p
DSC03253 (2) na wysokości 1/3 lub Va wysokości szpary sromowej w postaci ektroplum do poch
DSC98 Pieniądz utożsamiany jest z banknotem i monetą, chociaż jest to tylko jedna z jego postaci. L
92,93 (5) Jeśli chodzi o płaszczyznę pierwszą, wypowiedź literacka jest powiązana z językiem ogólnym
page0595 587Rydz — Rydzewski wjeżdżającego na horyzont w rydwanie. A. Muchliński mówi: „Ridewan jest
Wschód słońca na morzu jest czemś tak pękucui. że najbardziej zatwardziałych cyników i
więcej podobnych podstron