DSC02409 (13)

MORFOLOGIA POWIEŚCI REALISTYCZNĄ

wart osa poznawcze utworu, podczas gdy I mniej ważne są skrótowo zrelacjonowane lub ■!

twych segmentów o różnej strukturze: z relacji

■I

pektywę bohatera. Tzn. narrator obserwuje rzeczywwj fpw|e(E> punktu widzenia, prezentuje obraz przefilw Hptjego świadomość. W Placówce oczyma Ślimaka 2 Owczarza oglądamy jazdę konną szwagierka, kulig. ^ nowany dwór. pracę Niemców, ruchy lokomotywy. W ą klfcych, rzadkich jeszcze scenach perspektywa bohat^ m^nżnie zniekształca rzeczywistość obiektywną, nadaje j* subiektywny kształt; zaczynamy mieć do czynienia z nar! racją personalną, której rozkwit nastąpi dopiero w proz* wieku dwudziestego.

Oto jak ukazane są ostatnie chwile zamarzający w jarach Owczarza:

Maćkowi zmarznięte nogi odtajały, a zamiast zimna czuj H mu coś chodzi po podeszwach jakby mrówki. Mrówki out przeiazłszy między palcami poczęły szemrać po całej stopie; ^B|| weszły na złamaną nogę, a później na zdrową i dosięgły kolan [...]

Oho!... słychać szepty... Już idą złodzieje... Już nawet otwo-HR bramę stajni i widać śnieg na dziedzińcu. Maciek tuli Hp ściany i ściska swój kij... To im da!... (s. 232—233).

Oczywiście nie ma w jarach ani mrówek, ani źłodziei Ciało Owczarza powoli drętwieje, jego świadomość opanowują halucynacje. To, co jest przedmiotem relacji, nie ma już nic wspólnego z rzeczywistością.

Właściwości stylu. Aby rzeczywistość mówija „sama za siebie”, realiści unikali wszelkich wyraźnych znamion li' terackości. Z tego względu narrator ukrył się i zatarł ślady 'ej osobowości, z tego też powodu styl stał się „prze*

WŁAŚCIWOŚCI STYLU    LIII

zroczysty”, niewidoczny dla czytelnika. Oczywiście przezroczystość jest pozorna, pisarze wprowadzili do prozy wiele nowych jakości artystycznych, ale twórcy próbowali wywołać wrażenie, że piszą „prostym językiem”.

W pierwszej kolejności odrzucili poetyzmy, oryginalne figury stylistyczne (w Placówce pojawiają się one tylko w opisie zjawisk przyrody), zrezygnowali ze środków stosowanych w innych odmianach powieści, mianowicie z nadużywanego w romansach patosu i pseudowzniosłości, z retoryki i zwrotów publicystycznych literatury dydaktycznej, ze sparodiowanych w satyrze stylów funkcjonalnych.

W narracji występuje zasadniczo język literacki, czyli obowiązujące wtedy normy poprawnej polszczyzny. Ożywiany on był często, szczególnie u Prusa, elementami języka potocznego — potocznym słownictwem, metaforyką i frazeologią, zwrotami w rodzaju ,,od stóp do głów”, „tak czy owak”, „cicha jak trusia”, „zanosić się od płaczu”.

Język narratora jest konkretny i rzeczowy, zawiera środki obrazowania bezpośredniego (niemetaforycznego): określa barwy, kształty, rozmiary i rozmieszczenie przedmiotów, wywołuje wrażenie „barwności”, „plastyczności”, „malarskości”³⁷. Oto charakterystyczny przykład:

Wróciwszy na dziedziniec Ślimak oddał brony parobkowi, a sam zaczął oglądać krowę, przywiązaną do płotu. Mimo zapadającego zmroku poznał, że bydlątko jest piękne; ma na białym tle czarne łaty, niedużą głowę, krótkie rogi i wielkie wymiona. Przypatrzył się dobrze i przyznał w duchu, że żadna z jego krów nie umywała się do tej oto (s. 30).

Żywiołem tego języka są konkretne nazwy rzeczy i zjawisk z życia codziennego i pospolitego. Autor nie waha się używać tak „niepoetyckich” słów, jak: wymiona, bydlątko, krowa, brona, płot, a w innych miejscach — gnój,

¹¹ J. Bachórz, Poszukiwanie realizmu, op. cit., s. 110.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
P3270063 • fi    MORFOLOGIA POWIEŚCI REALISTYCZNEJ wydarzenia istotne ze względu na p
P3270063 • fi    MORFOLOGIA POWIEŚCI REALISTYCZNEJ wydarzenia istotne ze względu na p
DSC02407 (13) XLVffi morfologia powieści realistycznej OJĆ o autentyczności zdarzeń i wiarygodności
DSC02410 (13) uv MORFOLOGIA POWIEŚCI REALISTYCZNEJ uv MORFOLOGIA POWIEŚCI REALISTYCZNEJ % LV chlew,
DSC02405 (10) xuv MORFOLOGIA POWIEŚCI REALISTYCZNEJ i widy, jak zwykły, prawdziwy człowiek. Ulega zm
DSC02406 (11) XLVI MORFOLOGIA POWIEŚCI REALISTYCZNEJ XLVI MORFOLOGIA POWIEŚCI REALISTYCZNEJ ^pnedać
Panorama19 13. Obrono bez broni przed otokiem noiem Ze względu na to, że im bliżej znajduje się napa
Obecnie na rynku znajduje się wiele podkładów o różnej kolorystyce, co jest bardzo istotne ze względ
strona (83) pewnia pełną, właściwą cyrkulację. Wymiana powietrza jest istotna ze względu na duż
Navassa - wyspa, istotna ze względu na bliskość do innych wysp - Ameryka może z niej kontrolować Ame
Jak duży wpływ ma horror/ jako gatunek/ na waszą muzykę? jest dla mnie bardzo istotny ze względu na
2012 10 06 20 13 Rachunek zdań Zdanie analityczne - zdanie prawdziwe ze * względu na samo znaczenie
IMG941 Istotne ze względu na definicję utworu jest natomiast jego USTALENIE. Ustalenie to wydobycie
0000022 (13) osteopoikilia stanowi stale żywy przedmiot zainteresowania ze względu na nie wyjaśnioną
110 ROZTRZĄSANIA I ROZBIORY Władze dyskursu są podwójnym wydarzeniem. Intelektualnym — ze względu na
64347 Obraz (1293) szukania innych, korzystniejszych możliwości lokowania środków. Co istotne, ze wz

więcej podobnych podstron