DSC04026

W hri*.i‘Am'J ocęści I 'ogijrzo i w Kotlinach Podkarpackich objętych Iirci'.-. ląclulm! ró&norodnoso pokryw Jon! większa. Dna szerokich dolin wypełniają ułowią. Na zboczach i na między dolinny cii wysoczyznach zachowały su; osady glącjalne (gliny zwałowe i głazy erotyczne), ^wiry i piaski fluwiogluejułne, piaski kemowe i jeziorne (iły warwowe). Osobna grupę .stanowili osady eoliczne. Są to miąższe pyły lessowe, czę-sto przemyte przez wody roztopowe (osady niweoeollczne), ciągnące się pasem u brzegu Karpat, a w Kotlinie Sandomierskiej piaski wydmowe, szczegółowo zbadane przez J. Wojtanowicza (1968), W starorzeczach, obniżeniach dolinnych i deflacyjnych występują torfowiska i osady bagienne z rudą darniową (W. Friedberg, 1903; K. Mamakowa, 1962).

Omówione wcześniej typy utworów pokrywowych, zależne od litolo— gii podłoża, wraz z ich różnymi sekwencjami odzwierciedlającymi zmiany klimatu wskazują na złożony mechanizm modelowania stoków Karpat w czwartorzędzie. Miał on charakter cyklicznych zmian, zapisanych w osadach u podnóży stoków, reprezentujących najczęściej cykl ostatni (glacjał-holocen). Okresy degradacji w klimacie zimnym o przewadze soliflukcji zaczynały się i kończyły fazami spłukiwania (L. Starkel, 1969). Stąd trójdzielny charakter pokryw reprezentujących okres zimny. Obraz ten w profilu podłużnym stoku jest bardziej złożony gdy poszczególne odcinki mają różny kształt i budowę. M. Klimaszewski (1971) wykazał, że materiał pokryw soliflukcyjnych u podnóży stoków Beskidu Wyspowego pochodzi niemal wyłącznie z soliflukcyjnych łupków i piaskowców podmagurskich tworzących łagodne podnóża, a nie z odpornych piaskowców magurskich. W ten sposób następuje selektywne wyprepa-rowywanie bardziej odpornych skał i tworzenie kriopedymentów (A. Hen-kiel, 1973; T. Czudek, J. Demek, 1976). Procesy te doprowadziły w Karpatach do nierównomiernego obniżenia i przekształcenia poziomów zrównań (i zniszczenia ich utworów pokrywowych), co wyraźnie zależy od odporności podłoża. Obniżenie to sięga na mniej odpornych kompleksach do 10 m w jednym glacjale, a 30—50 m w czwartorzędzie (J. Dziewański, L. Starkel, 1962).

Rola okresów interglacjalnych polega na intensywnym wietrzeniu chemicznym i przygotowaniu materiału, uruchamianego w następnym okresie zimnym (L. Starkel, 1963). Świadczą o tym poziomy wietrzeniowe interglacjalne, a także głębokie holoceńskie odwapnienie pokryw z ostatniego glacjału (J. Dziewański, L. Starkelsil967). Jedynie w holo-cenie uprawa roli stanowi pewnego rodzaju nawrót do warunków pery-glacjalnych, zmyw i deflacja odprowadza znaczną ilość materiału z górnych i środkowych części stoku. Podcinanie i rozczłonkowywanie dolnych odcinków stoków prowadzi do uruchamiania mas osuwiskowych na fliszu (fig. 7). Masy osuwiskowe uaktywniają i często odprowadzają pokrywy soliflukcyjne i deluwialne złożone w okresach pleniglacjalnych (L. Starkel, 1960a; K. Jakubowski, 1974).

Cechą charakterystyczną stoków Karpat fliszowych w warunkach znacznego transportu grawitacyjnego w okresach zimnych i równoczesnego pogłębiania dolin jest wydłużenie stoków w wyniku wkraczania koluwiów i deluwiów stokowych na kolejno powstające niższe stopnie tarasowe, otulania ich całkowicie coraz młodszymi pokrywami osiągającymi nawet 20 m miąższości i przez to wydłużanie profilu stoku (fig. 7). Równocześnie w ten sposób następuje fosylizacja starych pokryw alu-

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
DSC04025 no*, w części wschodniej, <t lut /jiohodnlin krańcu dwukrotnie. Dlatego ni© tylko Kotlin
Karty pracy z Ala i?am2 Odszukaj w tekście i podkreśl czerwonym kolorem wielkie i małe litery A, a.
Karty pracy z Ala i?am Karty pracydla sześciolatków „Ala i Adam. Ja mam sześć lat, ty masz sześć lat
skanuj0021 2 i. -i¥m • iSf-iS.!. SaKi feS*¥ ,*: - vF^. EMOCJE h:a! •. {U :-ir.i ;c& mmsm >w»
Emblematy21 EMBLEMA 9Napis:FuiS~IU5;Am-E£V--35- : 9    P°~ - «; R: gorzko
V. , •i P « ł ? < t i i r*» * * AM* .i f n? r ; ! i. r« ! W‘ B v //
save0002 (24) pcloc^k^    i° J, 0,Ąm~o~““■ ^ęc-5 H CO3 + W* -r> H ^ +
reakcje organizmu na substancje toksyczne4 -I— AM T J j 1    44 I dAj^jy-M ^ p c l^L
r*ii- il Pi --4^: SSTSNI® l<:A. IM!’I.AM lirTl i&kjm ■»
*LITWAUKRAINA I Pobrzeża ] Pojezierza ] Niziny 100 km ] Wyżyny ] Kotliny podkarpackie I Karpaty
U 7 O identyfikacji napięć łuków.. v(ti> AM    I— ” AM,, - Uc2 ll 4 -
Ty?cydujesz co śpiewać jpeg PAfiĄFtA WHSKOKATOUL M r r »i. V H • ■ AM (U .WifS *>.•!. •TY;f>Kr
DSC04023 ertebraliskręgowa •i Aeesroisbon n*fi lr*s    nech rechn (rwch 1967)
.»» ■ <flu ■ •    .I/: t V. i’ i <•••:• ąM" u ............ :•>
rui (Hf m~w/r////Mjj/rf/i±m i > » ii^ i r-1 i T S
Spis treści I* »I.AM Krtyvn.

więcej podobnych podstron